NIEUWE BEELDHOUW Nieuwe Richtingen et. door THEO VA DRAMATISCHE SCHOOL Maillol: Femme debout Dramatische en kubistische school MET Bourdelle raakte het Rodinprincipe en daarmee de drama tische plastiek uitgeput. Deze baseerde zich eenerzijds op het klassicisme, an derzijds op het gallische sensualisme, zich uitend in de keuze van het sujet en de behandeling van de materie. In dit opzicht noemde men Rodin wel naturalist: in den zin die Emile Zola daaraan hechtte. Deze pathetische weergave der natuur en de daarmede gepaard gaande zinnelijke behandeling van het materiaal, kwam voorname lijk door de zenuwen tot stand; ik bedoel hiermee dat het beeldend, AmédéModigliani: constructief overleg daarbij een zeer geringe plaats innam. Deze school nu liep ten einde toen als reactie daar op de kubistische zienswijze baan brak. De nieuwe generatie bevrijdde zich allereerst van de dramatische ziens wijze" en begreep van hoeveel belang een meer objectieve behandeling van het onderwerp en het materiaal was. Om tot het wezen dezer nieuwe plas tiek door te dringen, lijkt het mij Pablo Gargallo: Femme couchée 1928 (ijzer) noodig er op te wijzen, dat in de beeld houwkunst nog meer dan in de schil derkunst, de beteekenis van het mate riaal een der belangrijkste factoren is. De geestelijke potentie van den maker blijkt reeds aanstonds uit de verhou ding die hij tot de materie heeft. De impressionistische beeldhouwers toonden een groote liefde voor een weeke oppervlakte, waarin de vingerdruk tot in het geringste détail de uiterste sensibiliteit verried. Die hierin het verst ging was Matisse, die, ofschoon als beeldhouwer weinig be kend, toch een grooten invloed op de jonge generatie uitoefende. Zijn plastieken naderen, zoowel wat de oppervlakte als de behandeling va n het volumen betreft, de uiterste grenzen der spontaneïteit. In deze richting waarin de impressionistische beeld houwkunst haar climax bereikte, waren geen nieuwe ontwikkelings mogelijkheden. Deze laatste konden, evenals in de schilderkunst, slechts door een reactie op deze spontanét animale" der impressionisten en fauves", in het leven geroepen worden. Met het kubisme kwam de bezin ning, het overleg en rijpte het besef eener plastique pure." Duchamp Villon, Lipchitz, Laurens eri Archipenko namen den heroïschen aanloop tot de constructie, tot een vaste en constante plastiek. Het ligt voor de hand, dat deze beeldhouwers in Rodin's zinnelijke samensmelting van vorm en materie en in de dramatische uitbeelding der, van de klassieke beeldhouwkunst geborgden, lichaamsvormen, weinig meer konden waardeeren. Noch Rodins dramatiseering, noch Bourdelle's sce nario" behoorden voor hen op het gebied der plastiek thuis. Hun esthe tiek was een andere, die zich inplaats van op het zenuwstelsel, op den geest baseerde. Een zuiver menschelijke esthetiek dus. Thans weet elke be ginner, de knapen tusschen 17 en 25 jaar, dat een kunstuiting, die zich slechts op de vibratie der zenuwen baseert, geen blijvende of belangrijke resultaten kan opleveren. De jonge generatie is deze methode van werken ontgroeid, zij biedt haar geen enkele satisfactie meer. Omstreeks 1910 was het echter niet zoo eenvoudig om zich van deze gemakkelijke scheppingswijze volgens het gevoel" los te maken. Meer dan ooit bekommerde men zich om het wezen der plastiek zelve, d.w.z. om het 3-dimensionale even wicht, om de decompositie van. het figuur en orn de suggestieve kracht van enkele, groote elementaire vormen, lijnen of vlakken. Men zag zich voor geheel nieuwe problemen geplaatst, men begon de antieken met andere oogen te zien en daardoor ook de enorme tekortkomingen der dramatische beeldhouwkunst. Men drong steeds dieper door in de gehei men van het scheppen, dat zich meer op reconstructie, op vernietigen en wederopbouwen volgens beeldend in zicht baseerde, dan op do pathetische weergave van het onderwerp. Alles wat men tevergeefs gepoogd had in een zenuwvibreerende spontanéiteit te bereiken gelukte thans. In hoeverre het werk van den te vroeg gestor ven futurist Boccioni op do nieuwe fransche beeld houwkunst (welke steeds meer tot rijpheid en met Brancusi tot bloei kwam) van invloed was, laat zich moeilijk naspeuren. Zeker is, dat ook de neger- en Mexikaansche plastiek van invloed waren. Hoe wel met deze primitiefbarbaarsche negerkunst in geen enkel verband staande, voelde men toch, dat de statistische en frontale plastiek steu nend op de inzichten van Euclides, niet toereikend was om de nieuwe plas tische visie te realiseeren. Het leven zelf had het /->'?,? ? , . ... C/CvZii. . dynamisme, als m nieuwe , , realiteit, ingevoerd. Zoo- NegreSSe uk doende ontstond een nieuwe oriëntatie betreffende tijd en ruimte (Bergson, Henri Poincaré, Minkowsky, Einstein, enz.) hetgeen niet weinig tot verrijking der plas tische werking bijdroeg. Hadden Rodin en Bourdelle, in navolging der grieksche en romeinsche beeldhouwkunst, door overdrijving van Auguste Rodin. stand en gebaar, het onderwerp ge dramatiseerd, de kubistische beeld houwers bekommerden zich meer om een drie-dimensionale evenwichtig heid der vormen en vlakken. Om de plastische werking nog te verhoogen, gebruikte men verschillende materi alen of wel men beschilderde de mas sa's in verschillende kleuren, naar gelang hunner plastische waarde in het geheel.