No. 2752 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN i MAART 1930 Uit de Natuur. ZWARTE ELS door Dr. Jac. P. Thijsse GOOSEN^WAGEMAN PIANO'S-ORGELS: NU de Witte Els is uitgebloeid, komt de beurt aan de Zwarte, die door de wetenschap ook de kleverige is genoemd. Maar nog liever maken wij ons wat eenvoudiger er af en spreken kortweg van Els, daarmee bedoelende den boom, die al sinds duizenden jaren in ons land groeit, een der eerste boomen die zich hier kwamen vestigen toen het Noordsche landijs zich ging terugtrekken uit zijn voorpostenlinie Katwijk?Kleef. Eigenlijk moesten ze nu allen in vollen bloei staan maar in dit merkwaardig wintertje, dat noch streng, noch zacht mag heeten en in deze Februarimaand, waarin we tot nu toe vergeefs wachten op de vier traditioneele dagen, waarop de temperatuur moet stijgen boven de 10°O., laten zich allerlei omstandigheden van uiterlijken en innerlijken aard gelden, waardoor het individueele duidelijker uit komt, dan het collectieve. Zoo gebeurt het dan, Elzen aan den waterkant Foto J. Strijbos dat we op weinig afstand van elkaar sommige elzen aantreffen in rijken sluiertooi van lange, geelbruine katjes, terwijl andere er nog stijf en kronkelig en kleumerig bij staan. Komen er evenwel slechts enkele echt zachte dagen, dan halen ook die hun voorgangers spoedig in. Het is nog al merkwaardig, dat we dezen echt oeroud oorspronkelijken boom in ons land toch meestal aantreffen in zeer onderworpen kweek vorm als hakhout. Dat komt eenvoudig daarvandaan, dat het lage land, waar de elzen thuis behooren het dichtst bewoond, het sterkst gecultiveerd is. Zelfs in de moeras-wildernissen wordt hij niet ongemoeid gelaten en betaalt hij om de zes tot tien jaar zijn cijns aan slieten en takkebossen.In het N aardermeer, mag hij zich uitleven in de uitgestrekte gebieden. die als volmaakt ongestoord natuurreservaat be handeld worden en ook, merkwaardig genoeg, N.V. KON. KWEEKERIJ MOERHEIM DEDEMSVAART TUINARCHITECTUUR Onze nieuwe beschrijvende catalogus met Kunstbijlage is zooeven verschenen en wordt op verzoek gratis toegezonden. Orders boven 110.?levering franco station. vinden we hooge stoere stam-elzen langs de vroolijk stroomende Limburgsche beken in het gelukkig nog niet vervuilde gebied van de Geul. Maar voor het meerendeel zijn onze elzen hak hout en daar heb ik vrede mee, want deze elzenbes :hjes behouden daardoor een jeugdig uiterlijk, terwijl hun ondergrond toch al do weelderigheid vertoont van ouden rijpen boschbodem. Ook blijft zoo'n elzenbosch nooit zuiver elzenbosch, maar wind en dieren brengen er allerlei ander hout en kruiden heen en nu is het alweer heel aardig, dat de nog al oudervvetsche boer bij het kappen de meidoorns, lijsterbossen, Geldersche rozen en kamperfoelies ongemoeid laat, tenminste niet geheel en al raseert en zoo ontstaan dan plan tages van groote schoonheid. Bovendien geeft de gevarieerde vegetatie, de oude woudbodem, de lage vochtige ligging gelegenheid tot de ontwikke ling van een rijk dierenleven, dat zijn toppunt vindt in een allerinteressantste vogelwereld. De Blauwe Poort, de zeshonderd, Myerboon's Bosch, het Elzenbosch, dat zijn allemaal kleine perceeltjes hakhout op Texel, vrijwel aan hun lot overgelaten en tamelijk slordig bekapt, maar ik betwijfel hot of de schranderste en kunstzinnigste tuinarchitect, geholpen door knappe biologen, ooit schoener parkeenheden zou hebben kunnen creëeren (zoo heet dat). Door het kappen stoelen de elzen natuurlijk uit. en zoo'n elzenstoel. vooral aan den waterkant heeft een onweerstaanbare aantrekkelijkheid voor' de waterhoentjes, die er, o zoo graag hun nesten bouwen, en ook de vischotters weten die stoelen te waardeeren. En als we het eens gaan napluizen, dan vinden we rondom zoo'n stoel weer oen apart wereldje van fijne bladmossen en levermossen. Hot gebloemte in die elzenboschjes is velerlei, er is a,ltijd beschutting en er is altijd licht on zoo kan er zich de rijkste boschflora ontwikkelen mot allerlei soorten van varens, met grof goed van hop on brandnetels. maar ook met fijnere planten als sleutelbloemen on anemonen, zelfs muskuskruid on goudvoil. Daarom houd ik van dat elzen- on osschonhakhout on kijk dezer dagen als ik naar don Haag spoor altijd mot groot genoegen naar de prachtige boschjos die wij dan passeeren, waar n'i juist gekjvpt is. do verscho kapsnede van de elzen