; :! i L3 20 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 28 DECEMBER 1929 No. 2743 De a.s. prompte ontroering door Melis Stoke WE. zijn nu weer in de donkere dagen tusschen Kerstmis en Nieuwjaar, on het jaar spoedt ten einde. Het wordt dus zaak dat wij om de voor deze gelegen heid zoo bijzonder geliefde aan het dubbel-rf£of Italiaansch boekhouden ontleende term te gebruiken weer onze balans gaan opmaken van goed en kwaad. De moreele grootc schoon maak nadert nu snel. Iedereen is er een beetje van onder den indruk. Ik ook. En nu spreek ik nog niet eens over de balans in den waarachtigen zin van het woord. Van nu tot en met 31 December twaalf uur 's nachts loop ik in een steeds aangroeiende agitatie rond. Tegen het perspectief van de klokslagen, schoten, smakkende zoe nen en betraande oogen zie ik op als tegen een berg, die bestegen moet worden alvorens zich, aan de andere zijde, weer het uitzicht op nieuwe wegen opent. Het afgrijselijk moment van collec tieve, prompte ontroering ligt mij bij voorbaat onverteerbaar in de maag. Ik ken menschen die hunne traanen speekselklieren onder een zoodanige controle hebben dat zij precies om twaalf uur de laatsten buiten- en de eersten in werking kunnen stellen om, terstond na de plichtplegingen, door eene omschakeling in omgekeerde richting weer organisch in staat te zijn voor de verwerking van de" rest van het souper. Zij hebben in eene jaren lange routine de discipline geleerd van het collectief gevoelskrampje op het vereischte moment, waarin men een blik terug werpt om vervolgens weer moedig voort te gaan, links en rechts met heil- en zege-wenschen strooit, pee-ef-'t, vuurwapenen han teert, wjjnglazen zwaait, monden afveegt, handen drukt, afwezigen gedenkt, aanwezigen zoent om zich vervolgens snel te beheerschen. i Zooals men eenmaal per dag ontbijt, minstens tweemaal per dag zijn tanden poetst om van andere periodieke ver richtingen nog te zwygen, zoo voelt men zich verplicht eens per jaar wee moedig en nadenkend te zijn, diepvoelend, vol moed, opgewektheid en naastenliefde, dankbaar herinnerend, bedroefd herdenkend en vreugdevol- ? bereid, altemaal roerselen die in het leven van eiken dag maar niet zoo tot uiting, laat staan tot bloei komen. Wie heeft daar nu tijd voor? Zaken en japonnen, honger, ruzie en haat, slaap en drift, koude, warmte, dorst, af gunst en lol leggen zooveel beslag op het alledags-leven dat we moeten volstaan met een geestelijk schaft» minuutje aan het einde van het jaar om vervolgens weer verfrischt, want fier op de nog steeds aanwezige gevoels functies, een nieuw rondje in 's levens draaimolen in te gaan. Een indertijd wat slordig opgezette mqar door sleur tot -regel geworden tydrekeningheeftdatmomentbepaald. Onder den invloed van, de discrete propaganda vanbelanghebbende vischhandelaren, pasteibakkers en wijnk'oopers wordt hei ceremonieel kunst matig in het leven gehouden en als immer laat de massa zich leiden en zoent, eet, drinkt, peinst, plengt en wenscht gedwee zonder dat er n man opstaat die uitroept: Ik breek met de Oudejaarsavond.... Ik ben het geheele jaap door vervuld van heil- en zegewenschen voor mijne naasten, dankbare herinnering, moed,' vreugde en smart en ik bedank er voor op een bepaald moment een traan te persen tusschen een stuk koude kip en een bord vruchtonsla " Het menschelijk leven laat zich haters en mormonen nog geen groep is gevormd die den Oudejaarsavond als volkomen fictief heeft verplaatst op l Juni des voormiddag** te vyf voor titmen of iets dergelijks, en