roene Amsterdammer voor Nederland Alle Buitenlandsche Spoorwegbiljetten I. V. B. DAMRAK 46 ONDER HOOFDREDACTIE VAN A. C. JOSEPHUS JITTA Redacteuren: L. J. JORDAAN, F. G. SCHELTEMA EN M. KANN. Secretaris der Redactie: C. F. VAN DAM KEIZERSGRACHT 333, AMSTERDAM C. Het meest gevraagde merk OPGERICHT IN 1877 No. 2745 ZATERDAG u JANUARI 1930 Moeten alle winkels Dinsdagmiddag sluiten? MET ingang van l Januari j.l. zijn de uit voeringsbepalingen van de Arbeidswet, die op de werktijden en de rusttijden van het winkel personeel betrekking hebben, van kracht geworden. Deze bepalingen geven voorschriften betreffende den maximum arbeidstijd en de rusttijden van het winkelpersoneel per dag en per week. Voorge schreven is o.a., dat het personeel recht heeft op een wekelij kschen rustdag, welke in den regel op Zondag zal vallen en bovendien nog op een halven dag rust per week. Met opzet is niet voorgeschreven, zooals ten aanzien van den arbeid in fabrieken is bepaald, dat deze halve rustdag in den regel op den Zater dagmiddag zal moeten vallen. Dat ware misschien wel in het belang geweest van de winkeliers, de winkelbedienden en hun gezinnen, omdat deze rusttijd in dat geval met den algemeen gebruikelijken rusttijd zou zijn samengevallen. Maar een dergelijke bepaling werd terecht in strijd geacht met het belang van het publiek, dat don Zaterdag middag bij voorkeur gebruikt om inkoopen te doen. Om dezelfde redenen zal inen nooit kunnen voorschrijven, dat personeel werkzaam op spooren tramwegen, in cafés, restaurants en schouwbur gen den Zondag en den Zaterdagmiddag vrij moet hebben. Juist het feit. dat de groote massa der bevolking den Zondag en den halven Zaterdag vrij heeft, brengt mee, dat de genoemde groepen der bevolking, wier werkzaamheid in het bijzonder ligt op de terreinen, waarop de meeste andere menschen ontspanning zoeken, het op die dagen extra druk zullen hebben. Om denzelfden grond zal men aan een nachtwaker en aan de politie nooit verbieden des nachts te werken, al zullen nachtwakers en politieagenten er in het algemeen ook de voorkeur aan geven des nachts te slapen. En zelfs de krach tigste voorstander van de heiliging van den Zondag zal verlangen, dat de predikant op den dag des Heeren niet alleen niet rust, maar zelfs ?extra werkt, tot stichting van zijn gemeente. Uit de omstandigheid, dat het winkelpersoneel ?des Zaterdagmiddags dus in den regel zal moeten werken, volgt natuurlijk geenszins, dat dat per soneel niet op een anderen dag van den meer en meer gebruikelijker! vrijen halven rustdag zal "mogen genieten. De onlangs in werking ge treden bepalingen schrijven daarom aan den winkelier voor, zijn personeel een halven dag vrij Ie geven, des ochtends vóór l uur, of des middags na l uur, op den dag, die den winkelier het meest .gelegen komt. * * * Men zou rustig kunnen afwachten, hoe deze met opzet ruim geredigeerde bepaling in de practijk zal werken, indien niet de voornaamste organisaties van winkelpersoneel zich tot een aantal gemeente raden hadden gewend met het dringend verzoek, «en gemeentelijke verordening uit te vaardigen, die voorschrijft, dat alle winkels des Dinsdagmiddags, of desnoods een anderen bepaalden, maar dan toch voor allen denzelfden middag per week. gesloten moeten zijn. Deze uniforme regeling wordt aanbevolen in het bijzonder met het oog op de belangen van het win kelpersoneel. Een vrije middag is voor dat personeel meer waard, dan een vrije ochtend, omdat de middag aansluit bij den avond. De controle op de nakoming van de voorschriften zou bovendien heel wat gemakkelijke!' vallen, wannneer die voorschrif ten door iederen winkelier op precies dezelfde wijze zouden worden toegepast. Alvorens de gemeenteraden zullen besluiten overeenkomstig de wenschen van de winkelbe dienden te handelen aangenomen voor een oogenblik, dat alle winkelbedienden met deze wenschen van hun organisaties instemmen zal bovendien op twee andere belangen dienen te worden gelet. In de eerste plaats op de belangen van de winkeliers; in de tweede plaats op het algemeen belang, dat is in dit geval het belang van het publiek, dat inkoopen doet. Aangezien alle menschen van tijd tot tijd wel eens iets in een winkel koopen, kan men de belangen van de koopers vrijwel met het algemeen belang vereen zelvigen. * * * Het staat vast. dat de meeste winkeliers niet op een dergelijk algemeen enstringent voorschrift gesteld zijn. Zij geven er de voorkeur aan zelf, in verband met de bijzondere belangen van hun winkel, den vrijen halven dag voor hun personeel te kiezen. De belangen van de winkeliers zijn ten aanzien van dit punt trouwens zeer verschillend. liet hoofd van een groote zaak, die zijn personeel in ploegen kan indeelen, zal er in den regel de voor keur aan geven, zijn winkel alle dagen open te houden en het personeel om beurten vrijaf te geven. Zelfs