oranje-bruinig, die van de osschon melig wit on overal tusschen de stoelen, on langs do slootkanton jong groen to voorschijn komend tusschen het warme grijs on bruin van verwelkte stengels van hot vorig jaar. Die hakhoutboschjes zijn zoo mooi on onder houdend, dat ik ze gorust durf aanbevelen als bruikbare eenheden bij den aanlog van groot o buitenplaatsen en van uitgebreide stadsparken. Tentoonstellingen Kunsthandel Gorbrants, Utrecht. Schilderijen en aquarellen. Else Berg. Tot 6 Maart. Kunsthandel Jack Niekerk. Werken van William Degouve de Nuncques. Tot 6 Maart. Kunsthandol Hofstee Doelman, Amsterdam, Schilderijen Piet van Wyngaordt. Tot 9 Maart. Stedelijk Museum, Amsterdam. Kerk van .Tessurun de Mosquita. Tot 10 Maart. Kunstzaal van Lier, Amsterdam. Schilderijen uit Afrika door Irma Stern. Xegerkunst. Tot 15 Maart. Stedelijk Museum, Amsterdam. Beeldhouwwerk B. J. Meudes da Costa. Tot 15 Maart. Kunsthandel Aaldorink. Singel 318. Amsterdam. Schilderijen van Joh. D.Hendriks. Tot 15 Maart. Arti et Amicitae. Amsterdam. Schilderijen ven Isaac Israels. Tot 15 Maart. Koloniaal Instituut, Amsterdam. Beeldhouw werken Xederlandsche Kring". Tot 16 Maart. Meubiloorinrichting Le Cointre. den Haag. Werken van Gerda Barthelmess. Tot 16 Maart. Kunstzaal d'Audretsch. Den Haag. Werk van Johanna Kuypers. Tot 16 Maart. KRONIEK I>c opschudding in ndi D K minister hoeft werkelijk niets gezegd, de regeerings-gevolmachtigde" (wat een woord !) heeft daarentegen wat to vool gezegd over de ener gieke huiszoekingen bij de loden der P.N. F. 't Is jammer, dat zij samen niet moer overlegd hebben. Voor 't effekt had do ministor tenminste eerst moeten sproken. .Nu waren zijn gemeenplaatsen wol heel erg kaal. als hij betoogde, dat oen ,.samen leving" tegen ..misdadige aanslagen" moest ..ge waarborgd" worden of dat een regeering moet ..optreden" tegen ..aanranding" van haar gezag. En dat, torwillo van mogelijk justitioelc vervolgin gen, hij zich nog niet uit kon laten. En. dat or wel degelijk samenspanning" was geconstateerd, of ..begin" van samenspanning of ,,deelneming" aan een vereeniging die misdrijf (togen do overheid beoogt) en dergelijke viesevazeii meer, die zorg vuldig nalieten to zoggen wat er eigenlijk aan do, hand was geweest, dat de regeering heel Indi op stelten, zette. Dat behoefde de minister in zoover ook niet moer to doen, nu do Indische rogeering zoo out-spoken was geweest. Men heeft niet veel doorzicht noodig om uit de parmantige, ietwat al t o resolute speech van dien ..regeoringsgovolrnacht igde" dozen toestand tereoonstrueeren. Spionnenboriehten hadden ..onrust" gemold, een ..at mosfeer van onrust" rondom de P.X.I. Er werd vool propaganda gevoerd in de dessa's en daarvan waren zeer zeker ..relletjes" te voorzien. Maar dit, alles zou gewis niet tot een allerwoge gewelddadig en onrustbarend ingrijpen gevoerd hebhen, zoo daar niet bij autoriteiten on in Hollandscho kringen vrees had bosta.nn. een paniekachtige angst voor mogelijk verstrekkende plannen, tot opstand. Men wist or niets van. maar zeker voelde men zich niet, ook niet van do juistheid en compleetheid der spionnenberiehteti. Kn zoozeer was do eigen onrust nu geklommen, (lat. als toch alles op 't spel stond, men liever de eerste klap wilde geven dan liet eiiorveeri'inl afwachten nog langer uithouden. Achteraf bleek dil allemaal nu onnoodig. Kr /.al misschien hier on daar roden gevonden worden tot wat rechterlijke vervolging wegens ..opruimt;" of ..simonspa.nning", maar van hot groote pla-n tot, iilgemeonon opstand is hoegenaamd niets gebleken. on uit al dit vervaarlijk regocringsbelcid komt meer n zwak duidelijk naar voren, do vrees om '1 eigen bestaan. En zooals elke twijfelachtige regee ring naar despotische maatregelen, grijpt, of het do Russische, de Italiaanscho of do Indische is, overweegt" deze thans om, als do justitie niet helpen kan of wil. de leiders" langs administralieveu weg te verbannen, zonder proces, zonder verhoor, zonder verdediging. Wij plachten ons vroeger heel kwaad te maken. als wij iets dergelijks van het tsaristisch Itnsland lazen. Nu is het gemoedelijk Nederland zelf zoover. rnen zal wel (loon het als oen teeken dos tijds" on zelfs hot begin van het einde" oj) to vallen. Vandaar dus ook dat do inlandsoho couranten zelf zoo weinig uittartond en. onrustbarend kalm zich over de gebeurtenissen uitlaten. F. C.