DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 28 DECEMBER 1929 No. 2743 No. 2743 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 28 DECEMBER 1929 J* D. STRUIJS & Zn, Prinsengracht 837 Telefoon 37906 BEGRAFENISSEN (naar ERIIEZIII! met RUIKEN of HUTU'S) CREMATIE. - TRANSPORTEN. Voor all* doeleinden DirkSciUKtitel Amsterdam. * .).DE KONING6 ZOON Keizersgracht 447, Opgericht Ao. 1739 GASFORNUIZEN. i ,t ' ' '.'l TEVOREN l BAKTE IK j eieren steeds in J boter, ik deed 't nu volgens Uw recept met slaolie, 't ging prachtig en wij von den ze zelfs zóó veel lekkerder don met boter. Mevrouw A. te BUSSUM. Een der vale ongevraagde attesten. B Wl fVïkW' voor gratis %^n^ en geïllustr. NTER BOEKJE 96 bladzijden ; 102 recepten Aan Afd, Reclame Oliefabrieken Calvé? Delft ~ OUEFABRIEKEN ._ ' \ 8 CALVË-DEIFT | p}mr9 _^ : ? BEGRAFENISVERECN1GING N. SAX Jr. P.C. Hooftstraat 38 AMSTERDAM Telef.t 20341, 24250 REGELING VAN BEGRAFENISSEN EN CREMATIES VAN UIT ALLE PLAATSEN EIGEN -LIJKKOETSAUTOMOBIELEN RUmirüfrel eis Iets nieuws van Droste": vulling van truffel-chocolade met rhumsmaak. 7 /iel toe. dot ge Dros les ONZE VERTEGENWOORDIGER IS MET COMPLETE COLLECTIE ZONDER EBNIOE VERPLICH TING DOOR 'T QEHEELE LAND TE ONTBIEDEN. Onze geïllustreerde prijscourant wordt gaarne op aanvraag kosteloos toegezonden. ALLE IND. COSTUUMS WORDEN VOLGENS HET JUISTE MODEL DOOR BEKWAME COUPEURS VERVAARDIGD WltU CectumM vanaf Wollen CostuiDM vtnaf . . . . - OCN HAAG C. G. A. CORVEY. AIMSTERDAM *OTTBKDAM-GRONIN««, ' -9 ...... UTRECHT ALMELO, \.:\ t r* ' l Voornaamste Kleedinginrichtin op elk gebied f/'M. De Drielitigen. Als er twee leeren loopen moet er altijd n wachten!..." VAN EEN GROOT KINDERVRIEND door Otto van Tussenbroek Helnrich Zllle HEINRICH ZILLE, de bekende en geliefde Berlijnsche teekenaar van kinderea, van den bittersten nood onder de allerarmsten der wereld stad, is kort geleden gestorven, nalatend een overvloed van werk, dat, eenvou dig, eerlijk en klaar, treft door gezonden humor, vaak ook roert door scherpen spot, want dat was Zille's geheim en het verklaart zijne groote populariteit: hij teekende met een glimlach op de lip pen dingen die schrijnend de wreedheid van het leven in armoede weergeven. Immers het waren uitsluitend de achterbuurten, die Züle bezocht en daar was het dat hij zijne motieven vond. Soms werd zijn werk dan ook tot eene stille aanklacht en deze werd des te aangrijpender, omdat daaraan toch nimmer de satyre vreemd bleef. Een voorbeeld? Twee in lompen gehulde meisjes loopen op straat.1 De een zegt tegen de ander: Vader zit in 't tuchthuis en moeder ligt in 't kanaal, vandaag geen koffie hoor!...." Kinderen zijn het en altijd weer kinderen, die, ook daar waar zij door groote menschen omringd, geteekend zijn, Zille's liefde wisten te wekken. Hij toekende wat hij zag maar altijd zag deze mensch met het groote hart mér dan de werkelijkheid. Soms neigt hetgeen hij gaf tot do caricatuur, een andermaal geeft hij wat men zou kunnen noemen: de sociale satyre, maar ziet: het krachtigst raakt den beschouwer zijn werk al» dit door de scherpst geziene realiteit heen den reddenden volkshumor weergeeft van de bewoners der sloppen en stegen van een vetgoten stadswijk. In een nauw straatje waar nooit een zonnestraal in doordringt en waar het altijd