DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 15 FEBRUARI 1930 No. 2750 Fransche boeken door J. Tielrooy Léon Deffoux, Le naturalisme en AndréThprive, Le Parnasse. Beide in de serie Le XlXe Siècle, onder leiding van R. Lalou. Parijs, Oeu. vresreprésentalives, 12 fr. p. st. Een nieuwe geschiedenis van het ajaturalisme had, na het diepgaande ?ft'erk va;i P. Martino (1923) alleen in zooverre zin, dat er de laatste gege vens in gebruikt konden worden. Dat deed Deffoux en bewerkte voor 't overige zijji stof eenigszins anders dan zijn voorganger: hij let wat meer pp de uiterlijke omstandigheden, deelt meer mee over de kleinere naturalis ten, voegt aan zijn beschouwing een goede bloemlezing toe. Dit laatste is trouwens regel, bij deze reeks studies.l) Vermelding verdient hier nog de aardige formule waarmee Deffoux het essenfciëele van de naturalistische litteratuur aanduidt: ,,une interpr tation antipathique de la vie, mêl .a beaucoup d'humour dissimulé." Misschien zouden de kleinere natu ralisten er bij gewonnen hebben als ze }iun humor" wat minder verbor gen" hadden gehouden? Een vroolijk woordje zou in hun grauwe proza wel van pas geweest zijn. De grooteren onder hen, Zola, Maupassant, Daudet, konden het ontberen; zij hadden andere kwaliteiten. Daudet verborg zijn humor overigens volstrekt niet ! * * * Belangstellenden in de poëzie van Laconte de Lisle en de andere Parnassiens ze verdient belangstelling nog altijd ten volle vinden hier een goede studie en een gulle bloem lezing, hórive opvolger in Souday's bediening aan den Temps schrijft een persoonlijke taal: rijk-geschakeerd en zorgvuldig, maar tevens expeditief, vrijmoedig, ruiterlijk. Terecht noemt hij als gebreken van de Parnassiens: yereering voor een geïdealiseerd,vrij wel fictief Hellas, en een nauwkeurigheid in het schilderen" van tafereeltjes" die aan de ergste peinture de genre doet denken. Maar tevens prijst hij, niet minder terecht, hun groote deugden: hun schoonen, vasten vorm, hun vaak boeiende, ja soms aangrij pende philosophie", zooals die van den volstrekten pessimist Leconte de Lisle. Deze philosophie" te prijzen en in hetzelfde boek op te merken dat philosophie", dus levensbeschouwing er in poëzie niet op aan komt, is inconsequent. Toch doet Thé?ive dat. Vermoedelijk ging hij in zijn ijver om het goed recht van de l'art-pour/'«ri-theorie en de daarmee samen hangende poésie pure te bewijzen, bij ongeluk iets te ver: hij had moeten zeggen dat philosophie" geen po tische waarde is in zooverre ze op zettelijk wordt aangebracht. Onop zettelijk spreekt een dichter altijd een philosophie" uit. Overigens een van die studies welke men leest om der wille van den maker evenzeer als om het behandelde onder werp. Dat zijn de beste. STEUNZOLEN S1TST. PROF. HOFFA/ NAAR MAAT FA J.A.MASSIMG coMM.vErat O.Z.VOORBURGWAL 334 Amsterdam Vo HET BINNENGASTHUIS Jean Schlumbenjer, Les yeux de dix-huU ans. Parijs. A7.R.F. 12 fr. Vijf korte. . . .verhalen, schetsen, novellen? Neen. Vijf menschelijke stemmen, waarvan er drie rechtstreeks tot ons schijnen te spreken, terwijl de beide anderen iia,ar ons toe klinken uit een brief en een testament." Vijf stemmen en alle onweerstaanbaar. Geheimzinnig-bewogen heffen /.e aan, brengen haar bewogenheid onverkort op ons over, sterven weer uit, laten ons ontroerd en peinzend achter. Op het slagveld, zegt de eerste, kan een jongen n oogenblik zwichten; mis schien is het waar dat hij er den dood om verdient, maar zeker