deze algemeene stelling gaat niet altijd op. Het is immers reeds gebleken, dat sommige groote zaken, als de Bijenkorf, liever haar geheele bedrijf gedurende eenige uren stop zetten, dan het personeel in de afdeelingen te laten rouleeren. Het belang van een winkelier, die niet over voldoende personeel beschikt, om zijn bedienden te laten rouleeren, wijkt geheel van dat van het hoofd van een groote zaak af. De kleine winkelier, die het werk in zijn winkel zelf geheel kan verrichten, desnoods bijgestaan door de leden van zijn gezin, wordt door het voorschrift, dat op een bepaalden middag alle winkels gesloten moeten zijn. in het bijzonder benadeeld. Hij. noch zijn hulpen, vallen immers onder het werk- en rusttijdenbesluit voor winkel personeel. Een uniform voorschrift betreffende de winkelsluiting zal voor hem echter evengoed gelden als voor zijn vakgenooten, die een grootere onderneming besturen, hoewel de bepaling nage noeg uitsluitend getroffen wordt in het belang van het personeel, dat uitsluitend in dienst is van de grootere zaken. Ten slotte loopen de belangen van de winkeliers geheel uiteen, in verband met de artikelen, waarin. zij handel drijven en in verband met de buurt. waar zij gevestigd zijn. Statistieken hebben bijvoor beeld aangetoond, dat banketbakkers, die een winkel hebben in de buurt van kerken, schouw burgen en bioscopen, den groot sten toeloop hebben op geheel andere uren. dan de banketbakkers, die in de buitenwijken zijn gevestigd. * * * Dat het belang van liet koopende publiek, dat vrijwel met het algemeen belang vereenzelvigd kan worden, niet met een algemeene uniforme sluiting' van alle winkels gedurende een bepaalden dag gediend is, heeft geloof ik weinig toelichting noodig. De belangen van het publiek loopen immers nog veel meer uiteen, dan die van de verschillende winkeliers. Wie een bepaald artikel onmiddellijk noodig hoeft, of het althans op een bepaald oogenINHOUD : Moeten alle winkels Mr. A. C. Josephus Jitta, Dinsdagmiddag sluiten ? Dr. N. J. Singels, Een Heilige op den Troon. Mr. H. Giltay, Frederik van Eeden 70 jaar. Joh. Braakensiek, Het Advies van den Radioraad. Mr. H. Scholte, Dramatische Kroniek. Erasmiaan, Vit Kotte's stad. L. J. Jordaan, Feest te Rome. Dr. R. Feenstra, Primo de Rivera. Dr. Jac. P. Thijsse, Het IJsetmeer. Frans Coenen, Kroniek Paul Bromberg, Onze Meubelen en de Nieuwe Zakelijkheid. 10?11. S Kallf, Amsterdamsche Bruggen. 12. A. Plasschaert, Sint Lucas. ~ Notaris A. v. d. Bergh, Algemeene Vergadering. L. J. Jordaan, Bioscopy. C. A. Klaasses, Michel's Buidel. Beursspiegel. Melis Stoke, Kalm 'an met de Conferentie! Pour Jiliciter. Lou Lichtveld, Nieuwe Platen. 19 Alida, Croquante Croquetjes. Jantje's Kladschrift. 20. Cel 2, Telefoon. Charivaria. Omslag: Spelproblemen. Bijvoegsel: Joh. Braakensiek, De Haagsche Conferentie. 2. 3. 4. 5. 7. 9. 13. 15. 17. 18. De beschaarde smaak Vraq<jb Bonbons R1NGERS Let op den naam blik wenscht te koopen, en wie onzer verkeert niet elk oogenblik in deze omstandigheden zal zich ten zeerste benadeeld gevoelen, wanneer Vlij bemerkt, dat alle winkels, waarin hij zijn in koopen zou kunnen doen, tegelijkertijd gesloten zijn. In n opzicht verdient misschien n algemeen, uniform voorschrift, dat voor alle winkeliers te gelijker tijd geldt, ook van het standpunt van het publiek de voorkeur. Wie gewond is bepaalde arti kelen altijd uitsluitend in bepaalde winkels te koopen, zal allicht gemakkelijker kunnen ont houden, dat alle winkels op een vasten dag geslo ten zijn, dan de verschillende tijdstippen, waarop zijn leveranciers gesteld althans, dat deze zich genoodzaakt gevoelen hun winkels ter wille van het personeel een halven dag te sluiten hun winkel gesloten zullen hebben. Deze bijzondere gevallen zijn echter slechts de uitzonderingen, die don algemeenen regel bevestigen. Ken gemeenteraad zal alvorens te bepalen, dat «//«winkels inde gemeente den Dinsdagmiddag. of een anderen vasten middag por week, moeten sluiten, op drie groepen van geheel verschillende belangen hebben te letten: Op het belang van het winkelpersoneel, in wiens naam de wensch tot uniforme sluiting is uitgespro ken. Op het belang van de winkeliers en niet het minst op hot algemeen belang. Ik meen te hebben aangetoond, dat zoowel het algemeen belang, als het belang van de winkeliers, zich tegen de inwilliging van dezen wensch verzet. Dat een dergelijk voorschrift met het oog op de belangen dor winkelbedienden noodzakelijk zou zijn, is vooralsnog niet aannemelijk gemaakt. Een doel treffende controle is zeer goed mogelijk, wanneer men eventueel op de winkelpui vermeldt, wanneer de winkel gesloten zal zijn. Het is derhalve niet gewenscht, dat van ge meentewege worde voorgeschreven, dat alle win kels den Dinsdagmiddag, of oen anderen vasten halven dag per week moeten sluiten. A. f'. JOSEPÏU'S JITTA