N*. 2743 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN n JANUARI 1930 Uit de Natuur: HET IJSELMEER door Dr. Jac. Thijsse SOMMIGEN rneenen, dat het IJselmeer een vervelend" water zal worden; onder de waterpartijen, ongeveer analoog met wat de Ixjgmeerpolders onder de landschappen zijn. /ij den ken dan aan de rechte polderdijken en aan den grooten Afsluitdijk, die het uitzicht belemmert naar buiten. -Nu kan ik mij die vrees best begrijpen bij de zeilers, die gewoon zijn te zwerven van de Zuiderzee naar de Wadden en van de Wadden weer naar de Zuiderzee. Ook behoef je daarvoor niet eens een zeiler te wezen, het is al voldoende, om eens een paar keer de aardige stoombootreis ge maakt te hebben van Harlingen over Enkhuizen naar Amsterdam. ,Te gaat dan uren lang evenwijdig aan de Friesche kust, waar de boomen van de boerderijen over de dijk welven en de geestige sil houetten van Makkum, Workum, Ilindeloopen, van zoo uiteenloopend type, aardige afwisseling brengen. Welnu deze fraaie Friesche kust blijit onveranderd evenals, naar wij goede reden hebben om te verwachten, de kust van Gaasterland met het historische Roode Klif en de zoo schilderachtige en wetenschappelijk be langrijke kliffen van de Mirdums. Hoogstwaar schijnlijk zien wij zelfs de bosschen van liaasterland weer terugkeeren tot hun oude glorie, want de Noordoostpolder vergroot daar de behoefte aan natuurruimte; we moeten den polderbewoners wat afwisseling schenken. Onaangetast blijft ook de tegenoverliggende kust van Medeinblik tot Enkhuizen; beide stads gezichten kunnen wij met hun waterfront blijven genieten en de vuurtoren van den Cielderschen hoek zal de verandering nauwelijks bespeuren. En bovenal blijven we behouden het merkwaar dig stuk tusschen de Voorst bij Vollenhoven en den Uselmond, de riet- en biezenvelden voor het Kampereiland, de zich uitbreidende delta van den, Gelderschen Usel, weinig geroemd, maar bij d ingewijden bekend om zijn rijke en belangwekkende flora en fauna, in het bijzonder om zijn vogel wereld. Hier huizen de roerdompen, de Jiurperreigers, de waterrallen et\ wanneer soms, wat wel eens kon gebeuren, de lepelaars van het Naarderlïleer, zich te ver van het zilte nat zouden gaan gevoelen, don konden zij zich misschien vestigen in de bocht van Vollenhoven. Het is een groot geluk, dat redenen van waterstaatkundigen en econoinischen aard gemaakt hebben, dat de dijk van de Noordoostpolder niet wordt aangesloten op het Keteldiep. Ik verwacht bij de toenemende verzoe ting van het meer hier een nog rijker ontwikkeling van flora en fauna. En wat nu die rechte polderdijken betreft. Urk en Schokland, die erin zijn opgenomen brengen al Koninki. Boomkweekerij JiHielmina," Charles van Ginneken&Zoon. Zundert.N.Br Het van ouds gunstig bekende adres voor: Dennen,ter bebossching((uitsluitend Inheemschzaad) Exotische Dennen- en Sparrensoorten, Bosch- en Haagplantsoen, Boomen en Heesters. Catalogi op aanvraag gratis en franco. > el, Inttrc. No. 1. Telegr.