wel alleen uit drang om te ontkomen aan de nivellatie en het encanaillement inhaerent aan elke massabe weging. De leuze: Los van het Kalenderjaar zou voorts op gelukkige wijze aange past kunnen worden aan ieders smaak of overtuiging en tot gevolg kunnen hebben dat de gastronomische en geestelijke uitbundigheden samen zou den vallen met verjaardagen van het Koninklijke Huis, den eersten Mei Ik ben geciteerd (Vrij naaf Melis Stoke) Bronvermelding van een citaat boven een dagbladartikel. Iets machtiys is mij dezer dagen overkomen. Eerst was 'k er stil van, toen tot tranen toe ontroerd, en eindlijk was het of mijn keel icerd dichtgesnoerd, als na een zwaar diner en bij benauwde droomen.... En schor klonk uit mijn mond terwijl de tranen welden, en wild de hartslag joeg en 't kil en parelend zweet als in een klamme wist mijn hoofd verdwijnen deed: ,,. iMathilde. .kinderen. .Hoort!", terwijl 'fc de meiden belde.... En toen het huisgezin met wijd-gesperde muilen rondom mij stond geschaard, zooals 'fc daar bevend zat. met, trillend in mijn hand, het versche avondblad, en reeds de keukenmeid hysterisch stond te huilen, toen duidde ik op het blad, en, immer nog gebroken van de emotie, ivees ik trillend op 't papier en zei: ....vrouw, personeel en kinderen, ziet hier, men heeft mij geciteerd.., , Leest: Vrij naar Melis Stoke.. .... /" Ik voelde na dit woord de atmosfeer ontspannen. ,,Hè..is het anders niet.... Ik schrok m'een ongeluk..,-?'" zei eerst Mathilde en toen vertrokken stuk voor stuk de kinderen naar hun werk, de meiden naar haar pannen.... . .en 'k zat daar weer alleen,... .Alleen.. \ ... terwijl 'k verrukt ?w» om icat daar in die krant, en op het eerste blad en boven een relaas ('k weet niet meer over wat), bijtcijze van citaat of kernspreuk afgedrukt was. Het was.... ach God.... het was een vers mijn pen ontvloden, gedachten uit mijn hoofd, geformuleerd door mij, en deze werden nu, al was het dan ook Vrij' -naar~mij-bewerkt," den mensch ter stichting aangeboden. Let wel, niet textueel, zooals men wel vergaderd zoo in de politiek als letteren citeert, . . maar v r ij, dus met de schroom waarmee men dichters eert mijn machtig werk gevolgd en menschelijk benaderd.. Zoo bleef ik mijn citaat maar lezen en her-lezen. Ik ben er van ontdaan en min of meer kapot. Want slechts de enkeling wordt door het grillig lot tot zooveel eer en roem en grootheid aangewezen. En of mijn huisgezin nu al niet 't eclatante van de gebeurtenis naar waarde schatten kon, , wat nood.. ? 'k Ben geciteerd. .dus f rere en compagnon met Shakespeare, Goethé, Kloos, Reddingius n Dante.... ! i MELIS STOKE nu eenmaal niet afperken in perioden, die stuk voor stuk met de promptheid van een bioscoopvoorstelling met doorloopend programma afloopen: eventjes de deuren open om te luchten, en dan maar weer van voren af aan, met de reusachtige algemeene ont roering tot pakkend slot al vorens wér een Welkom" op het doek verschijnt, met het onafwendbaar Tot Weer ziens" in het perspectief. Gezien de ontwikkeling van het individualisme verbaas ik mij inder daad over het feit dat, naast de kolo nies van principieele naaktloopers, principieele dienstweigeraars, voedselweigeraars, vegetariërs, communis ten, protectionisten, vrrjhandelaars, anti-trekhonden en pro-drankbestrjjdingsijveraars, pacifisten, i vrouwenof den verjaardag van voorgangers in bepaalde secten, staatkundige par tijen en cultureele groepen. Voor hen die in de eerste plaats belanghebbenden zijn, de handelaren in delicatessen, drank, schaaldièren, ganzenlëvers, etc. zou