16 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 14 DECEMBER 1929 No. 2741 Vóór het Inzeepen Als gij U moeilijk scheert omdat Uw huid gauw stuk gaat en pijn doet, dan kunt gij dit geheel voorkomen, indien gij vóór het inzeepen de huid even inwrijft met slechts een weinig PUROL TOEGEPASTE KUNST K. \V. P. de Vrie» Jr on de Kunstnijverheid Deze maand is liet laatste nummer van Elsevier's Maandschrift" verschenen onder kunstre dactie van II. W. P. de Vries Jr., die op l Januari 1930 zal aftreden als mede-redactuer van Herman Robbers. Met het beëindigen zijner werkzaamheden in liet belang van dit blad, na bijna een kwart eeuw zijne beste krachten daaraan te hebben gewijd, wordt voor de Vries eene periode afgesloten waarin hij heel wat heeft kunnen doen en heel wat onder oogen gehad ! De taak van kunstredacteur is voorzeker niet gemakkelijk: men moet het kaf van het koren weten te scheiden: men moet wat oud en nieuw in den tijd staat evenzeer weten te waardeeren; men dient, vaak met terzijde stelling van eigen voorkeur, zonder partij te kiezen als voor- of tegenstander van bepaalde kunstrichtingen steeds voor oogen te houden dat de belangstelling der lezers van het blad dat men redigeert naar zeer verschillende zijden georiënteerd is, doch vóór alles zijn eerlijkheid en onpartijdigheid daarbij onmisbare factoren en deze karaktereigenschappen nu heeft de Vries bewezen ten volle te bezitten. Steeds heeft hij zich open gesteld voor de nieuwe stroomingen in de Kunst; niet alleen in zijne uit voerige en steeds keurig verzorgde (niet in het minst en steeds keurig verzorgde (niet in het minst ook wat de keuze der bijbehoorende afbeeldingen bctoeft)* hoofdartikelen, doch ook in zijne kortere kroniek-bijdragen heeftjhij zich doen kennen als een kundig beoordeelaar van talrijke kunstuitingen waarbij hem in zijn ciïtisch vermogen de zoozeer onmisbare objectiviteit nimmer verliet. Vooral voor de toegepaste kunst heeft de Vries veel kunnen doen, inzonderheid voor het wekken van meerdere belangstelling voor het artistieke reclame-biljet. OTTO VAN TUSSENBROEK ?M liiiiuiiiinOiiiiiiiiiilüiiiHBQIBBDIM f J. B. BENNËR 8 ZOON | ? PIANOHANDEL *,££££,£ S l DEN HAAG 97 NOORDBINDB l ?iiiitmiimimtnittniiiiiiiiriiiiiuiiiiirniiiii|iini;iiiinii»nr|[^iinmf^niqnTnmipHimniiiJ 'erstmis Columbia brengt dit jaar een schitterende collectie kerst platen, o.a. van het gemengde kwartet Jo Vincent, Theod. Versteegh, Evert Miedema en Willem Ravel'li. Zorg tijdig de nummers in huis te hebben. Ze geven sfeer en wijding aan de feestdagen. 25 cM. dubbelzijdig f2.Nltuw Procéd Gemengd kwartet. O 9878 De H«rdert|e» lagen bij nachte. Waarheen Pelgrim», ? waarheen gaat gij 7 D 93EO Kerstnacht. Daar kwam een rifife groeien. D 9943 Stille Nacht. Heilige Nacht. Da» Wlegenlled der Hlrten. D 10046 Eere zij God. O kindje klein. D10047 O. welk een macht Scheepje onder ]«zus' hoede. D 10048 Er rulicht langs de wolken. Uren. dagen, maanden, jaren. 25 cM dubbelzijdig f 2.Nieuw Procéd D 9955 Stille Nacht. He liqc Nacht. Avondtang der Bloemen. Meisjeskoor o I. v. Cath v. Rennes. 30 cM. dubbelzijdig f3.Nleuw Procéd 9048 Adeste Fidele». John Peel. Mannenkoor (850 stemmen). D 17211 Ave Maria (Gounod). Largo (Handel). Jo Vincent, sopraan. 30 cM. dubbelzijdig f 4.50 Nieuw Procéd D 15839 N oei Provencal. , Qel. aer et vent ?' Mevr. Noordewier-Reddinglus. Vraagt catalogus aan, met Kerst-supple ment, bevattende uitsluitend Electrische opnamen. In plaatsen waar niet verkrijgbaar wende men zich tot den alleenvertegenwoordiger A. H. A, BAKKER, Leliegracht 20, A'dam theater de uitkijk" prinsengracht bij de leidschestraat, ? amsterdam ' i eerste mechanische concert van deschijvendraaiers" vereeniging van liefhebbers der grammofoon, op zondag 15 december a.s., des mid dags 12 uur krontjongliedjes gamelanmuziek jazz?strawinsky -- moissi tauber enz. toegangsprijs 15 oents incl. sted. bel. N.V.ZUIDER HYPOTHEEKBANK 5 % P andbrie ven a 1001% 41 % Pandbrieven Dlrecttet Mr.AUG. L. HEIJBROEK Mr. K. A. NEDERLOF Abonneert U op De Groene Amster* dammer* Weekblad voor Nederland Prijb per jaar ' fr. p.p. f 10. No. ,2741 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 14 DECEMBER 1929 Radio en Grammofoon Nieuwe platen door Lou Lichtveld I>e opera in huift W TE da geregelde waschlijsttm dor nieuwe grammofoon-productie naziet, komt alras tot do ontdekking dat er in haast geen genre zooveel aan de markt komt als in dat der opera-muziek. In allerlei arrange menten en bezettingen vindt men het bekende opera-repertoire, en ten behoeve van de Opera-in-huis zijn er zelfs complete opera-edities in twintig <m meer platen te krijgen, terwijl andere maatschappijen weer hun heil hebben gezocht in verkorte edities, zoodat men nu Freischütz of Trou badour als ,,kurzoper" kan hooren in een viertal platen met een apart tekstboek, dat natuurlijk niet veel meer dan alleen de schlagers uit deze werken behelst. Dit lot is het gevolg van het wezen van de opera zelve, die haar bestaan ontleent aan een monsterverbond van in laatste instantie elkander eer der vijandige dan bevorderende kun sten. En ook het publiek waaraan de opera in den regel haar bestaan te danken heeft, is dusdanig georiën teerd, dat het tegen een dergelijk transigeeren geen bezwaren kan heb ben. ? * . * De opera als kunstvorm en de opera in haar huidige uitvoeringspractijk zijn gericht naar het balcon en het tweede amphitheater. Applaus en bisgeroep komen daarvandaan. Wie het niet gelooft mag zijn Zondag verdeelen tusschcn het Concertgebouw en de Italiaansche opera; hij zal beter leeren zien dat de muzikale minder waardigheid van die opera-uitvoerin gen het aan populariteit wint van de meest geperfectioneerde symphonische concerten, dan dit uit persver slagen of subsidie-toekenningen te construeeren valt. En aangezien de grammofoon-con cerns niet in de eerste plaats (zelfs niet in de tiende plaats) idealistische instellingen zyn, die ' op welke wijze dan ook het muziekleven wenschen te beïnvloeden, maar die integendeel zoo zuiver mogelijk willen beantwoor den aan den status quo, vindt men dan ook tegenover een naar verhou ding gering aantal goede en volwaar dige symphonische opnamen een vrij groot aantal opera-platen. Zelfs afgezien van potpourri's en instrumentale uittreksels is hun aantal nog groot, te meer waar er. toch al veel en veel meer vocale dan zuiver instrumentale platen zijn. .'i*'* ! ' * .' ? - / . l De opera in huis schijnt dus te bloeien, en wanneer wij daarbij nog rekening , houden met het feit dat over het algemeen op onze W stEuropeesche radio-programma's ook al haast geen uur de opera van de lucht is, dan komen wij tot de con clusie dat het atavisme van de opera, die vandaag toch stellig een volkomen' kunst-amalgaam en een muzikaal minderwaardige schepping is, zich heviger doet gelden dan wij ons gewoonlijk durven bekennen. Luisterend naar de beste nieuwe operaplaten, staat ge eigenlijk perplex dat er zoo weinig compositorische waarde, zoo weinig echte muzika liteit in het gezongene steekt. Men schijnt aan de technische perfectie van de uitvoeringen, aan de opper vlakkigste khxnkkwaliteitoii van de plaat meer dan genoeg te hebben. .En aan zuiver materieele klankschoonheid laten ze dikwijls ook niets te wenschen over. Daar hebt ge bijvoorbeeld de opnamen van de onlangs gestorven primadonna Met a Seinemeyer, waar van Parlophone zoo juist een aantal als de artistieke nalatenschap van een anders maar al te gauw vergeten figuur gebracht heeft. Ge bewondert de prachtige, glanzende hoogte van haar stem, de knapheid van klank vorming en de groote zuiverheid van het geluid. Maar daarmee is dan ook eigenlijk alles gezegd. Als zij