Historisch Archief 1877-1940
H. E. Van den Pauwert
I>e A.B.B. Stedelijk Museum
Ik had als eerste artikel over deze
tentoonstelling, waar vele schilders
enz. tentoonstellen, die ik waardeer
om ki'acht, om zwier, om
hardnekkig~heid of-om-diepon zin, om ruot on om
~" ~ *
andere aangename zaken, een
theoretiseerend artikel willen schrijven,
maar ik bedacht, dat dit hier onnoodig
zou wezen, want strak op het doel
afgaan kan gemakkelijker lijken, maar
is inderdaad getuigenis van meer
bezinning zelfs als deze bezinning
speelsch galoppeert over den akker der
schoonheid. Daarna ik bezon
mij steeds, blijkt nu, denkend over
deze A. S, B. t?had ik een ironisch
opstel willen wijden aan de geval
len van bremmeritis, die zich, naar
ik bevond, hadden voorgedaan. Ik
moet u bekennen, dat' daar van af te
zien,mij moeilijker was,want de
koddigFlatwoningen
heid van toestanden is in Holland in
groote mate en in grooten getale
aanwezig, zóó ge daar voor tenminste
waaksch blijft en er de geruststellende
kriebeling van bhjft ondervinden;
geruststellend immers, want bewijs»
dat de meeningen en de bijgelooven in u
niet tot onverteerbare koeken stolden,
maar de noodzakelijke vlietende na
tuur behielden (ik moet u bekennen,
dat ik andere meeningen heb over
sommiger schilderkunst dan toen ik
twee jaar was!). Het was mij dus
niet gemakkelijk daarvan afstand te
doen, evenmin als het Mondriaan
makkelijk is afstand te doen, in
geestelijken zin,van. zijn Composities"
en van het tegelijk met kunstschil
ders" ten-toon-te-stellen. Want eigen
lijk is zijn dicpzinnigheid van andere
geaardheid, en tienmaal zoo diep
zinnig als bijv. van die van Huszar,
Heinrich Kozia
Vliegtuigenloods
EU
Z A K E L IJ K
Tentoonstelling A. S.
B. in het Stedelijk Museum
bebouwing PJlebémein en Minervaplein
"'T"
ARCHITECTUUR
die het werk
van Mondriaan,
spontaan, zoo
maar uit zijn
eigen, weer en
net eender her
vond. Ik begrijp
het niet, dat
Mondriaan zich
nog wil laten
métzijn
gekleurde, een
voudige plan
ken tusschen
een verzameling
van zoo veel
realisten, als
hem hier omge
ven. Ik vraag
mij dan ook
steeds af, waar
om Mondriaan
(de Parijsche)
niet liever zich
koele weelde, veroorlooft om ern
stiger eerlijk te zijn (dat kan nog!)
en niet liever een aantal zalen vult
van het Stedelijk Museum met zijne
Composities alleen! Dat zou laten
zien hoe vol subtiliteit dit werk is;
hoe vele schakeeringen het bezit, en
dat het onovertrefbaar is (behalve
door een Bus werd het door niemand
overtroffen!); het zou een aantal
weerstanders als lieden die tot hun verstand
kwamen hun bestaande verzamelingen
doen verkoopen, omdat zij dan zouden
begrijpen, hoe eindeloos veel keeren
talrijker de associaties bij hen voor
den dag zouden komen, bij het bezit
van een honderdtal Mondriaans dan
bij alle realistische schildergen, die
zij, armen van geest, kort te voor
nog de hunne noemden en als de
hunne prezen. En iets zou Mondriaan
hun nog verplicht wezen: hij zou zoo
toch hun geluk volmaken ! Hij moest
als een hoon aan de kunstschilders,
die hem met hun schrale voorstellingen,
realisten dat zij zijn, omgeven; als
een -laatste hoon moest hij hun zijn
waren wezen kortaf openbaren in
twee woorden en geen zou hem meer
versmallen: ik kunstverver.
