JVo. .2751 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 22 FEBRUARI 1930 e D ma. Au P' en de -'W' dr di w; be Vl: toen t Must bltt ten bev* met TOO tijd de wer bene zeke 186! gevt Ii die Walter Ruttmann BIOSCOPY door L. J. Jordaan Richter-Ruttmann Filmliga: Hans Ilicliter VOOR mijn persoonlijk gevoel ligt de groote beteekenis van Richter's optreden en werk, zooals wij dat heden bij de Filmliga leerden kennen, in de eenvoudige en heldere demonstratie! van het betoog: Filmkunst zij niet reiproduct ief, maar scheppend. Zoo men wil dus in de elidactischo waarde niet aesthethisch of gele'erd opgevat, maar heel nuchter weg in het bijbrengen van de meest elementaire ideeën. Hij verte'lt ons bijvoor beeld, hoe het loopen van een mcnseh. e-envondig gekinematografeerel kan worden e;n ook ,.filmisch" gezien en weergegeven. In het oersto geval kuiert iemanel voorbij de lens en het betoekent niet meer, dan de modedeeling in een gemengd bericht. In het laatste geval w irdt door onderbreking camerainstelling, beeldop volging e-n tempo, liet geval geabstraheerd tot een persoonlijke visie e'n aldus ?een factor in liet artistiek, compositair verband. Met andere woorden: hier wordt ele >'C)>finlix-lic, <Ie imitatie, vervangen door een elaad van ~iin-c.r scheppende betcckenix. In enkele; woorden ele be langrijke grondgedachte van ele film als taal, uitgedrukt. De vijf korte films, elie; Richten' veTloemde, zijn feitelijk een levende illustratie van zijn voortivl'felijk boek ,,Filma;e;gne!r von heute. Filmt're-unele; ve>n morgen". Zij vormen in den simpelsten vorm, me't groote virtuositeit gerealiseerd, een samenvatting van do karakteristieke! eigenschappen, die! ele; film als uitdrukkingsmo.ge;lijkheid tem elie;nste staan. Soepeler en begrijpelijker dan Ruttmanu's ..Opera" systematischer en strenger dan ele Fransche; avant-garde. Bijzonder geslaagd moet in elit verband genoemd worelen het eerste filmpje-: Inflation. Hier is, met do algemeen be'kendes middelen, als incopiee-re-n en e>ve;rdrukkem van verschillende beelden, rythmeering en ele;taüke:uze een stouten ge>oi gedaan naar het rcaliseeren van een beigrip, elat ieelcre-eii erkennen zal, als zee-r moeilijk te verwezenlijken- En met een verrassend succes. (Zie reproductie;.) «EMiUAAL, VUUH AMATEU -iFOTO-SCHAAP & Co. H P T I M AHNTEKItAM Zwei-groschen Zauber" is een, uit dezelfde mid delen samengesteld, boeiend en geestig reclamebetoog. Filmstudie" een streeling van hot oog en het rythmisch gevoel. Rennsymphonie" een krachtproef met de suggestie van het tempo in de film. en Voraiittagspuk" ten slotte een samen vatting van alle technische, rythmische en beeldende mogelijkheden, die den cineast ten dienste staan. Laat ik er in het kort van mogen zeggen, dat zij ondanks ongelijke kwaliteiten, buitengewoon knap en geestig maar vóór alles: ongelooflijk instructief zijn. Zij vormen in vijf epigrammen een volledig exposévan het alfabet of zoo men wil: den woordenschat, die do filmtaal tot ecu onafhankelijke, oorspronkelijke uitelrukkingsrnogolijkheid maakt. Ituttmunn: Melodie der Welt. RembraiHlt-TlH'atcr Toen Ruttmann drie jaar geloden zijn Absolute films" voejr de Filmliga draaide, emtmoette; zijn werk tweeërlei soe>rt publiek: zij, die tracht tem deze wonderlijke schemata eener nieuwe geelachteuiting Ie begrijpen en zij, elio naar ele vestiaire holelen ( de terminologie is letterlijk uit een elagbladverslag overgenomen) emi zich in ele',,preteiitlelooze, gezonde;, eenvoudige bioscoop" te restaure!eren. Terloops zij opgemerkt, dat het deze laatste lieden zijn. welke thans het luidruchtigst blijken in hun bewondering voor Ruttmann. De gezonde atmosfeer van het milieu waarschijnlijk. . . . Met den moreeion steun van de zeer weinigen, elie zijn streven waardeerden, bouwde Ruttmann verder steeds vasthoudend aan zijn schema van bewoging on tegenbeweging rythmisch en contrapuntisch geor dend licht en donker. Zoo groeide Berlin, Symphonie oiner Groszstadt" ze>e> kwam eiok Melodie der Welt" tot stand en iiinnner heelt de cineast deze eerste beijinseleti rerloochr.nd, noch ooit ~>jn annnniketijk xt(ni(l))unt i'crl<ilt:n. We;l zce.-r ge-mengd moeten elan ele gevoelens zijn, waarme-de; de sii.le-, fanatieke; we-rkor, he:t elave-renel succes van zijn dan sende; iie-ge-rs en gille'iiele ste>e>mfluiten onelergaat. Over Herlin" schrijvende, heb ik inelei'tijel de; ve-ronele-rstelling gewaagel, dat ei- e-e-n hiaat was tusse-hen zijn ,.Ope-ra l tot ">,'' ele ge-e>me-trise:he gronelslag zijne-r latere ceimpejsit ie-s e-n ele uil ele re;aliteit e>pgebouweh; ..Symphonie e-inea* < ireiszsladt". De- sprong was voor ve-le-n te- groot. l [el komt mij \oor.elat Rie-hte-r's filmst uelie;'s hicrbove-n genoemd voor een niet embelangrijk eicel ele/.e gaping aanveilli-n. .Men ziet ele rythmise-he be-weging eler meetkundige \lakken vervange-ii eloor eie-nze-lfele manipulal ie; met aan ele werke-lijkheiel ejntle-eiide mot ie v en. De st rakke. s\ uthe'tise:he \'orme'ti zijn om zoo te zeegen, vereier ufgebootsoerd tot aan ele re;alite-it nabijkemienele plast ie'k en ele prachtige; groei van ele-ze; sterke, be-wuste- ide-e-, ope-nbaart zich van ele ..Opera" via Richte-r naar ..Herlin" e-n te-nslott<; in ...Melodie; ele-r \\"e;lt " ----- als e-c;n eluiele.-lijk te \olgen regelmat ige stijging. Ib:t is -- me-eii ik gee-n toev.il, elat Kut (manu «Ie; eerste; is. die- het kla.nke-l'tVet in harmonie! \\'ist te bre-ngen me-t het be-we-genel be;eld. Om ele e-e-nveinelige- reelen. elat hij in zijn filmarbe-iel steeds het muzikale; nie-t het litte-raire- sentiment einde-rging. Hij liet nooit e-e-n schurk, in zijn films. <-eii klap o|) lii-t liooïel geven en we-rel elus e-venmin in el<; ve-rle-ieling ge-bracht elit e'fl'ect eloor een inelrukwe-kkend ..l'ang !" te- ve-rsterke-n. 11 ij ge bruikte nimmer belangrijke- acteurs e>m belang rijke; elingeii te zeggen ele- e-enige, elii- in zijn i'ilnu iets te zegge-.n had was liuttinann. Zoo was ele! e>ve-rgang van ele zichtbare; mielclelen (elie; e-ve-il abstract We-releu opgevat e-n toegepast, als de; klank in ele- nui/.iek) - naar he-t geluid zee-r ge-leielelijk e-n veilkem-n natuurlijk. 11 ij ve-rrijkti; e;e-n\*e)uefig zijn o])tisch registe-r met ee-n pertect/ aanpassenel gehooi se-le-me-nt. In tegenstelling met ele Amerikaa'i.se-lie ..talkies", voorzoover \\ ij /.