No. 3749 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 8 FEBRUARI 1930 Paviljoen Vondelpark" Tel. 80190-82595 Oroote en kleine Zalen voor Déjeuners, Diners, Soupers, Bals en Recepties Huize ZOMERDIJK BUSSINK. Filmliga Nederlandse!! Pro gramma ,,l>e Uitkijk". De Filmliga kan zich niet beklagen over gebrek an belangstelling. Indrukwekkende filmjaarboe ken worden te harer poenitentie uitgegeven advertentie-stakingen om harentwille uitgevochten georganiseerde hetze "s tegen haar invloed in het leven geroepen. ... ja, zelfs in de muziekrubriek van een onzer dagbladen compareert haar naam, als een soort dwangvoorstelling, op gezette tijden, «eer tot verwondering overigens van den argeloozen melomaan Dit alles nu, hoezee" vleiend voor een kleine en niet geheel van strijdbaar heid ontbloote vereeniging, begint voor den auditeren buitenstaander de grenzen der over drijving, om niet te zeggen van het belachelijke te naderen: zóó geducht, is zij nu ook weer niet. Iritusschen valt het niet te ontkennen, dat zij *>en en ander op haar kerfstok heeft en een van haar onvergeeflijke zonden is, dat zij bij het jonge Nederland een filmactiviteit heeft opgeroepen zoo maar, buiten het bedrijf" en zijn geacciediteerde steunpilaren om die inderdaad ongepaste afmetingen dreigt aan te nemen. Immers hiep wordt thans een heel programma gevv\ld met oor spronkelijk werk van vier Nederlanders, allen leden der Filmliga, Afgezien van een dergelijke inconse quentie bij lieden, die zich als theoretiseerende zwetsers behoorden te gedragen, begint do vraag te klemmen: Wat moet men met een zoodanig verschijnsel aanvangen? Na het geval-Ivens lijkt het werkelijk wat gevaarlijk, de zaak als ijdel dilettantisme af te doen men compromitteert zich nu eenmaal niet graag bij herhaling. Gelukkig is daar nog het middel der negatie: zoolang de de sujetten niet hinderlijk-beroemd beginnen to worden, behoeft er geen haan naar te kraaien en kan de Nederlandsche pers, voorzoover zij zulks verkiest, de heele geschiedenis buiten haar ko lommen houden. Of desnoods aan een niet gehee toerekenbare instantie overlaten .... Het pièce de résistance van dit Nederlandsche programma is Ivens' Zuiderzee". Hij valt door zijn grootere ervaring, zoowel als door de uitge breidheid zijner middelen, min of meer hors concours. Het lijkt me niet billijk, dit werk vóór de definitieve montage uitvoerig te bespreken. Wat «chter reeds vaststaat is de beheerschtheid en zekerheid van den toch nog prillen cineast, tegen over zijn gigantische stof. Zelfs in deze, eenigszins zwaar verteerbare, noodmontage blijft de ..ZuiderKee-film" een monumentaal stuk werk, forsch en uiterst persoonlijk en nergens beneden de grootheid van het onderwerp. Ik hoop aan de definitieve montage, na Ivens' terugkeer een afzonderlijke bespreking te wijden. Van de twee debutanten Dick Laan en Jan Ilin was de Voetbal''film van den eerste zeker hut opmerkelijkste. Ik zie in. dit luchtige, schertsende werk zeer, zér goede kwaliteiten. Wie wel ecris zelf geprobeerd heeft een film te monteeron of zelfs maar eenigszins vertrouwd is met het onge looflijk zware métier, staat verbaasd over het gemak en de zekerheid, waarmee deze debutant Smalfilm-Amateur-Kinematografie onder Kino-technische leiding van Joris Ivens Vraagt brochures en demonstraties CAPI 115 KALVERSTRAAT Amsterdam C. BIJ CAPI vakkundige raad en voorlichting. zijn materie hanteert. Dit pretentielooze filmpje af te doen als een voetbal-grapje is een miskenning van den kern dezer demonstratie: het aanwenden van de film als taal. De groote vraag: hoe weet do cineast zijn beeldstrooken te ordenen, te componeeren en te rythmeeren tot een gave uitdrukking zijner intenties het primaire beginsel, n'en déplaise de ,,het-spel-was-goed-"critici is hier tot een verrassende oplossing gekomen. Met bijna nonchalante zwier rijt Laan zijn beeldstrookeu aaneen in gemakkelijke, vlotte rapheid. Met niets dan snel wisselende details, als luchtige, rake schetslijnen, omspant hij het beweeglijke voetbalmilieu. ... een gemoedelijke Autant-Lara ! Buiten gewoon geestig is het motief der snel-plapperende monden, als stemmingstoets voor het nerveuze publiek. Ook de bittertafelronde is uitstekend geobserveerd, al zou zij ongetwijfeld bij bekorting winnen. Alles in alles een phenomeen tusschen onze ietwat zware filmkunst: de eerste humoristische Hollandschc film. Jan Hin, assistent en leerling van Ivens debuteert met ecnfilmpje ..Steenhouwerij", eveneens opmer kelijk goed en zuiver van visie en techniek. Het werk wijkt door een zeker romantisme in opvatting sterk af van Ivens' stijl. Overigens doet het door zijn abrupt en ongemotiveerd slot sterk fragmen tarisch aan. Hoe zit dat? Gecoupeerd? Tenslotte J. G. Moll met zijn documentair's". Prachtig, degelijk en ernstig werk, dat ondanks zijn zakelijken inslag een hoogst belangrijke en geheel eigen plaats tusschen onze jonge