DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 22 FEBRUARI 1930 Ne. Tikblaadjes door Dr. R. Feenstra Na-flakkeringen? DE afgeloopon week zijn we op geschrikt door twee berichten, twee gebeurtenissen, twee signalen die wij lang achter ons waanden. Het eene bericht stond in de Oostenijksche bladen, en heette: Die Benzolvergiftigungen in Wiener-Neustadt. ? Der Minister fuer sociale Verwaltung nimrnt die Debatte im Nationalrat an. Het ander bericht stond in de Engelsche en Amerikaansche bla den: Third victim of Waterbury. Eigenlijk had men zoowat het gevoel: de rubriek Risico van den arbeid," dj,e in onze jeugd de volks kranten vulde, is uitgoluid. Er be staat nog een risico van het verkoer. De arbeid is saaier, vervelender, korter geworden; maar het risico ervau is in de veiligheidsmusea op geborgen; tenminste het bijzondere risico. Alle actie kan ten slotte in den knoei doen raken: alle deining in druk persen, bij nalatigheid of onvoorzichtigheid ? van den ge troffene of van derden. Vroeger; toen waren er een heeleboel beroepsziekten. Er waren stucadoorslongen; er waren behangers eczemen. Men had de loodwitvergiftiging, waar van ik in een onzer Amsterdanische verzorgingshuizen nog een laatste be klagenswaardige representant heb ontmoet. Nog vroeger had men de phosphornecrose in de lucifersfabrieken. Men was ruw en onwetend met het grootste bezit van de werk nemers omgesprongen: hun gezond heid. En nog wanneer men boekjes als die van Robert Blatchford leest, van een goeden kwart eeuw oud, staat men er over verbaasd: welke omkeer hier heeft plaats gehad. Veel schit terender is men hier dooi den wind gegaan, dan ueberhaupt in het soci ale leven. Safoty first; het schijnt een devies van allen geworden: regeeiders, uitvoerende arbeidsinspectoraten, vakvereenigingen, on last not least ook van de ondernemers. (reldwinst zal steeds de groote prikkel tot iedere, ook riskantere arbeidsontplooiing blijven; maar de veilig heid in een bedrijf is de rste winst, zooals het vertrouwen de laatste reserve is. Dat heeft men ook aan ondernemerskant leeren begrijpen. * * * F Reeds eenige dagen had men in de kranten berichten over een eigen aardige ziekte, die in Wiener s'eustadt was opgetreden speciaal bij de arbeidsters van de gummifabriek van Dr. Hörnes Balog & Co. Wij hebben net aan de papagaaienziekte weer kunnen opmerken, hoe zeer het menschdom genoeg heeft aan zijn gewone plagen; en geen «xtra erbij wil; en hoe groot de vrees is; want iii Duitschland hebbeu vele papegaaien, Altbesitz", (waar voor de dierenbescheiTningsvei'eenigingen in extra tractaatjes op moe ,teu komen) naast de gevreesde collega's ,,Neubesitz," hun nekken te ver voelen omdraaien. En zoo ging het ook in Wiener Neustadt. Een machtc-looze paniek greep de arbeidersbevolking aau, toen men merkte, dat een ernstige onbe kende ziekte onder hen huis hield. " De prünarius van hot Ziekenhuis, dr. Dimmel, die van huis uit bloedspecialist was, had vrij spoedig in de gaten, waar deze geheimzinnige ziekte, die het beendermerg aau tastte, en milt en lever; het bloed spoedig verslechterde; en ernstig verval van krachten te weeg bracht, vandaan kwam. Niet de chloorzwaveldampen waren schuld. De benzo!" deed het. Men had dra tien tot twintig patiënten in het Ziekenhuis; een paar waren bij familieleden in de frissche berglucht gaan wonen, om er boven op te komen. Men deelt immers zijn armoedje graag, als het om to bo or not be gaat. De berichtgeving deed toen veel kwaad en veel goed. Zij maakte in het Parlement, in de arbeiderspers, en bij de arbeidsinspectie