A. PLASSCHAERT
Ingezonden :
Allebéplein en bet plein dat
gevormd wordt door de
krat, Hing vanden Stadionwegmetde
Mlnervalaan (Minervaplein)S
De ingezonden ontwerpen voor
de bebouwing van het Allebéplein
en het plein bij de kruising van den
Stadionweg met de Minervalaan, zijn
onlangs gepubliceerd;
Hierbij een ontwerp van de architec
ten B. Merkelbach en Ch. J. F.
Karaten, dat niet ter mededinging
in aanmerking mocht komen, wijl
het volgens oordeel van Burgemeester
en Wethouders van Amsterdam, niet
te verwachten was, dat deze archi
tecten, die zoover hun bekend was,
nog geen bouwwerken van eenig be
lang hebben .tot stand
gebracht.MbeSCHILDERKUNST
^v
^Avë^v
\*/V*
Mu !<?».:
Ir. vvn
Wattm
2 'ijk
Merkt
Karstoi,
M 'm
lluvesteyn
( ,roir
>/'<?»! :
K» h en
\ rbépJeh
?i:;>lcin
de weelde, de vredigende plannen zouden onteer
pen.
Het is niet de bedoeling de qual'tftl
van dit werk te beoordeelen oi t
vergelijken met de ontwerpen, die wel
in aanmerking kwamen.
Daar echter is uitgegaan van
uitgesproken meeningen omtrent
bebouwing (hier in 't bijzonder
bezonning) en verkeer, meeningen, die
niet onaanvechtbaar zijn, maar di > in
ieder geval ook elders aan de orde van
den dag zijn, zou het mijns inziens
belangrijk geweest zijn, als men ten
opzichte van dit plan, dat thans oj>
2e tentoonstelling A.S.B, in hetl
opzichte van de zon, is de belangrijkste
factor, welke deze woonwijk moet
beheerschen, niet alleen om
sociaalhygiënische, maar ook om psycho
logische redenen. ''?'? ?*?-??? ' bebouwing te schaden.
vertrekken op
het westen lig
gen (middag
zon). Deze situ
eering is voor
een hoogbouw
gunstiger dan
een Oost-West
ligging, daar een
aanzienlijk ge
ringe
noord«wandwordt ver
kregen, welke
mindere afkoe
ling van het
bouwblok
beteekent.
Tevens is zorg
vuldig rekening
gehouden met.
de schaduw val
ling, welke een
hoogbouw on
verbiddelijk op zijn naaste omgeving
werpt, en wel zoodanig, dat steeds zorg
is gedragen, dat déze schaduw op een
plein valt, zonder de omringende
De laagbouw, dat wil zeggen de
normale bouw van vier woonlagens
is Oost-^-West gesitueerd, zoodanig
lat de woonkamer op het Zuiden ligt,
?en orienteering die in de eerste plaats
i u aanmerking komt, vooral wanneer
liet door ruime balcons mogelijk wordt
gemaakt, in de buitenlucht te
verkeeren, zonder de woning te verlaten.
Het gebruikelijke systeem van zgn.
blokbebouwing (het aan vier
^
iMore
Situatie Publieke
Werken
Stedelijk Museum geëxposeerd wordt
gelijke rechten had doen gelden.
**?'
De algenieene situatie is, evenai
dit geschiedde met de pleinen vtf
vroeger tijden, dienstbaar gemaald
aan het doel van het plein, dit
zeggen, dat de hoofdfactoren,
iconen en daarnaast het verkeer, v
zoover dit in het gegeven plan mogeli
was, tot uitdrukking zijn gebracht
De zonnestand der woning, of lie
de gunstige ligging der woning
Situatie Merkelbach
en Korsten
n bebouwde terrein) is hier om
slecht geventileerde en zonlooze
binnentuinen niet meer toegepast.
Steeds is een open bebouwing gemaakt
waarbij consequent elke woonkamer
op het zuiden. is georiënteerd, en
waarbij de tusschenliggende tuinen,
als openbaar plantsoen, alle uitzicht
geven op de pleinen.