donker blijft, roept een meisje dat haar kleinste broe.tj'ïin de armen draagt naar haar moeder, die drie-hoog uit het raam kijkt: Moeder, wat moet ik doen, Jantje zijn luier iskletmat? En dan klinkt het antwoord: Houd hem maar in de zon, dan droogt-ie wel!".... H\j was ongelijk in agn werk, men ziet aan alles dat hij een stemmings-mensch moet geweest zijn die gaf wat hij te geven had en dit nooit anders deed dan naar zijn kunnen van het oogenblik; een die zichzelf nooit grooter voordeed dan hij was, soms herinnerend aan een landgenoot: Wilhelm Busch, en soms stijgend tot gelijkenissen, waarbij namen van niemand minder dan Steinlen en Forain in herinnering komen, maar toch steeds zichzelf op zyn eerlijkst en gulst. Zyn teekentrant heeft meermalen iets driftigs vooral in zijne uiterst knappe, schetsmatig gebleven werken, zij stijgt soms tot het handschrift van het leven, waarin met sobere scherpe lijnen, bezield en vlot, het beeld gegeven wordt. Enkele, met het penseel ingevulde, zwarte partijen of fijn-grijze halftinten brengen daarin de noodige contrasten en steeds is er een knap in het kader stellen van het deel dat de pointe" als het ware onderstreept. Eene enkele maal bezigde Zille op korrelig papier bij den Oost-Indischen inkt ook het conté-krijt; zijn werk kreeg daardoor het karakter van een steendruk en in deze dingen kon hij op zijn onverwachtst tot eene grootheid uitstijgen waarin de schaduw van een Daumier over hem viel.... Soms ook zonk zijn kunnen tot lager plan. Het bezielde teekenen verliet hem in zulke o genblikken» nooit faalde bij hem het onderwerp of de idee welke daaraan vastgeknoopt was, maar wel de vaste hand en somtijds tevens (omdat hij ge dwongen was veel te maken) de kranigheid van doen welke hem in zijne beste oogenblikken eigen )L iefdes-panden" Schafttijd op de vuilnisbelt* was. Doch door deze ongelijkheid heen is Zille's oeuvre toch juist zoo puur-menschelijk l , . % * Wie kent ze niet, die kinderen uit de krot woningen der achterstraten eener groote stad, in hunne verfomfaaide, te wijde, gekregen kleedij, met de te groote afgetrapte laarzen en schoenen, met de afgezakte rokjes en broeken en over de ooren zakkende hoeden en petten zoo zieligbelachelijk; wie kent ze niet, die hummels in lompen, van welke men eigenlijk niet weet hoe ze groot moeten worden, met hunne rachitische lijfjes en armen en beenen en vél te groote hoofden waarin de kinderoögen reeds zoo ernstig kunnen kijken?.. Zille kende ze echter beter dan wij allen. Hij leefde met ze mee, Jedes Proletehkind hat Ihm gehort.." en zoo kon hij geven het epos van het kinderleven in armoede en ontbering waarin toch altijd plaats bleef voor de vertroosting van den lach.... Wol kon hij met Beanmarchais zeggen: ....Je me presse de rire'de tout, de peur d'être obligéd'en pleurerl".... JQDeze kinderkenner, deze vriend der vergeten kleinen uit de vaak wreede samenleving, toekende meer met het hart dan met de hand en wat deze brave kerel gaf, zelfs in zijne wiangste voorbeelden, welke uitermate verdrietig konden zijn, bleek nimmer kwetsend omdat zijn onbedwingbare zin voor humor altijd het ovenwicht wist te herstellen. Deze zeldzame gave bracht hom do genegenheid Van velen. Of hij werkelijk naar volle waarde ia geschat zou men kunnen betwijfelen. De taak van