Historisch Archief 1877-1940
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN n JANUARI 1930
No. 2745
Tikblaadjes
door Dr. R. Feenstra
; £1 toro palitico
ALLE horoscopen voor '30 zijn
getrokken. Waarzegsters,
astroogen, politici, journalisten, zakenlui
? ijn met de pen in de weer geweest.
We weten precies dat '30 een sof wordt
«en een dalles om in Amsterdamsen en
theaterjargon te spreken. En we
kennen ook de slachtoffers van dit
jaar.
Het meest genoemde slachtoffer is
ongetwijfeld Primo de lïivera. Er is
.letterlijk niemand meer, die gelooft,
^ dat hij het nog het jaar '30 uithoudt.
Hy moet wegglijden, omdat de peseta
onder hem wegroetscht meerien
de meesten.
Nu is er ook in '27 en '28 en '29 al
gezegd, dat zijn kansen slecht stonden.
Maar dat vloeit slechts voort uit den
bijzonderen aard van zijn dictatuur.
Als Mussolini morgen wordt
weggepangd; of wanneer vanwege de
surmenage zijn hart het gaat opgeven dan
blijft het fascisme, met zijn organi
satie, zijn levenswil, die door injecties
met telkens sterkerwerkende politieke
sera ho^oggewekt en welgeweckt is.
Lenin kon gerust zijn hoofd neer
leggen; en de vijftigjarige Stalin, die
-daar geen plan op hoeft kan morgen
een ongeluk krijgen het dictatuur
systeem der Bolsjewieken komt van
, 'n lijk rijt uit het lood.
.Bij Primo is dat anders. Hij is
naar een zaakwaarnemer-dictator;
geen echte. Gaat hij de generaal
dan gaat zijn heele systeem; en
daarom kon dit systeem zoo moeilijk
?duurzame politieke handlangers
vinden.
Primo heeft het altijd zóó ingezien:
Mijn land heeft een kuur iioodig;
anders raakt het verkouden. Hij heeft
geen duurzame politieke
systeeniverandering gewild; maar wel heeft
hij de eerzucht gehad zelf te bepalen,
wanneer do patiënt beter zou zijn;
en zelf het gezondheidsdiëet voor te
schrijven. Of hij daarmee als pseudo
dictator niet te hoog heeft gegrepen,
zal waarschijnlijk het jaar '30 ons
leeren.
Hij is nu zes jaren in het dictators
vak; en men kan niet zeggen, dat hij
het er als amateur slecht heeft afge
bracht. Zijn eerste prestatie: liqui
datie van de veldtochten in Marokko,
die ruineus voor het land waren gaan
worden, heeft hij er schitterend afge
bracht; maar hij was hier op zijn eigen.
beroepsgebied. Met zijn laatste presta
tie: Spanje een gestabiliseerde munt
te hergeven, sukkelt hij; maar hij is
ook geen Vissering. Daar tusschendoor
kan men zeggen, dat hij zijn land
bijna geen schade heeft aangedaan;
en het op velerlei gebied heeft ge
holpen. Dat hij de politiek den mond
stopte en voor jaren een bescheidener
toontje zal hebben opgelegd is almeo
een bate voor hot land. Misschien
voor niet ieder land. Maar zeker voor
?Spanje in dit tijdperk van zijn ge
schiedenis.
Menschelijk-sympathiek deed het
voorts bij dezen dictator aan, dat hij
wars was van allen imperators-praal;
en dat hij niet bang was. Hij liep in
zijn gewone pakje door de straten
van Madrid; en had geon detectives
voor zijn bewaking noodig. Hij hield
er ook van af en toe te demonstreereii,
dat hij niet neen" zei tegen de kleine
jolijten van het leven.
.Kn niets heeft hij met
zijn ontegenzeggelijk
aanwezige
gerechtigheidszin meer aan
gepakt dan de corrup
tie, die in Spanje ban
deloos en verkronkeld
klein-smerig was.
De Koning is nooit
dol op hem geweest.
Dat ligt aan de ver
houding. Wanneer een
constitutioneel vorst
t en anderen
niinisterpresident neemt, dan
beteekent dit eenvou
dig, dat hij op de
staatsmotorbus een
anderen chauffeur
neemt, die hetzelfde
politieke^ wegennet
heeft te berijden.
