STORM OP HET ROKIN Teekening voor de Groene Amsterdammer" door L. J. Jordaan (?zvant het Rokin is een rivier") Prof. Brugmans met de communistische partij, door de religie belemmerd wordt. In het Oosten des lands brengt de emancipatie der vrouw, gesymboliseerd in den strijd tegen den sluier, de parandzja, met den strijd tegen den godsdienst samen. In het algemeen zou de scherpere doorzetting van de socialisatie der productie, de strijd tegen den particulieren han delaar, tegen de welvarende (hoewel in onze oogen zeer bescheidene) boeren, door de godsdienstige gemeenschappen en priesters worden bemoeilijkt. Men beweert dat al wat religieus is, rechts" is en zich verzet tegen den linkschen koers, die sedert 1929 heerscht. Daarom moet nu alles er op worden gericht om den godsdienst niet enkel te bestrijden, maar uit te roeien. Dit is het tegenwoordig, be schikbaar geachte, ideaal. Wil men hetgeen er gebeurt goed beoordeelen, dan moet men drie vormen van strijd onder scheiden: die, welke rechtstreeks is gericht op verandering van het innerlijke leven, op de ziel; die welke de materieele middelen van het gods dienstig leven aantast; die welke zich uit in geweld tegen personen. De eerste, in Rusland de ideologische strijd genoemd, is natuurlijk de gevaarlijkste. Zij is in de eerste plaats een strijd om het kind. Ter bestrijding van de religie onder de volwasse nen bezigt men tal van middelen. Men vindt bijv. afzonderlijke boekjes over het wezen en de tegen woordige ontwikkeling van verschillende sekten en van de Mohammedanen, voorts handleidingen voor debat op politieke vergaderingen, in clubs. Dan boekjes met verzamelingen van antireligieuse sprookjes en verhalen van goede schrijvers ter voorlezing op scholen of in clubs. Veel tracht men te bereiken door plakkaten, die bestemd zijn om in clubs of in de buurt van kerken te worden opge hangen; een drietal van de meest recente worden hier afgebeeld. Men ziet, hoe plat ze zijn, maar ook, hoe het politieke en economische element er steeds bijgehaald wordt. Verder tijdschriften en boekjes voor de boeren. * * * Een nieuwe vorm van bestrijding is de onder mijning van het godsdienstige leven door het af schaffen van de kerkelijke feestdagen als rustdagen en door de algemeene invoering van de zgn. ononder broken arbeidsweek en de weck van vijf dagen. Dientengevolge verliest de Zondag zijn karakter van algemeenen rustdag. Een verdere werking in deze richting zal uitgaan van de invoering van een nieuwen kalender met dekaden i.p.v. weken. Deze maatregelen worden wel in de versie plaats ingegeven door economische overwegingen, maar men noemt herhaaldelijk de gehoopte verzwak king van de religie als nevenwerking. Het organiseeren van antigodsdienstige optoch ten en feesten op kerkelijke feestdagen en tijdens hooge kerkelijke diensten, zooals de Paaschnacbt en. de Kerstnacht, is een sedert de revolutie in zwang gebleven gebruik. Dit wat de ideologische bestrijding betreft. Hoewel de gevaarlijkste, werkt zij niet zoo op de voorstelling van het buitenland als het ontnemen van de materieele basis. Dit bestaat in de eerste plaats in het sluiten van kerken en kapellen en kloosters. Het treft de -Russische kerken, de protestantsche bedehuizen en de Joodsche syna gogen en ook, hoewel in mindere mate, de mos keeën. Het gaat meestal in dezen vorm, dat een groote massa kerkleden besluit de kerk op te heffen, of dat, door een massa verblinden, aan de overheid het verzoek gedaan wordt de over eenkomst tot in gebruikgevmg van de kerk te vernietigen. Niet altijd wordt een antireligieus hoofdmotief genoemd, soms is bouwvalligheid der kerk het argument, soms vprkecrsbehoeften, waaraan bijv. de beroemde kapel van de Iwerische Madonna in Moskou ten offer viel. De armoede van het land. die indertijd al vele kerkschatten deed verkoopen, drijft bij verslapping van de religie ook eerder tot dergelijke maatregelen. Het verbod van klokluiden is natuurlijk zuiver anti-religieus gemotiveerd. Maar hot wegnemen en vergieten van de klokken heeft dikwijls economischen grond. Strafrechterlijke maatregelen tegen op den voorgrond tredende leden van sekten eu tegen priesters worden steeds gemotiveerd door daden of uitingen van crimineelen aard. blijkende uit processen. Ook kritiek op de ('omni.-partij of de regeering behoort hiertoe. Dat bij den geweldigen greep, die het politiek ginds op het particuliere leven heel'l, tal van handelingen als eontrarcvolutiounair en daarom als misdadig' worden be schouwd, die hij ons volkomen geoorloofd of zeer prijzenswaardig zijn. moet men hierbij niet over het hoofd zien. * * * Wat uit dit alles zal volgen, is moeilijk te zeggen. Bij de religieus het meest begenadigden zal zonder twijfel een geweldige verinnerlijking plaats vinden. en de intellectueelsten dezer leggen zich er reeds op toe door studie van Marx en Leniti het religieust; standpunt te versterken en uit te bouwen. Maar een groot bezwaar is, dat de pers hoe, langer hoe meer in handen komt van de atheïsten, die ook den invoer van studieboeken kunnen bepalen. De revolutie trof de kerken onvoorbereid. Zij had den niet, zooals de kerken in het Westen, zich innerlijk, ethisch en intelectueel versterkt.