De hoogbouw, een bebouwing van
tien woonlagen, is Noord-Zuid gesi
tueerd, dat wil zeggen, dat de slaap
kamers en bij vertrekken op' het oosten
liggen (morgenzon), terwijl de
woonHet verkeer is de tweede belang
rijke factor, welke deze woonwijk moet
beheerschen. Daar in de toekomst
over beide pleinen een intens verkeer
te verwachten is, zijn de kruispunten
steeds in de assen der verkeerswegen
geprojecteerd, waardoor, oen goed
overzichtelijk verkeer ontstaat, ter
wijl rekening is gehouden, dat bij een
intensiveering van het verkeer,
verkeerscirkels kunnen worden aange
legd, met een middellijn van 35 meter,
waaromheen voldoende rijbreedte is,
teneinde het samenvoegen van het
verkeer mogelijk te maken.
Arch. G. RIETVELD
Werken van Jaap Gid«ling
Te Rotterdam aan den Coolsingel
is door Joop Giddinf/ een Bodega,
Windsor House" geheeten, geheel
aesthetisch verzorgd en hij deed dit
met veel goeden smaak. Maar ook
deed het mij recht veel genoegen te
mogen merken dat de ontwerper, die
vaak naar een te veel aan ornament
neigde, zijn in het leven meegekregen
talenten als sierder heeft ingetoomd,
want in dit nieuwe werkstuk (in
.tegenstelling bijv. met wat Gidding
te Amsterdam in het bekende Bios
coop-Theater van Tuschinsky gaf)
blijkt uit alles een met opzet zich
beperken en ziet, nu is het merkwaar
dige dat in dit zich binden tot stilleren
tooi meer rijkdom schuilt, dan in een
zich. geheel en vrij uitleven in het
aangeboren verlangen tot d
coreeren! Ook heeft Gidding leeren inzien
dat juist in de samengang en afwis
seling van vlak of effen gehouden (dus
onversierde) en versierde (dus beschil
derde) wand- en plafondpartijen het
ornament als zoodanig veel sterker
tot zijn recht komt.
Men vindt hier geen ultra-moderne
H. Trayssinet
bar zooals bijv D)o Bouryeolx deze
in Parijs schiep, veeleer treft men
hier oen Weensch accent, waartoe
niet het minst de uiterst teêre,
haast brooze kleursamenstellingen als
ook de uit de vrije hand opgezette
Zeppelinhal
lijn-araboskon?medewerken?e»?zoo te verlagen
van een gang van het naburige
Tivoli-Cafó werd plaats gewonnen,
welke Gidding benutte, om een drie
tal door lage schutten van elkander
gescheiden box es" te maken en
ook door het plafond bij het buffet
kon h yj ftls
punt
kon Gidding naar hartelust met een
cirkeltje hier en een sterretje daar,
met wat goud en wat zilver, met een
strak lijntje dat op zijn onverwachtst
buitelingen maakt als van een
Fokker-jagertje. zijn verlangen uitleven
naar een rijk aspect dat vooral het
karakter draagt van intimiteit en wie
deze laatste zoekt vindt hier een
evenzeer stemmig als beschaafd milieu.
De beschikbare ruimte welke ver
beterd moest worden was lang en
smal. Ken echte ,.pijpe-la" maar
door het bijtrekken van een deel
een cirkelronden koepel inbouwen.
Ook door de wandbekleeding wist
Gidding ruimte te suggereeren, zoo
is er bij den ingang een donker
mahoniehouten betimmering aange
bracht in tegeustellingmet het
middenachtergedeelte der Bodega, waar de
lambriseering van hetzelfde materiaal
opzettelijk laag gehouden is, terwijl
aan het einde der zaal eene
verhooging is aangebracht, een open
vertrek vormend.
OTTO VAN TUSSENBROEK
Irs. Duiker en Wiébenga
Woonhuis '