Maar, wanneer hij
zich aan een dictator
overgeeft, dan stapt
hij in een
vliegmachine. Hij is nu vrij
wel overgeleverd aan
z'jn piloot. Verbrand! die mol de
hoele zaak, dan verbrandt hij moo:
en vliegen ze in een looping tegen
den grond "jd'jrj democratie - dan
is er ooktachjig of negentig procent
KIEST
LOV
STEUMZOLEH
SYST. PROF. HOFFA/
MAAR MAAT
voor uw
OOSTERSEEK
FA J.A.MASSING
O.Z.VOORBURGWAL 334 Amsterdam
Va HET BINNENGASTHUIS
NICE
HOTEL MAJESTIC
e meest luxucuse en meest comfortabele appartementen
van «Ie Riviera.
400 Kamers 3ÜO Bad ka uiers.
Alle op het Zuiden met uitzicht op Zcc.
Xelfde directie: Grand Hotel Uagitolcs de I'Ornc.
kans,
genier
dat
mee
de koning niet dei
verongelukt.
De Koning hooft
dan ook al ecnige
koeren. tijdens een
landingspau/o, de pose
aangenomen van te
willen handjes geven
en afscheid neniiii;
maar liet is hem tot
nog (oc niet gelukt.
De non altijd
koningstrouvve graaf
UomanonoM heeft hem
kortelings in het
Herliner Ta gebint f, mid
dels een interview,
getipt. Hij heeft
fge?/egd: !s de Koning
nu zijn draai neemt,
zal hij de populairste
m;m in Spanje we/.on.
Als hij nog ecu hall'
jaar wacht dan ?/.;)!
hij te |;i.'it daarvoor
komen.
Aan pogingen van
Prinii i om /.ijn eigen
hij steeds maar aU
?skuur heeft aange
zien, te liquidooren heeft tiet niet
ontbroken. J lij heeft zijn pseudo
parlement, de zoogenaamde
Nationa-liVergadering in liet leven geroepen
met de bedoeling aan .Spanje een
nieuwe grondwet te geven; en een
staatsbe.ste), waarin de oligarchische
lïegooring zeer veel. de Koning weinig,
het. Parlement uil petit peu te zoggen
had. liet is hem niet gelukt.. Daarna
hebben wij gehoord, dat hij op den
7-deii jaardag zijner dictatuur, den
11! Sopt. l!)30. de
parlemontsvorkio/mgon zou doorvoeren; op grond van
de oude. door hemzelf buiten werking
gestelde wetten.
Maar: hij zou het dan op 7.i.jn
Koemeenseh of x.ijn ..Spaansch" do<>n.
Hij zou do verkiezingen leiden.
l'jii nu kort na Nieuwjaar hoorou
we weel', dat. hij en de Koning liet
oensy.ijn over 'n n- Kamer-systeem
met voorloopig beperkte rechten en
tegen den 7,omei' te
worden.
betuigde
werkte ;
nder, dat alle horosei
>in '30 infaust gesteld
Ken van IVimo's vrienden
kortelings van hom, dat hij
Is een stier; dag en nacht.
/on men hem daar, als de finale
dan komen moet geon beter einde
\\enscheii dan dat, wat Hpa.ansehe
.-tieren in de arena, gemeenlijk wacht''
Witte tanden: Chlorodont
De heerlyk frisch smakende Pepermunt-Tandpasta Chlorodont maakt de tanden blinkend
wit en spaart daarby het kostbare glazuur, geeft aan de tanden een schitterenden, ivoorkleurigen
glans, bereikt door een gehalte aan zuurstofzouten eene nafuurlyke mondreiniging^ert verwydert
onaangenamen reuk. Overtuigt U eerst door het koopen van een tube van 35 cent, groote
tube 60 cent, Chlorodont-Mondwater flacon 90 cent. Men verlange alteen de echte
Chlorodont-Tandpasta met rood-wit-blauwen garantiestrook en wyze iedere namaak af.
Leo-Werke, Dresden, Bykantoor Amsterdam. :