Na. 2749 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 8 FEBRUARI 1930 Duitsche boeken door Alice van Nahuys DE PARIA Teekening voor de Groene Amsterdammer" door L.J. Jordaan 24 Nette Deutsche Erzahler. Herausgegeben von Hermann Kesten, Gustav Kieperiheuer Verlag, Berlin 1020. Duitschland en Amerika en misschien Rusland zijn de lauden, die een bloeiende literatuur bezitten. Duitschland neemt hier wel de eerste plaats in. Want in Duitschland zijn het eigenlijk drie generaties, die voor en na goed werk leveren. Deze drie generaties zou ik willen indeelen in die van gisteren, van vandaag en morgen, elke generatie dan natuurlijk niet te streng afgeperkt. Met de generatie van gisteren duid ik hen aan, die lang vóór den oorlog al hun uiting gevonden hadden (Mann, Wassermann, Schnitzler, Hesse, Brod en vele anderen) en nog met volharding meer of minder belangrijke scheppin gen voortbrengen. De generatie van vandaag zijn zij, die in en vlak na den oorlog begonnen te publiceeren. Tot dezen behooren o.a. Frank, Feuchtwanger, Zweig, Werfel. Het is deze generatie, die mede de indrukwekkend ste boeken brengt. Tot de generatie vanmorgen?Jahrgang 1002" zou ik bijna willen zeggen reken ik hen, die feitelijk nog aan het begin van een literaire loopbaan staan, zij, die reeds een enkele novelle, een enkelen roman publiceerden, waarin een be lofte voor de toekomst schemerde. Van vierentwintig tot deze generatie behoorenden nu heeft Hermann Kesten een verzameling vertellingen bijeen gebracht. Bij zijn keuze moeten wij ons neerleggen, omdat hij zelf, blijkens zijn voorwoord, weet, dat velen ont breken. Niets, politieke richting noch stijlprincipes, vereenigt deze vierentwintig jonge menschen hier. Alleen gevoel en verstand werden gewogen; de toegangskaarten waren talent en karakter. Het zijn allen jonge schrijvers, die aan de kracht van het woord, aan de inwerking van hun nieuwe en nu misschien nog zwakke woord gelooven; het zijn jonge menschen, die meenen te weten, dat een schrijver noodig is in deze ver dorven en noodlijdende wereld. Zij allen willen, naar het voorbeeld van HeinrichMann, nuttige schrijvers zijn, wetend dat alleen het beste en zuiver ste woord helpt, dat knoeierij en karakterloosheid van den schrijver het bederf van de literatuur en van de wereld zijn". Jonge, wilskrachtige menschen zijn het, dsze vierentwintig, maar niet allen even sterke kunstenaars. Een onverbiddelijke drang naar waarheid, niets dan de waarheid, leeft in hen. Geen mooischrijverij, geen lyrische ontboezemingen. Zij zitten niet meer in ivoren torens hun eigen ziel en die van anderen te ont rafelen. Jeugdcomplexen, die een heel leven overschaduwen, schijnen zij niet te kennen. Zij staren niet meer naar een star middelpunt, maar zien in een wijden cirkel om zich heen. Zij sluiten zich af voor niets, stellen zich roekeloos open voor alles. Velen hebben een bizarre, vaak ontstellende fantasie; velen een eigen rhythme, dat tegelijk het rhythme is van dezen tijd; velen ook vaart. Ontdekkingen imponeeren hen geweldig; zij hebben ontzag voor de techniek, gebruiken oins de prachtigste beelden, om haar te ver heerlijken. Zij zijn beïnvloed door de film, door de krant; een ,,fait divers" inspireert hen dikwijls tot het schrijven van een roman. Zij zijn beknopt in hun uitingen, zij zijn precies zakelijk. Leest bijvoorbeeld het wrange ver haal van Weihrauch Die Ehe." Geen woord staat hier te veel, alles is raak. Hij maakt de balans op van het bur gerlijk huwelijk en legt