-Adr.: Wilhelmina.Zundert, eenige afwisseling. Ook zullen ze, waar ze op ondiep water liggen, zooals bij het Knkhuizejzand, al vrij spoedig een voorlandje krijgen of tenminste een ondiepte, waarin het welkome riet zich zal vestigen eri dat blijft niet lang alleen, maai er ontstaat een riet-associatie, die allengs zich zal uitbreiden, al zal het ook jaren dmvn, eer zij zich in belangr.jkheid kan meten met die van het Kampereiland. Ook de Makkumer waard moet mettertijd wel begroeid raken. Trouwens de spreeuwen zulljn er ook wel voor zorgen, dat de bazaltglooiingen hier en daar getooid worden met vlier en OeMersche i'oo.s, zooals zij indertijd dat zoo goed gedaan hebben op den Waterlandschen Zeedijk. Hoe de scheepvaart op het meer zich zal ont wikkelen, weet ik niet, maar het lijkt wel onver mijdelijk, dat we langs de polderdijken hier en daar losplaatsen zullen krijgen en dat bezorgt ons daar dadelijk een huisje op den dijk, alweer een kern voor bekoorlijke afwisseling. Op de Zuiderzee overwinteren duizenden water vogels en die zullen het op het IJselmeer ook wel blijven doen, misschien zelfs in grooter getale. In strenge winters zal het wel spoediger dicht vriezen dan de Zuiderzee, maar streng»; winters behooren toch tot de zeldzaamheden en zijn dus van weinig of geen invloed op de vaste gewoonten der vogels. Ons' Uselmoer zal wemelen van eenden van allerlei soort, van zaagbekkeri, duikers en koeten, meest allemaal goedje uit de Oostzeestreken en Scandinavië. Nu kunnen wij aan dat nieuwe Meer ook eens een nieuwe bestemming geven en wel door het te verklaren tot een veilig gebied voor al die vogels, een asyl voor overwin teraars. 't Is een zaak van internationaal belang, die in het gemakkelijk Noord-Amerika reeds is beklonken. Canada en de Vereenigde Staten hebben een overeenkomst gesloten ter beveiliging van de trekvogels on nu zijn in de Vereenigdo Staten groot e gebieden aangewezen, waar do overwin terende vogels met rust worden gelaten en waar dus niet gejaagd wordt. Hier in Nederland overwinteren nu ook millioenen vogels uit Noord- en Oost-Kuropa en daarvan maken wij er duizenden buit op onze jachtvelden en in onze eendenkooieti. l^ang hebben wij gemeend, dat de eenden een zoo sterk reproduet ievermogcn hebben, dat zij een intensieve jacht en vangst kunnen verduren, maar dat schijnt toch niet zoo te zijn en het is dus niet alleen op ethische maar ook op pracüsche gronden raadzaam, om die jacht en vangst te beperken. Dat kan het eenvoudigst gebeuren door bepaalde gebieden tot asylen te verklaren en dat zou nu zeer goed kunnen gebeuren met het IJsehncor, Wellicht ook met de GosterH,chelde. Op het Internationaal Ornithologisch Congres, dat dezen Romer te Amsterdam bijeen komt, kunnen d<; Amerikanen ons over hun maat regelen inlichten en zij zouden het zeker waar deeren-, wanneer in de Nieuwe Wereld van Neder land ook. al een asyl voor overwinteraars tot stand zou komen. De voorzitter van het Congres zou het nog meer waardeeren, want dat is een Seanditiaat'. En ons jonge IJselmeertje was dan opeens meerderjarig en internationaal belangrijk. En ziet ge wel op de kaart, dat het ondanks de rechte dijken toch den natuurlijken voi'm vertoont van e on broeden riviermond, een fraai aestiiarium ?' NIÉUWE Uitgaven \'oetsiiorf-H\ dooi 'i%>>ny do Hiddol'. ..de Tij<i: ti-oom". l Tuis t»? r Heide. Afin l' lVu/>'&'. . . . door Nov^ van Duyn. ..uV Tijdstroom"-, ^!uis ter Heide. fj'tli>i'kitKt1;i/i: Inzichten i'/i \-'i'rijr~i>'i>l<'ti, \H . door Wili'em K loos. >..Y. Klecti-iscl'i' Drukkerij ..Luc-toi et, Kmergo," 'Seii Haag. l)c )l'i'i'i'li//iiirtii'(i",>i, door Ward AMWol'ovr .De Sikkel". AntweriK'ii. .,1'ji/i'i' Ihifiki'" dooi' T. C. De Boone Swartwolt lüet prentjes v;ui Kil» Uieinerstnil. ,). .M. Melilonbot'i'. Amsterdam. l «tl lifti -l^lctiif' Jniti/rnH, door 1. ' '. dr HoontSwa-i't \volt .