DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 4 JANUARI 1930 Na. 2744 VAN DER HELST SIGAREN GOEDE BIGABEN IN EEN BESCHAAFDE VERPAKKING voor straten moet worden gebezigd. Herstel van de bestaande onbillijkheid moet dus o. i. worden gezocht niet in deze richting, dat de gemeenschap voor de voor park bestemde gronden de volle bouwwaarde vergoedt, maar in deze andere, dat de schade, . voor een bepaalden eigenaar voort vloeiende uit het niet-kunnen-bebouwen van zijn gronden, wordt gedragen door alle bij het complex betrokken eigenaren. De vraag, welke wijzigingen in de wetgeving moeten worden aangebracht, om dit doel te be reiken, is een vraag van technisch-juridischen aard, waarop wij hier niet uitvoerig kunnen ingaan. Men zou zich kunnen voorstellen, dat bepaald werd, dat de rechter, bij de vaststelling der schade loosstelling in geval van onteigening, aan elk der eigenaren van de tot het complex behoorende gronden moet toekennen een bedrag, berekend naar de gemidddde waarde dier gronden, bij de bepaling van welke gemiddelde waarde dan met het uitbreidingsplan en dus ook met het feit, dat een deel der gronden niet kan worden bebouwd ? zou moeten worden rekening gehouden. Men zou zich ook kunnen voorstellen, dat de verdeeling der uit het plan voortvloeiende lasten over de verschillende eigenaren naar een vroeger stadium wordt verlegd: bepaald zou dan moeten worden, dat bij de vaststelling van het plan zooveel mogelijk worde getracht, de te reserveeren terreinen gelijkelijk over de verschillende grondeigenaren te verdeel en, en dat, voor zooveel dat niet mogelijk blijkt, door onderlinge verrekening van de tot het complex behoorende eigenaren de schade, welke den n zou treffen, ten laste van allen worde gebracht. In dezen gedachtengang aan welken wij uit een oogpunt van systematiek de voorkeur geven zou de regeling een onderdeel moeten vormen van de vaststelling en de goedkeuring van het uitbreidingsplan; hare toepassing zou dus moeten worden opgedragen aan de bij die vaststelling en goedkeuring betrokken administratieve organen Raad, Gedeputeerde Staten en Kroon. Maar, gelijk gezegd, de vraag, boe men een billijke verdeeling der uit het uitbreidingsplan voortvloeiende lasten over de verschillende eige naren kan bereiken, is een vraag van wets-techniek, waarvoor zeker, zoo men wil, een oplossing is te vinden. Hoofdzaak is, dat men zulk een billijke verdeeling van lasten bevordere, en niet die lasten op de gemeenten doe rusten, waardoor een gezonde ontwikkeling van onzen stedenbouw zou in gevaar komen. Ter vergadering van de Juristenvereeniging in 1929, waarin een aan het vorengaandc nauw verwant onderwerp aan de orde was, liet zich de President van het Amsterdamsche Hof, Mr. J. Kruseman, als volgt uit: Het gaat om het afwegen van het openbaar belang tegenover het particulier belang. De gemeente moet niet almachtig zijn tegenover de grondeigenaren. Men moet het recht der grondeigenaren zeker weten te stellen, maar men moet zich niet blind staren op do mogelijke schade, die particulieren kunnen lijden, met het gevolg, dat men het werk van gemeentebesturen tot uitbreiding van steden en dorpen volgens moderne begrippen onmogelijk maakt." Het is te hopen, dat de wetgever, bij zijn a. s. poging, om uit de met betrekking tot het uitbrei dingsplan thans bestaande impasse te geraken, niet een weg gaat bewandelen, die tot dat door Mr. ?Kruseman gevreesde gevolg leidt; zelfs bij wijze van noodoplossing zou o. i. een wetsbepaling, die de stedelijke uitbreidingsplannen zonder meer negeert, niet kunnen worden aanvaard, zoolang eene andere en betere oplossing mogelijk is. BERGT UWEN INBOEDEL BIJ VOORGENOMEN VESTIGING IN DEN HAAG OP IN HET BUITENLAND BIJ DB FIBMA BATENBURG & FOLMER TB 'S-GRAVENHAGE,HüiJGENSPABK22 TELEFOON 11030 EIGEN GEBOUWEN. Bespreking kosteloos 8PEC. BlNNENL. EN INTEBN. TRANSPOEWBH Religie en Wijsbegeerte door G. J. Wynaendts Francken Dr. Antoon Vloemans. Het leven is heilig. 