cinegrafen inneemt. Ook aan hem en zijn arbeid hoop ik binnenkort een afzonderlijk artikel te wijden en volsta hier dus mot deze eervolle korte vermelding. In memoriam Just Havelaar door Otto van Tussenbroek ....slechts bewuste en geestelijke actieve menschep kunnen een betere wereld voor bereiden." JUST HAVELAAR M KT het te vroeg verscheiden van Havolaar verliest Holland een zijner zuiverste en eerlijkste kunstkritici, een evenzeer kundig als begaafd man, die zich ten doel gesteld had waar heden te zoeken, grenzen af te bakenen, hot on waarachtige bevechtend en den voozen schijn verguizend. Hoewel gespecialiseerd op het veel omvattend gebiod dor beeldende kunsten kenmerkt al hetgeen Havolaar in druk gaf zich door don universoelen geest, welke daaraan do eigonlijke bekoring en beteekenis schenkt; hij voelde do verschijningen van hot leven en do kunst groot aan en wist daarvan in al zijn arboid te getuigen. Zijn religieus-humanistisch karakter schonk aan al zijne geschriften oono zekere mildheid, zijn kri tiek was op een begrijpen ingesteld, waarbij het verlangen allereerst de deugden te waardeereti en op het twoode plan de feilen te vermelden overheerschond bleef, waardoor allo scherpte in het geuite oordooi word vermeden. Niet dat Havelaar niet toornen kon als hot om het wraken van 's worolds onrecht ging. Dat 't groote volksgehoel do schoonheid haat, dat 't cynisch is en laf en geen uur van verheffing moor belooft, is waarlijk gooii wonder in oon wereld, waar de inillioenen dagelijks geknauwd on zedelijk gehavend worden door don wan-geest dor leelijkhoid. l"it rancune tegen 't troostelooze sleur-leven wordt 't schoone gehaat. Hot. odolo wordt begrijnsd dooi' hen, die zichzelf ontvluchten. Het wordt begrijnsd door hen, die tot 't odolo geroepen, waren, ook zij, maar die vanwege hot tumult der zorgen, niet luisteren konden. Men lacht kwaadaardig om 't geluk, omdat men zelf zoo ongelukkig is...." zoo schreef hij eens. Zeker, dit is bitterheid, dit is oon wreede aanklacht on toch weet ik met zeker heid te kunnen zeggen dat hij die deze; woorden uitte, ook al was hij evenals elk geroepene een eenzame, in zijne gelukkige oogonblikkon tot geestelijke hoogten uitsteeg als in adelaarsvlucht, waarin slechts weinigen hem konden volgen. Immers, de groote, veelomvattende liefde, die in dozen uitzonderlijke!! inensch brandend leefde, verzachtte veel. zij deed veel opstandigheid in berasti ig verzinken, we ke wijsheid was en zonder ook maar in het minst in te boeten aan innerlijke waarden adelde hem in later jaren het nobelst Just Havelaar geestelijk evenwicht. Bezonkenheid der ziel leidde tot verhevenheid van gedachten. Ook Havelaar heeft moeten ondervinden dat kritische arbeid niet altijd een dankbare taak kan hoeten. Waar men looft vindt men vrienden, waar men laakt maakt men vijanden en toch geloof ik dat in Havelaar's geval laatstge noemden al zér gering in getale zijn hoewel geen. man van karakter loven kan zonder tegenstanders to vinden. Kn daarenboven. . . . wij leven in een al to klein land !. . . . Nu ook deze fijnbesnaarde menschenziel wijdere grenzen heeft overschreden is het goed in herden king van hem dien wij verloren hebben en niette min voor altijd bezitten deze uitspraak nog eens in druk te geven: Kunst is niet oen gespecialiseerd rubriekjc van hot geestelijk loven: kunst is men sehelijkheid. De schoonheid is niet een troost voor de ingewijden: do schoonheid is ons zoo natuurlijk als hot beloven van vreugde en van smart. Niet voor enkelen bloeit do bloem en verheft zich ieder uur van den dag en van den nacht de majesteit van den hemel boven ons kommervol bestaan. Slechts oven, immers, behoeft men zich bevrijd to gevoelen uit don druk der bekommer nissen, slechts oven behoeft men in aandacht tot <l.e stilte van het wakend innerlijk to koeren, om de schoonheid der wereld ons te zien ontbloeien. Kn do schoonheid der wereld is dezelfde als die der kunst: want beide zijn zij een schoonheid der ziel, een zich bewust worden van 't rythme des levens, een aanvoelen van de verborgen harmonie, die ook in ons zelvon leeft." Nieuwe Uitgaven Dr. K. J. liiemens l'our bleu jttirlcr Ie J'ranraift en voyage et dans la conversation. Handboekje voor praclisch fransch. Amsterdam, J. M. Meulenlioff. li'onifiin I\ (libris par l lector Malot, dition shnplifióe et ivnno1.ee par .!. A. Dijkshoorn, doctenr des lettres, cinrruièmo dition, avee illustrations ile ,I;in Wiegman. Lf ('id par l', (,'orncillo. fmatrièmc ódition, avee line introilnction et (les notes oxplicatives par Ktlouurd U'ii'ké. revue par K. .1. Uieniens, docteiir (les letti-es. l'ciiti' .1 »ilinl»!i'if, de* I'rusiili'itrft J''ranrnis l ('onles el Nouvelles pur (?. \Valeh, quatrièmo ódition. Amsterdam, .1. M. .V.eulonhoff. N.V. VAN DER HOOP'S Meubelbewaring en Transport Mij. Verhuizingen en Bewaarplaats voor inboedels AMSTERDAM AMSTELDIJK (na 6 u. 50511) Tel. 22195