DE GROENE AMSTERDAMMER VAN i FEBRUARI 1930 No. 2748 Engelsche boeken door E. G. de Roos Richard Hughes, A HiijhWind in Jamaica. (Chatty and W indus 1929) SINDS de moderne avonturen romans, onder de dictatuur van Parijs vooral, een litteraire, mode werden, leveren zij vaak meer geographische dan psychologische ver rassingen. Des te sterker schijnt daartegenover de oorspronkelijkheid van ,,A High Wind in Jamaica", een avonturenroman over kinderen, zonder eenige sentimentaliteit maar van een meesleepende bekoring. Een aarzellooze en scherpe psychologische onderzoekingslust past zich hier met vol komen gemak aan aan een avonturen verhaal van de meest beproefde soort ? het speelt op een piratenschip; waar het vertellend, waar het ont ledend element de karakteristiek van den schrijftrant bepaalt, onderscheidt men soms nauwelijks, maav het is zeker, dat ughes' relaties met de ziel ruim, fel envoorkeurlooszijnalsdezee eh de tropenwind,enindieatmospheer levend en geloofwaardig. Men heeft dit boek wreed genoemd, maar wie de ziel zoozeer de ruimte geeft, kan zich veroorloven aan al haai' compli caties en manoeuvres nieuwsgierig, verwonderd en gelaten een plaats toe te kennen; het is bovendien te aan dachtig geschreden om wreed te zijn. Eentonig is een avonturenroman Van Cendrars, omdat de held al onherroepelijk in het labyrinth van zijn eigen ziel is vastgeraakt voordat hij haar in de Stille Zuidzee mee uit spelevaren neemt; de innerlijke catastrophe zou zich dan ook evengoed in: Parijs als op een schip kunnen voordoen, en zulke geographische grillen zeggen tenslotte meer over dun schrijver dan over zijn personnage. Het verbazingwekkende van den ro man van Richard Hughes is, dat de stormachtige avonturen, die zes kin deren beleven, geen andere pretentie schijnen te hebben dan een samen loop van zeldzame maar zeer reëele omstandigheden te zijn, en dat zij pas eigenlijk spannend worden in hot reageeren, aan alle gemeenplaats ont snappend en adembenemend van eigenmachtigheid, van de kinderen. Deze kinderen, volstrekt geen bizondere kinderen, zijn namelijk tegen over de terloopsche realiteit der gebeurtenissen in het bezit van een volmaakt onverstoorbare eigen rea liteit; van een onverstoorbaarheid, waartoe geen volwassen rnensch die weet wat de omstandigheden" van hem eischen, in staat is. Maar is dit kinderlijke onbevangenheid"? Het zakelijk en geestig relaas van het drama, dat niet wreed maai- van een prachtige koele helderziendheid is, overtuigt ons dat integendeel alleen de onaantastbare bevangenheid van de kinderen in hun eigen wereld de waarborg voor hun oorspronkelijk heid is. Een wereld, die niet mooier" en niet ongecompliceerder is dan onze eigen innerlijke gebieden; alleen onbegaanbaarder, en roekeloozer ver dedigd. Daarom houdt dit boek ons waarschijnlijk zoo ongenadig in span ning: omdat het in een aantal kleine individuen tusschen drie en vijftien jaar de worsteling tusschen. per soonlijkheid en buitenwereld geeft, en de eerste ondermijningen der oor spronkelijkheid, die met het ingroeien in de afgesleten gevoolsverhoudingen tot het leven eindigen zullen. Wij zien niet voldoening dat de reacties van deze kinderen oncontroleerbaar zijn, dat zij rustig aanvaarden wat ongeloofelijk schijnt, en het eenvoudigste in een avontuur omzetten zoodra hun gestel" aan avonturen behoefte heeft; tegelijk echter weten wij dat deze on stuimige botviering der persoonlijkheid aan een verdedigingsoorlog van de verbeelding tegenover het gevoel te danken is, die noodzakelijk, omdat een kind iederen dag bezig is mensch te worden, met een overgave aan het leven." eindigen moet. Overigens is deze verdediging zoo sterk omdat zij instinctmatig en rücksichtlos, en vol strekt niet zonder eenige arglist is. Nu krijgen de kinderen in dezen roman een zeldzame kans om zoolang mo gelijk aan kant en klare" gevoelens te ontsnappen. Zij worden in den tijd van de eerste stoombooten van Jamaica voor hun opvoeding naar Engeland gezonden op een zeilschip, onderweg dooi piraten aan boord genomen, en zwerven weken of maandenlang buiten iederen invloed van aan kinderen gewende volwasse nen rond. Het kleinste meisje is drie jaar, al een kind, dat wil zeggen: al op weg om menschelijk te zijn, maar tegelijkertijd nog een baby. Over haar geeft de schrijver een van zijn weinige bespiegelende passages; beschrijven kan hij haar niet, want babios zijn natuurlijk niet menschelijk - - /.ij hebben een zeer oude en vertakte cultuur, zooals katten, en visschen, en zelfs slangen. It is true they look