's-Gravenhage. Leopold 1929. DE schrijver van dit boek is een jeugdig ge leerde, die zich de studie der wijsbegeerte tot levenstaak koos, ver van het gewoel der wereld en, evenals Spinoza, weinig stoffelijke nooden kennend. Zijn boek is rijk van inhoud en behandelt ge wichtige problemen op een onbevooroordeelde wijze, al verzwijgt hij ons geenszins zijn voorliefde, zijn geschrift beschouwend als een soort van bekentenis, die hij zich gedwongen voelde af te leggen. De wijsbegeerte houdt hij in hooge eere, maar hij wil haar behoed zien voor den eigenwaan van in staat te zijn alle vraagstukken op te lossen. Haar taak beschouwt hij als niet uitsluitend gelegen in een zich bezighouden met de kenlccr; dit toch ware alsof men een taal slechts leerde zonder er verder gebruik van te maken; zij blijft dan, naar Lotze het noemt, een eeuwigdurend messen slijpen en herslijpen zonder ooit tot het snijden zelf te geraken. Maar op die wijze vervreemdt zij de menschen van zich, die iets anders van haar ver wachten en dan hun toevlucht elders gaan zoeken. De wijsbegeerte is nu eenmaal geen simpele vak wetenschap en mag niet alle contact verliezen met het leven, noch allen invloed op de gemeenschap prijsgeven. Na aldus de beteekenis der wijsbegeerte te hebben uiteengezet, komt haar invloed op de levenswaardeering ter sprake. De wijsgeeren der Oudheid met uitzondering van Heraclitus dachten optimistisch. De verlossingsgodsdiensten daaren tegen zijn als zoodanig reeds pessimistisch; want niet uit een vreugdenrijk bestaan, maar van een lijdensweg wil men verlost worden. Tusscheii een optimistische en een pessimistische levensbeschou wing ligt een heroïsche, die den nadruk legt op het verdragen en vooral het bestrijden en overwinnen van het onvermijdelijke lijden. Xadat dan eerst nog het vraagstuk der onster felijkheid en het wezen der individualiteit zijn ter sprake gebracht, worden in do tweede helft van het boek het wezen en de rol der religie besproken, haar samenhang met kunst en wijsbegeerte en haar verschil mer dogmatischeri geopenbaarden gods dienst, wiens theologie in lijnrechte tegenspraak verkeert met de zelfstandige wijsbegeerte. Religie, die geen openbaring kent en geen dogmata aan vaardt, heeft ook geen theologie van noode. Ons religieus gevoel ontspringt uit het bewustzijn van onze ber/rcnsdheid; slechts door het inzien van de grenzen van ons weten kunnen wij voeling verkrijgen met het Grenzenlooze. Wie alles wist, behoefde niet religieus te zijn; hij zou het trouwens niet kunnen zijn, want hij ware dan zelf een alwe tende Godheid. Religie is een zelfstandige, eigengeaarde factor in ons geestesleven. Herhaaldelijk wijst de schrijver op het verschil tusschen haar en den godsdienst in kerkelijken zin, Zooveel hij voelt voor religie, zoo weinig voor alle leerstelligen en confessioncelen godsdienst. Religie kan gepaard gaan met wijs begeerte; zij is even ondogmatisch en vooroordeelingsvrij als deze. Juist bij een overeenstemmend samengaan van religie en wijsbegeerte kan eene innerlijke harmonie van mcnschelijk voelen en menschelijk weten intreden. Het geheele boek is, naar wellicht de titel zou doen vreezon, allerminst vervelend-moraliscerend van karakter. Het blijft steeds ernstig wetenschappclijk-wijsgeerig, al wordt het niet bezwaard met een stortvloed van geleerde aanhalingen. Boeiend en geestdriftig geschreven, welsprekend en welouderlegd, is het zeer lezenswaard voor ecu ieder die belangstelt in geestelijke stroomingeu; en het verdient het prachtig gewaad, waarin het op zoo royale wijze werd uitgegeven. VERZOEKE ALLE STUKKEN VOOB DE REDACTIE IN TE ZENDEN AAN HET SECRETARIAAT VAN DB GROENE AMSTERDAMMER" KEIZERS GRACHT 333, AMSTERDAM. von Hindenburg De GROENE AMSTERDAMMER Redactioneele Mededeeling: Zeer tot haar leedwezen, moet de redactie het. uittreden melden van Prof. Dr. H. Brugmans en Mevr. Top van Rijn?N'aeff, die beiden na ee'i ononderbroken. vriendschappelijke samenwerking zich genoodzaakt zagen hun medewerking als redactieleden te beëindigen. Het verheugt haar tevens < chter te kunnen mededeelen dat Prof. Mr. F. G. .Scheltema tot de commissie van redactie is toegetreden. HOOFDMAGAZIJN DEN HAAG 9 EN IQ JANUARI OPRUIMING OPENING 8.30 V.M. £ ZOMEN Nieuwe uitgaven 11 etZui<lt'r~cf(}riintii: Afnliiittlijk 2 a 3 J/. Ie liini/: ^Iccrdijkcii ?'! ;i l M. te laai/; \'l>u'/tt/tcttrcl t a. ~> M. Ie luaij; Mill'mnli n tr kort. Ju oiilmudeii /««/ iiior/clijk'r door K. I'rn Herder, Industiiool te Harderwijk. Uitgevers Gebr. Mooij. Harderwijk. L'nt< rxucïntntjen iiber dus ^(nifcf/icnct' J^tettcrbif/i ro/ii J all re 154 l door Johaniii's Koopp. De Sikkel". Antwerpen. Vcnc(»tdcrin<l, door .\lbert do Vries. \V. L. on .1. Bi'iisse's Uitgeversmaatschappij. Kindcrrechtsprual; is \'<>lknztwk. door Mr. (i. T. .1. De Jongh. Tjoo.uk AYilliuk, Haarlem. \'ii«.'e>it rtni (>'ot//i, door .lust Havelaar. Me( veertig illustraties en vier reproducties in vierkleu rendruk. Tweede herziene druk. Maatschappij vooiGoede en Goedkoope Lectuur. Amsterdam. Ceminl. door F. Gladkow. l'it hot Russisch dooi C. Anarees. Van lïolkoma <i' Warendorf, Amster dam.