No. 2753 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 8 MAART 1930 ?WK '.p l ~ B ri d d< v: di gi la kl al W' zndsc Schopenhauer's Aphorismen van Levenswijsheid ENKELE lezers zullen zich misschien mijn vroegere berijmiiigen van Schopenhauer's gedachten herinneren: Lezen en Denken, Het Ge laat, De Zelfmoord, De Stijl, De Vrouw en Do Leeftijden. In het volgende nummer kom ik met «en ijselijk lange nieuwe serie onder den bovengenoemden titel, en wie, zooals ik, een koude rilling langs den rug voelt gaan op het vernemen <ler woorden wijsgeer," en wijsbegeerte", zal verschrikt uitroepen: Is het al zoo ver met Gharivarius gekomen? Dan wordt het toch lang zamerhand tijd, enz." Bedaar. Schopenhauer is geen wijsgeer, ten minste niet in de geschriften die ik voor jullie bewerk. Daar is hij gezellig babbelaar. Hij vertelt je, al keuvelend, uitsluitend dingen, die je al wist dat is zeer verrassend, en streelend, want dan denk je: dat heb ik toch altijd maar treffend juist ingezien, al kon ik het zoo mooi tiiet zeggen. Maar hij rangschikt zijn eenvoudige stellingen zoo netjes, dat je er plezier in krijgt. Hij geeft je geen nieuwe gedachten, maar ordent je oude. Ten minste als je geen leeghoofd bent, en dat ben je niet, anders zou je de Groene niet lezen. Alles is doorspekt met de treffendste beeldspraak. Wat vergelijkt hij ook weer met een boekenkast, valsch gebit, slok wijn, masker, stelten, mimitjes, domino, koraalbank, coulisse, telescoop en bor duurwerk? Weet je 't nog?. Je leert van Schopen hauer geregeld denken, wat je altijd te pas komt, als je voor een geval komt te staan, waarbij je geregeld denken m'jet; en dat gebeurt dikwijls .genoeg niet dat je 't doet. maar dat je 't moet. Niet alles neem ik voor mijn rekening, bijv. wat je over vrouweneer opgodischt zult krijgen nou ! Maar ook als hij 't mis heeft, heeft hij 't amusant mis. Wat den voim aangaat, dit. Bij elk gedicht hoort een bepaalde vorm. De zedelessen, waa"inee ik mijn vaderland in de Ruizerijmen gezegend heb, «noesten den ellenlangen, overtuigender! regel hebben, Don Quichot de versmaat van Prikkebeen, waarvan hij zelf wat weg heeft, en de Geschiedenis des Vaderlands de statige alexandrijnen m ;t regel matig afwisselend s'.aa-'d (bv. hi^-sü.^) en sl.-epend (bv.peuter-leuter) rijm dat de meesten zoo vervelend ?vinden. Dat was de bed >eling. Niet dat het werk vervelend zou zijn, maar dat de moesten het ver velend zouden vinden, want zulke produkten zijn gewoonlijk lang niet mis. Terzake,want ik word weer pedant. Den vorm voor deze rijmen leerde ik van Pope, die in zijn Essays dergelijke onderworpen behandelt, bijv. Know then thyself, presume not God to scan, The proper study of mankind i.s man, dat iedereen kent, of beweert to kennen. Ulevelleiiversjes? Go^d, miar pakkond, geknipt voor de .kalender. Ik heb me echtor een voet moor veroor loofd. Zoo kort kan ik do dingen niot zoggon. Het Engelsch, met zijn tallooze korte woorden en. Htonosyllaberi, perst alles zoo gemikkelijk samen, praktisch en leelijk. Sla Shakespeare maar op, bijv. Take all my loves. my lovo, yoa, tako thrm all; What hast thou then more thari thou hadst boforo? No, love, my love, that thou may'st t rue lo ve oull; All mine was thine bef ore thou hadst this more. Dat gaat in het Hollandsen niet. Maar do stijl is best. Bijv. Ziehier de wet der letterkundige moraal: Zeg ongewone dingen in gewone taal. Dat kun je zoo in een lijstje zetten on ophangen, kunstcriticus ! Wat den inhoud aangaat, dit. Schopenhauer on ik behandelen hior oven jo hoele bestaan, in drie gedeelten, Persoonlijkheid, Bezit en Reputatie, voorafgegaan door een inleiding, die de verdoe! ing der stof meldt en verklaart. Als titel noem ik kortheidshalve: Do Trits, l, Ik ben, 2, Ik heb, 3, Men zegt. Onder l komt Vroolijkheid, Gezondheid, Bewo ging, Zwartgalligheid, Schoonheid, Verveling, Eenzaamheid, Gezelligheid, Vrije Tijd. Onder 2 komen de Soorten van Goederen, Ver kwisting, Oweeërs, Vruchtgebruik. Onder 3: Men, Trots, Ijdelheid, Hang, Orden, Burgerlijke Eer, Ambtseer, Vrouwelijke; Eer, Riddereer, Duel, Schelden, Oorvijg, Hoorn, Daad, Werk. De quintessens van het geheele werk is of nee, lees het zelf maar liever. Dus, tot do volgende week, en wel moge 't je bekomen. CHAR1VARIUS MUZIEK door Constant van Wessem Dopper-feest: 2de concert Muziek bij ,,Lucifer" ~\lt EN wil niet graag de feestvreugde beder1»! ven en allerminst die van don heer Doppor. die een door vrienden en bekenden ':f gewaardeerd man rnoet wezen en dio door hou , rs allen op gulle wijze is gefêtoerd. Maar: hood u er voor uw vrienden, is al een oud gezegde en zij, ^ die het dezer dagen nogeens uitgebazuind heb ben, dat Cornelis Dopper de wezenlijk nationale componist is, bowijzen hem met deze