Butterfly zingt (Parlophone E 10805) of samen met Tino Pattiera het groote1 duet uit Aïda (Parlophone E 10005) ofwel de twee bekendste fragmenten- uit Tosea brengt (E 10851), is het alles gelijk wat zij zingt, want'er is maar n ding dat de aandacht vraagt, namelijk de klank om zichzelf. Het zou dan ook precies hetzelfde effect hebben, wanneer Meta Seinemeyer op gelijke wijze een paar toonladders gezongen had. Niemand ontkomt aan de bekoring van een mooie stem'; maar het heeft bijna evenveel met dierkunde als met muziek te maken. * * Natuurlijk kan ei- nog iets anders. iets waardevollers bijkomen. Maar hoe dikwijls gebeurt dat in de opera 't Een enkele maal hoort ge wel op vallende verschillen. Zoo brengt Odeon twee opera-opnamen van Lotte Lehmann (O-8736), die een Boh mefragment zingt en het gebed uit Tosca dafo ook door Meta Seinemeyer voor de grammofoon gezongen werd. De grootere gevoeligheid van Lotte Lehmann's voordracht bij een toch eenigszins kleinere klankkwaliteit merkt men onmiddellijk op. Door haar dood zijn de opnamen van Meta Seinemeyer intusschen tot document geworden. Wie weet hoe zij de muziekwetenschap nog eens zullen dienen; men kan zich dat het beste voorstellen door eens te be denken van hoeveel belang het zou geweest zijn voor de kennis van de achttiende-eeuwsche muziekpractijk en het muzikaal denken van dien tijd bijvoorbeeld, wanneer wij eens opna men hadden gehad van Mozart's viool spel, of van de orkestüitvoeringen dei Mannheimers. En het .vermoeden is gewettigd dat wij dan ook een ander inzicht zouden hebben in Mozart's opera-op* vattingen, die weinig of niets hadden uit te staan met de corrupte roman tische verwarring waarin Verdi's of Puccini's meesterwerken zijn ont staan. Zelfs een hedendaagsche op name leert ons dat al min, of meer, en het is een ware verkwikking om naast de gangbare opera-nummers eens een Mozartsche aria te hooren, die ale opéra-fragment potsierlijk, maar als zuiver-muzikale compositie uit dat pijnlijke verband gelicht, gaaf en wunderbaar-rijk wordt. Daar is bij voorbeeld de aria uit II re pastore" i?, een opera die zelfs de meest smakolooze theater-directeur niet meer durft vertoonen welke Helene Cals De onbekende vriend door Zostschenko Vertaling Dr. M. Nakron ER waron eens een man en een vrouw, Peter Petrowitz en Katherina Wassilewna. Zij woonden in de kleine Ockta l ).HvJ was welgesteld, had rijk dommen, huishoudelijke artikelen, kleeren en koffers vol met rommel. Zelfs twee samowars had hij en strijk ijzers, ontelbare, minstens 15 stuks. En ondanks al die rijkdom was zijn bestaan vrij vervelend. Hy zat by zijn rijkdommen, sloeg met welgevallen zijn echtgenoote gade en liet zich nergens zien. Hij durfde zijn huis niet alleen te laten. Gij weet toch zelf, hoe in dezen tijd gestolen wordt. Zelfs naar de bioscoop ging hij niet. Nu, op zekeren dag kreeg Peter Petrowitz een brief. Deze brief was geheimzinnig zonder onderteekening. Iemand schreef: Hallo, oude kerel, pantoffelheid, je leeft met je jonge vrouw, en ziet heelemaal niet, wat er om je h^en gebeurt. Je vrouw, oude domkop, heeft kennis aangeknoopt met een , burger. Daar ik je onbekende vriend ben, enz., bericht ik je, dat wanneer jij, oude domkop, Zaterdag den 29en Juli om 7 uur 's avonds in den tuin deiarbeiders komt, dat je je dan met je eigen oogen kunt overtuigen, wat een fijn dametje je vrouw is. Wrijf toch je oogen eens uit! Met de meeste hoogachting Een onbekende vriend." Peter Petrowitz las de brief ten «?inde en was als verstijfd, begon na te denken hoe en wat. En daar herinnerde hij zich: KatLerina Was silewna had twee brieven gekregen en van wie zei ze niet. Over het geheel deed ze in den laatsten tijd verdacht, 'liep telkens naar haar moeder en vroeg zakgeld. ,.O wee." denkt Peter Petrowitz. .,ik heb een slang aan mijn hart ge koesterd. Ik zal