hunian bul not so humait, to be rmite fair, as many monkeys." Einily, tien ja:ir oud, is hoofd persoon, en /,ij is zoo ver, dat zij zich op een goeden dag bewust wordt zichzelf te zijn, en zich verschrikt afvraagt of leidereen dat aan haar zou kunnen merken: dat zij niet zoo maar een of ander kind is, maar juist deze speciale Emily. Zij hoort ook nog bij de andere kinderen, bijvoorbeeld in die wonderlijke uitbarstingen van ver beelding, die soms zonder aanleiding een groep kinderen als een wervelwind van baldadigheid meesleurt om even plotseling in een verstrooiing en het hernemen van ieders eigen afzonder lijkheid te eindigen dan ontdekt een van de kleine meisjes ineens het holletje vanhaar elleboog en besluit om er feeën in te gaanhoudeu.En de jongere kinderen zijn soms even sensitief waar het de verhouding tot de groote menschon betreft: ,,de periode tusschen de eerste kennismaking en het eerste standje, die alleen vergeleken kan worden met de allereerste onschuld van het Eden. Wanneer eenmaal het eerste standje is toegediend, kan dit nooit meer hei stel il worden." Maar in Emily bereidt zich de toekomst voor, van die fantastische nacht in .Jamaica af, waar een orkaan hun huis in puin waait, maar waarvan do kindoren /.ich alleen dat gruwelijke tropi sche drama blijven herinneren, waarin hun geliefde poes Tabby, in doods angst achtervolgd door een troep wilde katten, het huis doorjaagt, om dan door de furies van dood en duis ternis verzwolgen te worden. Den oycloon vergeten zij, omdat liet niet tot hen doordringt dat die een ge wichtig verschijnsel is. Zee/3/ %iLen b/j ^T\ X ? /-« ir 457 b!j hef kon^sple,n. %^3286 Wie föeplifz Schoof of £anóuaóe.s. STEUNZOLEN SYST. PROF. HOFFA/ NAAR MAAT FA J.A.MASSIMG coMM.VEhti. O.Z.VOORBURGWAL 334 Amsterdam Vo HET BINNENGASTHUIS fa F. SINEMUS Leidschestraat 20-22 AMSTERDAM C. Overhemden naar maat vanaf f 0,50 PRIMA COUPE Eigen Atelier. NICE HOTEL MAJESTIC I»c meest luxueiise en meest comfortabele appartementen vaii «Ie Itivièra. 400 Kamers 300 Jtadkamers. Alle op liet Zuiden met iiitziebt op Zee. Zelfde direetie: Grand Hotel ISajjnolos rte l'Orne. V l C TO R l A-WAT. E R Bij geregeld gebruik OBERLAHHSTEIM Uigestie bevorderend Emily groeit naar de rol toe die hot leven haar toebedeeleii zal, en het is een rol die, to vroeg in dit schok kende avontuur dat hun overkomt, afschuwelijk is, en naar men zou donken onherstelbaar schadelijk moest zijn: zij komt met dood en doodsangst in aanraking en wanneer het later in Engeland tot oen proces tegen de be manning van het piratensehip komt, brengt haar haar opgedrongen ver keerde getuigenis dez ?. goedmoedige vrienden van haar on do andere kinderen aan de galg. Maar de vijand gunt haar nog tijd, de instinctieve. blinde zelfverdediging van hot kind in haar houdt 7iog stand, zij kan nog vergeten wat zij vergoten wil, on niet begrijpen wat zij doet. Maar vader schrikt in een bijna physieke afkeer terug van de/e doodolijko argeloos heid; maar een herinnering breekt' in haar door: waarop leek de gelaatsuit drukking van den kapitein, toen zij haar getuigenis gal'? Ineens barstte zij los. Vader, icat gebeurde er op het laatst mot Tabby (de kat) in die vreeselijko windnaeht in Jamaica;1'' Dit is hot beeld dat hot scherpst spreekt uit het boek: deze zelfver dediging van hot kind tegen hot leven, en het instinctieve bondgenootschap van alle kinderen onder dozo leuze: doodzwijgen wat gevaarlijk is (bijv. de dood van een broertje, door allen vermoed, door geen n onder woorden gebracht).Maai1 hot loven kent do zwak ke plekken van Emily al. Vijf minuten voordat do kinderen onder een voor wendsel aan boord van een passagiersboot worden afgegeven, lijkt het nog do natuurlijkste /.aak,dat. zij do piraten nooit verraden zal; een half uur nadat zij door oen stewardess bemoederd is, stort zij hot gansche geheim uit: zij hoeft zich, na maanden \oor hot eerst weer tusschen vrouwenhanden. voor do eerste maal ingewijde in hd gytiilikeion, in do vrouweuvrijmetselarij, gevoeld. !0n nog oen oogenblik later zien wij haar spelen, verrukt. mot oen jongo alligator, starend terwijl hij lorugstikiirt. En: ,,lf tlioro had been an observer il might havo givon liini a sbivor to soe t hem so woll, eye to oyo liko thai." Maar do auteur kan zich dozo hardlioid veroorloven, omdat zijn woorden van do bekoring van wat hij beschrijf! . doordiMmgen 'zijn: hot kind. dat zeil immers al aan niets moor denkt dan aan dit verrukkende feit: er was eens een meisje, dat heette Emily, dat sliep met oen alligator naast zich."