een clown is anderen te doen lachen en men De eerste schreden" verwachtte van hem niet anders. Dat er in Zille een hél diep mensch stak zullen maar en kelen geweten hebben, trouwens dien vindt men slechts in de allerbeste voorbeelden van zijn raak talent: in eene moeder die geen redding meer ziet en haar kind verdrinken gaat; in- een stervend man in het ziekenhuis die zich bij den dokter beklaagt; in een kind dat zwervend op straat door andere kin deren mee naar huis ge nomen is om dat het zich zoo eenzaam voelt.... ' Telkens is het alsof Zille zich dan den last van de schouders werpt, al dit verdrietige te moeten weergeven en clan teekent hij dingen die niet anders dan de vroolijke zijde van het leven vastleggen: een bruiloft of een buurtfeest waar gedanst wordt en gezongen en de gasten' alle maal wat meebrengen om de jolijt te verhoogen. Als er ook druk gedanst wordt dan zegt een juffer van vijfhoog tegen een man cliosomber zit toe te kijken: Waarom trouw je niet met Lise, Paul ? Ze kookt voor je, ze wascht voor je, ze stopt zelfs je sokken en als je dronken bent dan weet je tenminste waar je thuis hoort!". Maar ook ken ik van dezen geboren satyrist eene teekening waarop eene weduwe met een klein meisje links, en een jongetje rechts, in een tot op zijn hielen afhangenden gestreepten zwembroek in zee gaat baden. Het jochie vraagt: Moeder, waarom trouw je toch niet weer?" Waarom, Alfredchen," vraagt de Moeder. Nu, omdat ik dan eindelijk van Vader's zwem broek afkom !...." * * Zoo iets zou de Franschman l'oulbot in onze dagen ook hebben kunnen weergeven, maar wat deze mist is den. dieperen ondergrond welke aan Zille's werk waarde verleent. Diens liefde voor het verwaarloosde kind verleent dit zelfs in zijne vermakelijkste teekeningen iets zieligs en hulpeloos, dat altijd medelijden wekt en als wij weten dat Michelet eens den revolutionairen invloed van een talent als Daumier heeft trachten te berekenen, dan is het nog zoo gek niet om te beweren, dat wat Zille deed voor de Berlijnsche armelui's-kinderen den in sterke mate doorgevoerden kinderzorg van gemeentewege grootelijks heeft aangespoord. Aldus kon ook in dit geval de teekenstift een uiterst scherp wapen blijken, maar Zille's aard was er niet naar te willen grieven. Integendeel, 'dit was oen mensch zonder vijanden, een die overal vrien den vond en geen wonder: Wem was geschah Wem mal zu helfen war, Zille war da!".... Kan men aldus vuur velerlei dingen groote waardeering hebben, dit dient ten slotte nog gezegd dat de bij de teekeningen behoorende onderschriften zonder uitzondering daarmede een absoluut onver brekelijk geheel vormden. Ook dit was Zille's gave: een scherp oor, een scherpe blik stonden hem ten dienste, maar wat zou dit voor hem beteekend hebben als zijne overrijke fantasie hem niet ten overvloede in staat gesteld hadde telkens weer verrassende vondsten te doen ? Humor, zoo is er gezegd, is dégave der vroolijkheid welke zich verschuilt achter eene ernstige verschijning en waarvan de karakteristieke eigenschappen zijn de ironie en het onverwachte, de evenzeer lichte vorm als diepe aard, waarin zij tot uiting komt. Dat soort ideale humor heeft Heinrich Zille ten volle in het léven meegekregen en als kind zoo blij ermede gespeeld. K E N NE R S KOPPEN BOTER VAN OUD-BUSSEM