niet toelaten dat men mij voor den gek houdt. Ik zal er wel achter komen, haar een pak slaag geven en dan is het uit." Zaterdag, den 29sten, verklaarde Peter Petrowitz zich ziek, ging op den divan liggen en sloeg zijn vrouw gade. Deze was als gewoonlijk in de huis houding bezig. Maar 's avonds zei ze: ,,Peter Petrowitz, ik moet naar mijn moeder toe. Mijn moeder is ernstig ziek geworden," poederde de neus, zette haar hoed op, en weg was ze. Peter Petrowitz kleedde zich vlug aan, nam in de linkerhand een stok, stak zijn voeten in zijn overschoenen en liep zijn vrouw achterna. Hij kwam in den tuin der arbeiders, sloeg zijn kraag op, opdat men hem niet fcou herkennen, en wandelde door de lanen. ' , Plotseling zag hij bij de fontein zijn vrouw zitten, turend in de verte. Hij kwam naar' haar toe. Hé," zei hy, goeienavond. Wacht je op j« vriend? Zoo. Je verdient, Katherina Wassilewna. dat ik je. een pak slaap geef." Ach," zoi '/M in tranen uitbarstend, ,, Peter Petrowitz, je moet niets slechts van mij denken.... Ik wilde het je heelemaal niet vertellen, maar nu kan het niet anders !" En met deze woor den neemt zij uit haar mouw een brief en in den brief staat op treurigen toon geschreven, dat zij Katherina Wassi lewna, de eenige is, die een mensch, die aan den rand van den afgrond staat, kan redden. En deze man smeekt Katherina Wassilewna of zij Zaterdag, den 29en Juli om' 7 uur 's avonds in den tuin der arbeiders wil komen. Peter Petiowitz las den brief door. ..Vreemd." zei hij, wie kan hef geschreven hebben ?'' ,,Ik weet het niet," zei Katherina Wassilewna. ,,ik had medelijden met hem en ben gekomen." ,,Zoo," zei Peter Petrowitz, ,.je bent hierheen gekomen, Xu, als je hier gekomen bent, dan moet je daar ook maar blijven zitten zonder je te verroeren. Ik zal," zei hij, mij achter de fontein verbergen. Ik wil eens zien wat dat voor iemand is. Hij zal van mij wel iets merken." Peter Petrowitz verstopte zich achter de fontein en wachtte. Zijn vrouw, tegenover hem was bleek en ademde nauwelijks. Een uur verloopt.... niemand. nog een uur verloopt.... weer nie-' mand. Dan komt Peter Petrowitz van achter de fontein te voorschijn. ..Xu," zegt hij. ,,huil niet Katherina Wassilewna. Ongetwijfeld heef t iemand ons voor den gek gehouden. Zullen wij niet naar huis gaan? .... Wij zijn lang genoeg uit geweest. Is dat niet die deugniet van een broer van jou, die die grap heeft uitgehaald?" Katherina Wassilewna schudde het. hoofd. ..Nee," zei ze. hier is iets ernstigs. Misschien is de onbekende bang geworden en is niet gekomen." Peter Petrowitz, gaf zijn vrouw een arm en, ging. Nu kwam het echtpaar thuis. En thuis lag alles overhoop; koffers, schuifladen, kasten opengebroken, de strijkijzers -uit elkaar gehaald, van désamowars was niets meer te zien. :' Diefstal! -^ En aan den muur hing een briefje.' Jullie duivels kan men op geen enkele manier uit huis lokken'. Jullie zit er als uilen.... En je pakken, oude domkop, passen me heelemaal niet. Je bent klein en akelig. Dat vind ik gemeen van je. En aan je vrouw mijn vriendelijke, groeten." Het echtpaar las het briefje, zuchtte, ging op de planken zitten en huilde als kinderen. 1) Een straat in Leningrad. voor Odeon gezongen heef t(AA 178010). Dat is geen Opera-in-huis meer, waar bij ge u nog het naargeestige tooneel moet denken dat in het theater de aandacht van ' de minderwaardige muziek, een weinig moet afleiden, maar een zelfstandige en onvergankelijk scboone muziek, die aan haar eigen 'vorm en inhoud alle waarde ontleent. De vertolking van Hélèno (Cals ia heel goed, alleen de obligate vioolbegeleiding van John Helden laat aan zuiverheid nog iets te wenschen over. De keerzijde van deze plaat brengt onbegrijpelijk ! een heel alledaagsch Napolitaansch liedje, dat een betere .achterzijde voor Puccini dan voor Alozart zou zijn. * P