verdient hij geen oneer. Ik heb, verhaalt de tweede, bezoek gekregen van den jongeman die. . . . ikzelf was, veeitig jaar geleden en ofschoonhetmij goed" ging in het leven, walgt die jongen van me, van mijn stierennek en mijn weelde; hij riep dat hij zich liever het leven zou benemen dan deze ontaar ding tegemoet te gaan En de derde zegt dit: om mij geheel aan God te geven, om naar de wereld niet terug te kunnen, heb ik mezelf moedwillig te schande gemaakt en nu ik ga ster ven, zie ik dat anderen vroolijk en rustig zonder God kunnen leven. En ik twijfel. . . . De vierde is de stom van een levend bedolvene, in den oorlog. IIij weet dat hij niet gered kan worden, hij strijdt met zijn ver twijfeling, moedig en tenslotte rustig doet hij n voor n afstand van alle levenswaarden, het laatst van de toch zoo geringe vertroosting dat men hem eenmaal dood zal vinden; zelfs dat mag hij niet hopen, niemand zal ooit weten wat hem is overkomen. Disparu" zal men zeggen en over gaan tot iets anders. En dan, als hij alles heeft opgegeven, als hij niets meer hee/t, beseft hij plotseling, in een uiterste flits van denken, dat hij toch wel nog ,,is". . . . En de laatste der vijf stemmen, die hier klinken, is een van de meest ontroerende: een gestorven moeder is haar dochter in haar wanhoop nabij, ze weet haar van zelfmoord te redden, zo overreedt haar om voor een kind dat ze ter wereld zal brengen in leven te blijven. Jean Schlumberger geeft hier niet het gemiddelde van ons bestaan; hij heeft zich uitersten, tragische uiter sten gedacht: doodsschuld door n kleine, misschien slechts physieke zwakheid; onherroepelijke verwor ding van een toch intens levend man; noodlottige, wellicht nuttelooze zelf vernedering; doodszekerheid in den meest volstrekten graad; helpende liefde die van gene zijde toesnelt als de nood het hoogst is. Het, bewijst reeds een diep-ernstigen en sterksnellen geest om aldus bij voorkeur tot de grenzen te gaan. En het bewijst een werkelijk meesterschap om ons de gevallen te geven zooals het hier ge schied is, zoo levenswaar en zoo aan grijpend. Is de in afzondering st.il voortvverkerulo schrijver van lrn hom>ne heurnijc en Le cttttxtrtide hifidf.lt'in Xederland wel genoegzaam bekend ? l) Te vore» ~>jti ei'in rei'xcfieneti ., Unc alcliiinie lyi'ïqix'" run Lulou :n>\\ (/i.t.p. besjiroketi, <>f) l!) \It'.l l!'2sy. ,,/>e .s-/y//?baliiiine" vtm .1. Cluiriitmtier, IA'.K ro//i////.s de rhiilirifhi" T<DI ?/? Zooeven, otitriiii'/ ilc ooL' ,.Le Tl roiiiaiilique'' rttii R. de Smet. ?ïg foonkamers te Oosterbeek te bezichtigen f* F. SINEMUS Leidschestraat 20-22 AMSTERDAM C. Overhemden naar maat vanaf f 9.50 PRIMA COUPE Eigen Atelier. NICE HOTEL MAIESTIG De meest luxueuse en meest comfortabele appartementen van de Ilivièra. 400 Kamers 300 Badkamers. Alle op het Zuiden met uitzicht op Zee. Zelfde directie: Grand Hotel Bagno! es de l'Orne. DER DEN AARTCNI IKCUBELE DEN HAAG L AAN C O P C S HAARI MAERTCN HCEMSKCUKSTRAATl INTERNATIONAAL ANTIQUARIAAT. cMENNO HERTZBERGER) AMSTERDAM. C. SINGEL 364 Tel. 34107 Levering van ANTIQUARISCHE- en MODERNE boeken op ieder gebied. Zoo juist verschenen: Cat. 49: WIEGEDRUKKEN, LITERATUUR, KUNST, REIZEN, NATUUR WETENSCHAPPEN, enz. (Geïllustreerd) Op aanvraag verkrijgbaar. BATIK-TENTOONSTELLING Ragnhild d'Ailly STEDELIJK MUSEUM AMSTERDAM 15 FEBRUARI 15 MAART N.V. Meubelmagazijn Eden" MOLSTEEG - AMSTERDAM BOEKENKASTEN V l CTO R l A- WAT E R Heeft gunstigen invloed OBERIAHHSTCIH op de spijs vertering