overschat ting waarlijk geen dienst. De meening, dat oen nationale muziek gemaakt wordt door op acade mische wijze nationale melodieën to bewerken, is oon opvatting van een vorige generatie on dit soort nationale muziok is voor onzo generatie reeds verouderd. Onze mcening over het werk van Dopper wordt er slechts te ongunstiger door beïnvloed. Wij hebben nu de Zuider/eo symphonie opnieuw gehoord. Misschien zijn wij op het oogenblik minder vol verwachting aangaande een herleving van oen nationale muziok dan in die jaren, dat er harts tochtelijker naar verlangd word. Misschien was dit ook maar een droombeeld en kunnen wij geen nationale muziek bezitten, omdat wij geen com ponisten van een werkelijk nationaal bezielde kracht bezitten bij gebrek aan een voedingsbodem voor nationale-muziek. Want dat het academisch bewerken van oudo boeren- en volksliedjes nog geen nationale muziek maakt, leerde ons Julius Röntgen al. In ieder geval ondergingen wij deze Teekening door Wybo Meyer Cornelis Dopper muziok van Dopper, waarin zulk een not ,.a,lla buria" voorkomt als in oon nol t o boeren-rornan, kalmer dan voorheon on wij glimlachten oon beetje melancholiek togon elkaar toon aan hot slot die boruclito schettorige rnarsch intrad, die indertijd tot zulke hartstochtelijke loonoolon had geleid. . . . Het concert word begonnen mot do ('iaconna gotica. Dat Doppor hot orkest on do instrumentalis kont, dat is zeker: hot klinkt alles zeer goed, maar hot is mij nooit mogoii gelukken in dit werk voel moer dan oen studio in instrumentatie to waardoeren en ook thans niot is mij dit gelukt, daarvoor is do compositie als opziohzo.f staand stuk werk te voel oen staalkaart gebleven, met hier on daar oon enkele levendiger inval, dio hot op oen hoogor plan brengt. Een noviteit was oen klein werkje voor strijk orkest on gemengd koor, Kyrio on Dona nobis pacom. Hot is stommingsvol" geschreven, maar moer kundig dan geïnspireerd, behalve do aanhef, dio even iets doet verwachten. Dat van alles oen uitstekende uitvoering word gegeven, daarvoor stond ons Mengelberg's directie borg, die mot dit tweede Doppereoiicert zijn eerste concert sinds zijn terugkeer uit Amerika leiddo. Woensdagavond ging in den Stadsschouwburg, in hot kader van hot Dopper-feest, een voorstelling van Vondel's Lucifer" niet de daarvoor gecom poneerde muziek van Dopper. Dopper hooft zijn tooïioelmuziok geschreven zooals dat tegenwoordig gob"uikolijk is: voorspelen, Teekening voor de Groene Amster dammer" door B. van Vlijmen P p 'fam^&A ^-/i^X K- df*T''? ^ /<ïrf fSIlVH^ ^ p^r^ m^Am\^ ^ mi»' ** De eenige man, die, na zijn werk, den rijweg voor zich alleen heeft N.V. VAN DER HOOP'S Meubelbewaring en Transport Mij. Verhuizingen en Bewaarplaats voor inboedels AMSTERDAM AMSTELDIJK Tel. 22195 (na 6 u. 50511) tussohciispelen on niuziok, dio op bepaalde plaatsen den tekst begeleidt, als een .soort achtergrond, die de ontroering van hot gesproken woord zoekt to begeleiden. /ooals ik zei, dit is niot nieuw on ook jils muziek bij ecu tooiieelspe] brengt Dopper niets nieuws in wat hij voor ,,Luoil'er"eomponoerde. Ik heb mij overigens al vaker, bij andere u'elep-nhedon, afgevraagd wolk nut- liet schrijven van mu/.iok bij een tooneelspe.l. dat niet om muziok vraagt men kan hiervan de Grioksohe spelen uitzonderen uit hoofde v au hun snort - -- eigenlijk heeft .\\' a.nueer het. geen buitengewoon geniale muziek is. die speciaal de aandacht tot, zich trekt', van de soort ji-ls M end el sso] n i's .Midzonicrnao.htd room"-mu ziek -?ell hier is bovendien (ie goheclo poöiiseho sfeer van muziek van elfen en geesten doordrenkt dan heeft, zij allcoii zin op die plaatsen, waar het, spel muziek rour.sY/j)";///. .Maar anders heeft' de componist een zeer tweeslachtige taak, hij moet dol l tekst ;Urt gesproken Woord vrijlaten en toVons aan zijn muziok een mii/,ikaal-homogeen karakter Verleeneii, terwijl bovendien bij oon stuk van uitgesproken tooneel-di amatischo werking deze werking niet opgehouden mag worden. Dopper koos een zeer bescheiden dool, zijn muziek stoorde hot stuk niet, maar gat' ook muzikaal niet, iets. dat erg treffend was. Van ,.een echo van Vondel" in muziok was geen sprake on dit lag blijkbaar zelfs niet in do bedoeling. Ook word in do muziok niet iets bereikt, dat samenging mot den aard van do opvoering: het synthetische van Saalbom's weer gave van hot drama was in de muziek /.elt's niet aanwezig en Dopper had zich blijkbaar een geheel andere Lucifer" gedacht dan do regisseur. De uitvoering van de muziek door loden van liet ('oncort.'ïobouw-orkost was goed Verzorgd. ?muimuuluiiiniiiiiiMriiiiiiiunnii^ i J. B. BENNER 6 ZOON g SPIANOHANDEL OKVK>'""" 'as' H J. L£-LL^\J1. t.f\LVLSL-,Lj HutLiiNr.KANLlKKd ? DEN HAAG 97 NOORDEINDE | ptqngi J