geen schade ontstaan omdat óp die wijze de leverancies geleidelijk verdeeld «zou den worden over een geheel boekjaar. En ach, wat de sentimenteele waarde betreft, ben ik van meening dat het er voor hen, die zich maar eens per jaar rekenschap geven van hunne daden en gevoelens, toch maar betrekkelijk weinig op aankomt, wan* neer ze dat nu precies doen.... op 31 December om twaalf uur 's nacht» of in welk seizoen, op welken datum, dag.of uur dan ook..,.. TELEFOON door Cel 2 Spreek ik met het Instituut v»oor wetenschappelijke Voorspellingen? Met mevrouw de directrice ? Niets dan een klein adviesje voor 1930, lieve mevrouw. Als ik het voor het zeggen heb, dan maar langs den empirischen weg van het Ei. Koffiedik en de kaarten lijken mij minder wetenschappelijk. Gaat het ook langs telefonischen weg? Prachtig, mevrouw. Slaat u het maar stuk. De breuken van de schil zeggen u?.... wacht u even, ik moet het opsphrijven voor mijn krant. Dat er aan de Beurs heel wat gegokt zal worden in het nieuwe jaar? Mensen, waar haal je het vandaan ! Een wolk van Oranje.... ? Toch geen. i... ? Integendeel? Schitterend. Op een heugelijke gebeurtenis? ! ??Mag u niet meer zeggen? Is het een Zweedsche of een.... Vertoont de dooier den kop van een leeuw? Angstig, wat? ?r- Beteekent toch niet een oorlog ''met.... Benoeming van Generaal Duymaer van Twist tot veldmaarschalk? En geen verdere politieke tee kenen in het geel ? De Geer wordt nog vetter met zjjn overschotten? En Amsterdam en zijn Rijnverbinding? Een nieuw plan dat via den Helder naar Westervoort loopt? En het Rokin gedempt met het Gemeenteblad af d. Raadsverslagen ? "?Een tunnel onder de Munt? En wat zegt het wit? Een zedelrjkheidsgolf, die zich over ons land zal uitstorten? ! :?? ? ? - En al de dansers met een muil korf Voor en in een rieten harnas? Zegt het wit ook iets o ver den Vrede? , Wacht u even. De Vrede zal in 1030 ook weer op de stoep staan in Genève en ze zullen het arme kind toeschreeuwen dat er aan de deur niet gegeven wordt? Prachtig! , En moet ik m de Staatsloterij een, brief je spelen met minstens drie zevens? Het zal geschieden l En dan sam-sam! De vtjf, mevrouw, en yeel zegen I ' sterdammer eekblad voor Nederland GAF IN 1929 ARTIKELEN VAN Prof. Mr. J. P. M. Aalberse, Ir. J. W. Albarda, Dr. M. van Blankenstein, J. W. F. Werumeus Buning, Prof. Dr. H. Brugmans, Min. H. Colijn, Mr. Frans Coenen, Prof. Dr. D. Cohen, Dr. J. J. L. Duyvendak, N. A. J. Thomassen a Thuessinck van der Hoop, Dr. L. Heyermans, Min. A. W. F. Idenburg, Mr. A. C. Josephus Jitta, L. J. Jordaan, Th. M. Ketelaar, Toon Kelder, A. M. de Jong, Prof. Dr. £. C. van Leersum, Andreas Latzko, Mr. H. P. M ar c bant, A. Plasschaert, Willem Pijper, Emniy Pij per-van Lokhorst, Top van Rhijn-Naeff, Dr. Jan Romein, Dr. Jac. P. Thijsse, Anton Thiry, Dr. Johannes Tielrooy, Floris Vos, Dr.F.M. Wibaut, Augusta de Wit. De jaargang 1930 zal eveneens gekenmerkt worden door bijdragen van DE BESTE MEDEWERKERS en het is Uw belang kennis te nemen van hetgeen deze mannen en vrouwen, die vooraanstaande plaatsen innemen op het gebied van politiek, weten,schap, kunst en litteratuur te zeggen hebben* ABONNEER U DUS HEDEN bij de Administratie van de Groene Amsterdammer'* Keizeisgracht 333, Amsterdam-C. (Postgiro 72880 en Gemeente Amsterdam G 1000). Telefoon 37964. Voor onze nieuwe a b o n n ' s is een aantal Kerstnummers 1929 gereserveerd. Zij, die zich thans per i Januari a.s. op de Groene Amsterdammer" abonneeren, ontvangen dit KERSTNUMMER GRATIS!