No. 2746 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 18 JANUARI 1930 ZILVEREN SCHIJN door G. A. Klaasse WANNEER ik op den eersten van de maand met een flinke dosis zilverlingen op zak de straat op stap dan geeft mij dat altijd een zeker voldaan gevoel van bezit. Zooiets van: dat klinkende metaal. die stevige guldens en. rijksdaalders, zij verte genwoordigen een rotsvaste en onwrikbare waarde, zij geven mij de macht om te beschikken over al wat binnen de grens van mijn koopkracht valt. Wat er ook gebeure, dat in mijn zak zoo gezellig rammelende zilvergeld is niet door monetaire stormen aan te tasten. En ik stel mij voor, dat wanneer ik eenmaal de zilverschoenen ontwassen zal zijn en in de gouden muiltjes stap, ik een zak vol gouden tientjes zal prefereeren boven een wel gevulde portvefeuille. Na deze ontboezeming zal het den lezer niet verwonderen dat mijn vertrouwen in den Nederlandschen gulden niet weinig geschokt werd toen ik las dat de zilverprijs in een jaar tij ds met niet minder dan ruim 20 pCt. is gedaald. De noteering voor dit edele metaal in Londen die in Januari 1929 inzette op 20.25 pence per ons was op 8 Janu ari j.l. teruggeloopen tot 20.25 pence. Het was alsof ik de rijksdaalders opeens een ietwat valsche toon hoorde aanslaan toen ik ze deed rinkelen, om mozelve te overtuigen dat het toch werkelijk nog ?dezelfde vertrouwde waardevolle munten waren. Maar dat kan wel geweest zijn, omdat het stukken van den nieuwen slag waren, die met een gehalte van 720 duizendste; het is merkwaardig maar ?wanneer ik die uitgeef heb ik altijd het gevoel alsof ik den winkelier voor de overige 225 duizend ste oplicht. Doch in zulk een geval sust men zijn geweten maar met de overtuiging dat toch feitelijk ?de wetgever die een paar jaar geleden den nieuwen mutitslag decreteerde de oplichter is. En om nu tot het punt van uitgang terug te koeren. De zilverprijs heeft een flinke duikeling gemaakt. Hierop moet dadelijk een bekentenis volgen; de foove.'ionschreven overtuiging, dat zilveren munten een vaste en onaantastbare waarde vertegenwoor digen, is geheel ongemotiveerd. In de geschiedenis is het alle verscheidene malen voorgekomen dat in enkele jaren tijds de zilverwaarde met tientallen procenten daalde. En daarom zijn dan ook alle landen met een geregelde munteenheid al sinds jaren afgestapt van het zilver als standaardmetaal. Wanneer men slechts bedenkt, dat ongeveer een eeuw geleden toen de dubbele standaard nog hoogtij vierde de waarde verhouding goud-zilver ongeveer 15?I was, en dat deze thans 45?l uitmaakt, <ian is het duidelijk dat van een standvastige julverprijs nauwelijks gesproken kan worden. * * * Met de oorzaken van de prijsdaling van liet zilver :zullen wij ons hier niet bezig houden, doch slechts -ons afvragen welke haar beteekenis is voor ons .muntstelsel. En dan moeten wij tot do coAclusio Jcomen, dat voor ons de capriolen van de zilvermoteering ineer beteekenen dan voor menig ander .land. Wij behooreii namelijk tot de sedert Jiet uiteenvallen van de latijnsche muntunie zeer weinige landen waar de zgn. hinkende standaard rgeldt. Onder dat muntsysteem is aan het zilver een plaats toegekend als wettig betaalmiddel, hoewel .het andere kenmerk voor een standaardmetaal, nml. de vrije aanmuntirig, niet aanwezig is. En de «circulatie aan zilveren munt is dan ook in ons land naar verhouding veel belangrijker dan in andere .landen, waar van dit metaal slechts ..pasmunt" ?in omloop is. * * # Deze omstandigheid: de aanwezigheid van een ? omvangrijk bedrag aan munten van een vrij kost baar metaal, dat door gebrek aan waardevastheid