<; iu kenui-n, elie niiiesten vast leieipon. in emmoge-lijke; hybrielisclit; monstra a:ls .,llroael\\"a\'" Meliiel)* en ,,Singing Feiol". l le-t a eiut rane-e ..gel'ilmile tooneel," elat. in ele groote JaMiiinu'sl'ilms e-ulmineei de - el;i_t ele oo]'s])ri .n ke! i j k)- eigenschappen v;'.n de film \'e;rsma;!.elele te-r \\ule \-aii e-en imitat iekun>t had ge-en aiide.re ke-uze dan ele: sprekende schimKunstzaal van Lier Rokin 126 Amsterdam* Oostersche & Europeesche antiquiteiten Oude en Moderne schilderijen en plastieken Negerkunst & Ethnographica men, die ons als tooneel-inblik werden opgediend. * * * Is nu met Riittmann's ..Melodie der Welt" de klankfilm of zelfs maai1 een klankfilm ge schapen? Men moet drie jaar geleden vestiaires bestormd hebben om tot zulk een extatische! over drijving te geraken. De- ernst ige, conscientieuse kunstenaar Ruttmann, zal /.elf de laatste zijn, die dergelijke panegyrieken onderschrijft. In de ge-he;ele; tweede acte komt geen meter klaukfilm vooi --- het is niets meer. dan de prachtige montage der zwijgende film, met een later bijgevoegde muzikale begeleiding de gemechaniseerde ..muzikale illustratie" van voorheen. Op zich zelf is daar natuurlijk niets tegen maar binnen n kader gebracht met de werkelijk synchronische fragmenten, wekken deze salongeluiden iiit exo tische" concertmuziekjes ernstige bezwaren. Men behoeft zich volstrekt niet op het dogmatische standpunt te stellen, dat ., klankfilm" en muzikale illustratie" totaal verschillende, disharmonicerende elementen zijn, orn pijnlijk te ondervinden, dat de donderende stem van den oceaan en de imitatie van. meeuwengefladder door kla rinettremolo's, elkaar rondvveg ver moorden. De groot e verrassing do ..open baring", zat voor mijn gevoel dan ook uitsluitend in de ha: -mimische combinatie van natuurgeluiden en bewegend beeld, zooals in het begin maar vooral aan liet eind der film. He-t pandemonium van klin kende ankerkettingen, snerpende zagen, bonkende hamers, roepende muezzins en brullende sirene's, waarmee de film als liet finale van een werkelijke. we-ivlelsymphoiiie, eindigt, was ongelooflijk indruk wekkend en van een groot geilheid die de toekomst van de klanklïlm met spanning doet tegemoet/.ien. Alles saam_:vnoinen staan wij hier vooi' een hoogst belangrijke con ceptie. die imponeert door haar waarachtigheid en ernst. De afstand tus-<chen het sensat iespel ,.AI lantie". dat eveneens waardeerbare resulta ten te boeken gal' en elit in zich zelf gekeerde, serieuze werk is niet door synchronische vondsten te overbruggen. Wat liutlmann's fiim van Dupont's oeuvre en van alle andere werk onderscheidt. is de hooge intentie --- het eerlijke, vastberaden streven van den kunstenaar om. de weerbarstige materie naar zijn in/.icht en naar zijn inzichtalleen - te dwingen, liet loudsj.eakei-i irkest , dat de ..stille" plekken harmonisch aan de klankfinn moet verbinden, is dan ook stellig geen concessie ma:ir een noodmaatregel, bij gebrek aan een definitieve oplossing. Dit stuk levenswerk van een ernstig kunstenaar werd gevolgd door twee heeren, die met behulp van een schemerlamp en een piano el kaars ruggegraat trachten te breken. liet was Verheffend.... VEBZOEKK ALLE STUKKEN vooa DE REDACTIH IN TE ZENDEN AAN HET SECRETARIAAT VAN D Bi GROENE AMSTERDAMMER." KEIZEBSGBACHT 333, AMSTEKDAM. VAM IÏELLE15 TABAK IS