meedoogenloos de rotte plekken bloot. Hij treft ons fel, maar ontroert ons nooit. Het is alles verbijsterend van waarneming en het best te vergelijken met het werk van den teekenaar Georg Grosz: psychologisch-sterk, opstandig, ver bluffend van oprechtheid, maar met niets dat zweemt naar iets verhevens, maar nooit ontroerend. Ik noem hier alleen Weihrauch, omdat hij in dezen bundel de richting der nieuwe zake lijkheid" het sterkst vertegenwoordigt, al is er in Zeitlers Eines Mannes beste Zeit" veel te waardeeren. Anna Seghers, die verleden jaar den Kleistprijs won met dat prachtige verhaal Aufstand der Fischer von St. Barbara" publiceert hier Die Wellblech-Hütte," van een visionaire en (evenals haar vorige boek) ab soluut onvrouwelijke kracht. Dan zijn er enkele boerenveitellingen, waarvan als de beste genoemd dient te worden Der Kohlhofer" van Anton Betzner. Natuurlijk heeft ook op deze men schen de oorlog zich doen gelden, al waren in de jaren '14?'18 velen van hen nog kinderen. Er zijn dan ook enkele oorlogsverhalen bij, waarvan Kenn's Schlachtfeld" het verre zou winnen van de overige, wanneer hij er niet dat bot-barbaarsche slot aan had gemaakt. Breitbach's Educationsentimentale" herinnert sterk aan het werk der jongere Franschen, vooral aan dat van Francis Carco. Schnack is zichtbaar onder den indruk ge komen van Nobile's tragische poolreis; Joseph Roth, Glaeser en Toller hebben hier werk afgestaan dat lang niet tot het sterkste behoort dat zij geschreven hebben. Kuhnert droeg een navrant verhaal bij Vier Madchen in einer Zelle", het prangende moment beschrijvende, waarin een der minderjarige gevan genen, geholpen doof een andere in een soort hypnose zelfmoord pleegt. Von der Vring gaf fijne kinderpsychologie in Peter urid Lorenz." Maar ver boven al deze bijdragen, hoeveel goeds er van velen ook te zeggen valt, staat het fragment van den nog onvoltooiden roman van Ginster Gesellschaft 1020." De taal is helder, krachtig, beknopt, do teekening der figuren zoo raak en scherp als van een houtsnijder; de dialoog karakteristiek en vaak van een bijten de ironie; het gegeven van een bran dende actualiteit. Met belangstelling zullen wij uit zien naar het verdere werk van al deze jonge, hier verzamelde kunste naars. Zooals in de jaren kort na den oorlog het expressionisme het sterkst in de Duitsche literatuur tot uiting kwam, zoo vindt de nieuwe zakelijk heid" ook in de Duitsche literatuur haar sterkste aanhangers. Wij moe ten nu alleen afwachten of deze nieuwe zakelijkheid" zich handhaaft en hoe en in welke richting zij zich zal ontwikkelen. s**^ffi%-? VgK.jp De film-keuring (tot de dans-keuring, de kunst-keuring en de rijkstoezicht op het decclleté) : Die man is eenvoudig onmogelijk in gezelschap .. . Hij is lid van geen enkele officieele commissie." ZOND AC Zondagmorgen '.s Tiet-ren dag IIKIJIIH. In da rmlio kicf-M PK n dominee. Na de laa/nifs uit de hemelbron Wijlt de burifr een biüerljen of twee. Vaders trekken in de middagzon Rissen hawjcrige kinders mee. l^it het vergeleken stadion Dreunt het loeien van het voetbalvei. 's Avonds lokt de, knusse bioscoop. Kilometers Helde en goedkoop. 't Vondelpark icordt druk gefrequenteerd. Eindlijk komt de nacht we yuan naar bed. Volgende treek Zondag nieuwe pret. 't Zware slulc rerrelinii is verteerd. HERMAN MIDDKNDORP Nerveus en Overspannen Onrustig en Slapeloos Gebruik hiertegen de Zenuwstülende en Zenuwsterkende (< MIJNHARDT'S ZENUWTABLETTEN [ GL-zen BuJsje 75 et Bij Apottv en Drogisten