Schrijfmachinehandel (Alle merken vanaf t 5».?.) COPIEERINRICHTING | TEl. 334M Wolven»tr.2-4 - Amsterdam toch geen standaardmetaal kon zijn,heeft het denk beeld doen ontstaan om eens een flinke opruiming onder onze munten te houden, de zilveren gulden en. rijksdaalders te versmelten, het zilver te gelde te maken en nieuwe munten in omloop te brengen van nie,t-edel metaal, bijv. nikkel. De argumentatie van de voorstanders van deze .,nikkelen munt"invasie komt in het kort hierop neer: vrijwel uitsluitend uit historische gronden heeft Neder land (en Indie dat wij,.omdat het probleem daar vooral psychologisch geheel andere aspecten heeft, hier buiten beschouwing laten) een zeer aanzien lijk vermogen belegd in zijn muntwezen, liet metaal waaruit guldens en rijksdaalders zijn ge slagen is niet vastgesteld en na rijp beraad als het meest doelmatige aangewezen, doch het simpele feit, dat onder een vroeger standaard-stelsel zilver voor de vervaardiging van die munten werd gebezigd is, daarvoor be pa.lendgeweest. Men dient zich te realiseereri dat aldus in de munten een groot vermogen geïnvesteerd is, dat nutteloos en renteloos blijft. Immers de geldfunctie kan even goed worden vervuld door munten van ander, veel goedkooper metaal, en het na oiitnumtiiig deizilveren guldens vrijkomende kapitaal kan tot vermeerdering van ons reiitegevend volksvermogen worden aangewend. * * * liet is zoover gekomen dat een staatscommissie onder voorzitterschap van den president der Nederandsche Bank werd benoemd om de kwestie te onderzoeken. Tot de taak van de commissie behooi'eii natuurlijk verschillende technische vraag stukken die hier gevoeglijk buiten beschouwing kunnen blijven. Maar de zaak ten principale, hoe staat het daarmede:' Laten wij op den voorgrond stellen, dat voor- en tegenstanders van de ommunting" van ons zilver in nikkel liet lang niet eens zijn over het te behalen voordeel, afgezien nog van de natuurlijk radicaal uiteenloopeiide op vatting over de, vooral impoderabele, nadeelen. De opbrengst van. het te ontmuiiteti zilver is voor Nederland en liidic samen door Prof. Verrijn Stuart geschat op ruim 20U millioen gulden. Terwijl andere taxaties en die steunen tendeeiu op cijfers van. de circulatie in Indie door den heer Vissering destijds gemaakt -?-- niet verder kom.-n dan <SO millioen. Maar hoe dit zij, alle partijen waren het er dan toch over eens dat een respectabel bedrag uit den verkoop van zilver verkregen kan worden. En nu komt daar de crisis op de zihermarkt" roet in het eten gooien. Alle rekensommetjes worden over hoop gesmeten en wij zien tientallen millioen zilverwaarde als sneeuw voor de. zon wegsmelten. Zij die de oimuuntiiig al lang hadden willen doorvooreu zien met Schadeiifreude den dag tegemoet waarop zij de zilver-maniakken kunnen voorrekenen. dat een nikkelen gulden meer motaalwaarde heeft dan een zilveren, iiitussch.cn valt niet te ontken nen dat de kluif waarmee men de tegenstanders wil verlokken er al veel minder sappig uitziet. Wat de strijd natuurlijk voor de uikkel-voorstanders niet makkelijker zal maken. Met recht zal hun tegengeworpen worden dat indien het besluit tot ommunting genomen zou worden, dat besluit alleen al zonder dat er nog' ook maar n ounce zilver uit de guldenssmeltkroes op de markt komt een sterken druk op de markt uitoefent, evenals thans de geruchten omtrent invoeiing van den gouden standaard in China dat doen. Heeft al de prijsdaling van zilver de zaak van de ommuiilers" zwakker gemaakt, nog veel ineer is dat m.i. het geval niet de opvattingen van hen die aan do zilveren guldens hangen, /oo langzamer hand mogen