*<*. M. .Meulenhoff. Amsterdam. Paviljoen Vondelpark" Tel. 80190-82595 Oroote en kleine Zalen voor Déjeuners, Diners, Soupers, Bals en Recepties Huize ZOMERDIJK BUSSINK. KRONIEK HET regeoreii is een moeilijke zaak, indien hut -naarde uitspraak van (ïuizotof zoo iemand voorzien moet bet eekenen. Want als een rrgeoring ingrijpt om rampen te voorkomen en komen dezelve rampen niet, dan is het meestal niet gemakkelijk uit te maken of het ingrijpen dit bewerkte, dan wel of zij toch wel uitgebleven zouden zijn. Er zijn altijd onwelwillende lieden, die dit laatste beweren en liet ingrijpen als onnoodig kabaal betitelen. Daarentegen worden al de fiolen der publieke verontwaardiging uitgegoten op een regeering, die niet voorzag en niet ingreep. Als onlangs in Ouraeao, waar dat blijkbaar volmaakt on verwachte geschiedde. Ik bedacht deze dingen bij gelegenheid van die vele arrestaties allerwege in. ons Oost-Indië. Dat zag er beraden, doortastend, resoluut, scherpzinnig, kortom voorzienitj uit. Niet zoozeer het vaderland, maai' ons geteag schoen in gevaar, en de regeering bleek haar plicht t kennen. Weg met de lauwe tolerantie, de ver draagzame liberaliteit, de ruime vrijheid ! In hét gevang ttlet allen die wet en orde bedreigen ! Hel was log niet zoo lang geleden, dat' men aanvang van oproer had moeten ,,dempen". De polit ie scheen nu weer aanwijzingen te hebben, dat met liet Mahomedaansch nieuwjaar beginnen zou, wat wij helaas ! een vrijheidsoorlog moeten noemen. Dus, men aarzelde niet en greep in. hardhandig^ maar afdoende. Doch nauw is 't geschied, of reedt-: ..verheffen" zich ..stemmen," die vragen of deze ongemoedelijke herrie Wel noodig was. De bladen spreken er van. dat reeds uit do bergen in beslag genomen documenten onbet w ij f o] baar gebleken y.on zijn, hoe men ..relletjes" verwekken wilde. ..Relletjes" echter zijn uog geen ..opstand tegeii liet Neilei-Iand.sch gexag" en <!<? inlandsche inleflectueele Woordvoerders betwijfelen zeel-, of diverse ernstige lieden, die men als bestuurder* van de ..gevaarlijke" genootschappen heeftgearresteerd, het, wel een oogenblik in hun bol gehaald zouden hebben, tegen het Nieuwjaar een houseden bovrijding.s-opstand f c beginnen. ZJ,/ achten blijkbaar noch den tijd, noch de om standigheden, noch de organisaties daartoe ge schikt, en rneenen, dat die anderen ook wel niet zoo gek zouden geweest zijn. Wat men dan natuur lijk moet afwachten, intusschen de overheden zachtjes beklagend, die misschien niet zullen kunnen bewijzen, dat hun ingrijpen" onvermijdelijk was. achteraf beschouwd, maar, vooraf beschouwd, het niet durfden laten. . . . met <le kans, de onrust, de haat. den wrok, kortom: het gevaar zeer wezenlijk te Vermeerderen. Al met al, hetzij hier iets achter stak, of 't maar loos alarm bleek, zijn deze dingen een teeken. dat het daarginds vrijwel op een katastrophe gaat uitloopen, waaruit onze heerschappij en daannue onze voordeolige positie, tenminste zeer be-üioeUl en gehavend zullen tev"oi>ohijn komen.