en ook bij het parket de geesten wakker; maar zij schiep ook onnoodigo opwinding bij de toch al in hun zenuwleven geschokte patiënten; bij hun families, bij het niet aangetaste personeel der gummifahriek. Na het derde over lijden was er eon oogenblik, dat 52 patiënten in observatie lagen; eon week later waren het nog slechts 18. En in een totaal andere fabriek, die met benzine werkt, en waar geen druppel benzol ooit den drempel passeert, kreeg een 18-jarig arbeidstertje plotseling de blauwe vlekken aan de extremiteiten, en de zwaro kachexie die de benzolvergiftiging teekenen. Maar. . . . met brooiri is zij inmiddels gelukkig een heel stuk beter geworden. Kechtsingang tegen de fabriek is reeds verleend; per dag zijn er twaalf ambtenaren on. 21 journalisten over den vloer. * * * Het andere geval speelt in Amerika en is even diep treurig. Een deel van de Amerikaansche horloge-in dustrie zetelt in Waterbury en Orangc leelijke fabriekssteden. Uitsluitend hiervandaan komen de Yankee hor loges met de lichtende uurcijfers en wijzerplaten. In de hospitalen van deze beide steden figgen op het oogenblik negen meisjes; en het derde is aan de radio actieve stoffen, waarmee zij de cijfertjes op de wijzer platen schilderde, deze week haar lijdensdood gestorven. Voor een weekloon van twaalf dollar en vijftig cents zaten deze meisjes niet slechts haar oogen te bederven; maar ook onbewust haar bloed. Het kan zijn dat zij togen de instructies, de fijne penseoltjes wel weer telkens even gepunt hebben tussehen lip en tong; maar de goolgroene verfpot-massa is ook bij langeren percutanen" omgang alles be halve gevaarloos. Misschien sterft de radioloog een smaitelijker en tra gischer dood; maar het fabrieksineisje, first victhu, in wier lijkenasch later 04 milligram radioactieve stoffen gevonden werden, heeft een minder geïdealiseerd, een algemeener lijden af moeten kwijnen. Hij het eerste vergiftigingsgeval is er een proces gevoerd, geleid door de vakvereenigingen. Men fischte 250 duizend dollar voor een sterfbed vun. een jaar. De firma had tegenexperts, tegenberekeningen. goode ju risten. Dat zou voor dat eene jaar zijn het loon van twintig duizend weken; van 'i,S(> jaar en men kwam tot hot beruchte ladies agreemerit" tien <luizend dollar schadeloos stelling ineens; en 000 dollar!' zieken geld, pol' jaar. Er staan nog ','>'..'> meisjes onder observatie. Natuurlijk is hot procédésedert: totaal gemechani seerd. CUN GEWAARMERKT STEUNZOLEN SYST. PROF. HOFFA/ NAAR MAAT FA J.A.MASSING COMM.VEW. O.Z.VOORBURGWAL334 Amsterdam Vo HET BINNENGASTHUIS Ni INTERNATIONAAL VERKEERS BUREAU AMSTERDAM - DAMRAK 46 Tel. 47827 - 35310 KAMERRESERVEERINGEN in Binnen- en Buitenlandsche Hotels RESERVEEREN van zit- en slaapplaatsen in de internationale treinen SPOOR- EN VLIEGBILJETTEN PASSAGES NAAR ALLE WERELDDEELEN BAGAGEVERZEKERING Vraagt speciaal het I.V.B. reisboekje inhoudende 28 uitgewerkte reisprogramma's Snelschrift «» -r *^.~ lf^>^e£ ln den Boekh- en na RIENTS BALT "~~" *"^^^ ***"^ postwissel bij RIËNTS _ ,, . __ _ . <ro^ Je2~± /^-<**>w BALT' Den Haa8 Zelfond. 95 Ct. f r. ? -^^^l?&"?« . Daguerrestraat 28. DEGELIJKE OPLEIDING, mond. en schrift, aan bovenstaand adres. NICE HOTEL MAJESTIC l>e meest luxucnse en meest comfortabele appartementen van de Uivïra. 400 Kamers 3OO Itadkamers. Alle op het Zuiden met uitzicht op SBee. Zelfde directie: Grand Hotel Itagiioles de l'Orne. DEk DEN AARTENI IMEUBELE DEN HAAG L AA N C O P E S ?TC"DAMI HAARLEM! MAZRTEN VANl HEEMSKCRKSTRAAT! N.V. Meubelmagazijn Eden" MOLSTEEG - AMSTERDAM BOEKENKASTEN