wij ons nu toch wol losmaken van d>; oude ideeën over de waarde van het geld als metaal. Is het goud als basis \ooi- de muntwaarde vooj- 1)0 procent hersenschim, het zilver nog eenigo waarde toe te kennen als fundament voor de munt waard.is toch wel erg naïef. Als dan nog de zilveren gulden gekoppeld is aan oenig metaal dan is hot nog via het karakter van wet t ig betaalmiddel aan het goud. Maar geen afstand willen doen van het zilver omdat nu tennnnsb- onze guldon nog motaalwaarde dus internationaal geldende waarde heeft iN,V* Ncderlandsche Grondbriefbank van 1906 STELT VERKRIJGBAAR 5O/ Obligaties /O a 99°/0 AMSTERDAM-C. == HEERENGRACHT 4QS BEURSSPIEGEL Donderdag, Itt Januari DE stemming is, althans voor onze leidende industrieelen, wat beter geworden. De omzetten blijven nog wel buitengewoon gering, maar eeri klein.> verbetering valt toch te bespeuren. Derge lijke lichte oplevingen, -zijn trouwens ook in de meest zwakke beurstijden nog af en toe wel waar te nemen. Voor een positieve ommekeer van de stemming is nog in het geheel geen aanleiding. Waar wij vrij dociel de New-Yorksche tendens volgen geldt dan ook voor en na het advies: afwachten wat de toekomst brengt. Van de basisindnstriën." heeft de kopornij ver heid het, op het oogeiiblik wel liet hardst te ver antwoorden. Het syndicaat wil met alle macht vasthouden aan dm prijs van 18 cents. Een pro ductiebeperking met dat doel werd al doorgevoerd: maar dat heeft niet kunnen verhinderen dat dr kopervooiTiidoii in December met bijna 50pCt. zijn toegenomen, liet is wel een grille speling van liet noodlot dat juist de koperiiidustrie waarvan de gemteresserdeii ongeveer een jaar geleden be weerden dat een ernstig product iet ekort voor de deur stoml, welke overtuiging dooi' het kope-rkartell \verd gebezigd als argument voor oen prijsverhooging tot 21 cents, nu het eerst aan een ern stige overproductie gaat lijden. En dat men onder die om.-standighedon den prijs zal kunnen hand haven lijkt niet waarschijnlijk. Kartellcii plegen nu eenmaal juist uiteen te vallen, wanneer zij juist het hardst noodig zijn: in een periode van depressie. Maar ook de staalprijzeii beginnen, te wankelen. liet bericht dat ons in de laatste weken uit de Amerikaanse}»; staalnijverhcid steeds wordt voor gehouden luidt ietwat paradoxaal: de stemming is betei-, maar de prijs neigt tot dalen. Dit zijn wonderen van de economie die een leekniet vermag te doorgronden. De onuitgevoerde orders van de T.S. Steel -? vroegei1 als typisch symptoom voor de conjunctuur beschouwd - zijn nog nooit 7.00 snel gestegen als in de laatste drie maanden. Weer zoo'n Wonde:-; maar Jiier is de oplossing heel een voudig: onuitgevoerde orders kunnen stijgen, omdat de orders toenemen, of omdat ei- minder word'-n mtu'evoerd. Kn dal laatste is nu bet geval. Toen de Steel een depressie zag aankomen beeft, /.ij. om de bedrijvigheid nog zooveel mogelijk t.nivelle.'ivM, de productie nog sterker verminderd dan ti>- opdrachten. C. K. wat t-- hardnekkig In d.1 nieuwe gulden (gehalti72O; zit voor 27 cent zilver, in de oude (van !U5 gehalte,- voor ongeveer :{li cent. De zilvcrwaarde der gulden en rijkdaalders in Nederland en Indie in oomloop is per hoofd dei- bevolking ongeveer :>>..'> gulden.' Kn dal zon volgens de Icgeiistanil--;s der iimmimting in crisistijden ..den eersten stout" moeten op vangen lammer dat wij niet al twintig jaar eerder, toen het zilver nou' '-.-n nlt-1 mt-taal met een edele prijs was. < nmvmunt hebben. Als wij ons niet haasten zal de schijn van onze munten slechts nog zilver, eii het Wezen <i" waard.- gelijk aan die van nikkel zijn'.