No. 2753 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 8 MAART 1930 BEURSSPIEGEL door G. A. Klaasse Donderdag, 6 Maart. HET is nu al bijna een half jaar geleden dat de eerste bladoren op Damrak en in Wallstreet begonnen te vallen. Intusschen hebben de najaarsstormen heel wat verwoestingen aan gericht, terwijl in den winter het in de.i herfst verkommerde leven geen gelegenheid had zich te herstellen. Zal nu de nieuwe lente ook aan de beurs een nieuw geluid brengen? Tot nu toe heeft het gebeuren in de Mammonstempel met bewon derenswaardige nauwgezetheid de natuur gevolgd. Het is maar de vraag of niet een paar jaargetijden overgeslagen zullen worden, en pas veel later het beursplantje na volledig herstel van krachten opnieuw kan ontluiken. Een verheugend verschijnsel is het dat lang zamerhand de blikken van zwart- en witkijkers elkaar kruisen. De optimisten zijn wat bezadigder geworden, de pessimisten wat minder zwartgallig. Wanneer men enkele maanden geleden het maand overzicht van de National City Bank las moest men daaruit wel de overtuiging putten dat, afgezien van de zuiver gelocaliseerde crisis aan de effectenbeurs, er feitelijk in het geheele bedrijfs leven niets aan de hand was. De bedrijvigheid is even gunstig als voorheen, aldus luidde de diagnose; en op een depressie was geen schijn van kans. Nu, bijna een half jaar later, constateert het maandbericht van dezelfde instelling dat voor de naaste toekomst een volledig herstel van het bedrijfsleven nog niet te verwachten is. Niet alleen wordt de achteruitgang van de conjunctuur toe gegeven, maar zelfs het ,,komt-in-orde"-gebaar ontbreekt. In een land met zoo uitmuntende statistiek als de Vereenigde Staten kan men trouwens het publiek niet blijvend een rad voor oogen draaien. En over de ontbrekende statistiek, die van de werkeloosheid de Amerikanen weten waar zij de wetenschap wel en waar zij die niet moeten gebruiken is, zij het niet op een paar millioen man nauwkeurig, door de politici in middels een boekje opengedaan. Die cijfers spreken boekdeelen, en zeker voor Amerika, waar men mede door de immigratiewetten een chronisch tekort aan arbeidskrachten trachtte te handhaven. Maar anderzijds loopt het tot nu toe met de laag conjunctuur nogal los. De bedrijvigheid in de automobiel is sedert het vorige jaar sterk inge krompen, de staalpro^iiuctie is aanmerkelijk ge ringer, en de omzetten der spoorwegen hebben eveneens een aanmerkelijke reductie; ondergaan. Gegeven de zeer omvangrijke vaste lasten van al deze bedrijven hebben dus ook de winsten een flinke deuk gekregen. Maar het voornaamste symptoom van vroegere depressies: catastrophalc prijsdaling, is tot nu toe achterwege gebleven. Weliswaar zijn de prijzen van verschillende pro ducten in het jongste halfjaar gevoelig teruggelooperi, maar juist bij de basis-grondstoffen voor de industrie is dit niet het geval geweest. Voor metalen en kolen zijn de noteeringen maar weiuig veranderd (voor tin en koper, waarvan de prijs het meest inboette, dateert de groote daling al van veel eerder), In de crisis van 1920?21 was de prijsdaling algemeen en veel sterker dan nu het geval is geweest zelfs bij de geteisterde land bouwproducten. Van Mei 1920 tot Juni 1921 daal de in Amerika de groothandelsindex van alle goederen van 251,2 tot 123, het indexcijfer dei grondstof prijzen van 241,8 tot 109,5. Bij dergelijke golven vergeleken is de prijsbeweging die wij nu meemaken slechts een rimpeltje op een glad water vlak. En juist zulk een sterke prijsval veroorzaakt de typische crisis verschijnselen: enorme acut' verliezen, faillisementen e.d. Die hebben wij tot nu toe alleen gehad in graan- en koffiehandel, takken van bedrijf waar speculatieve voorraden gehouden worden, waar de prijsfluctuaties wel omvangrijk waren. Maar overigens is het arbeids veld van de zuivere handelsondernemingen in het laatste decennium sterk ingekrompen, terwijl door het verbeterde vervoer de voorraden veel kleiner zijn. Beide oorzaken waardoor de schei pc kantjes van de depressie de crisissymptomen worden afgesneden. En tot op zekere hoogte is ook de voortschrijdende; mechanisatie van de industrie een stap in die lichting. Eenerzijds worden daardoor de vaste lasten verhoogd en drukt dus een laag conjunctuur direct dubbel zwaar op het bedrijfs leven, maar anderszijds heeft het veel geringere arbeidersontslag waardoor de depressie meer dan vroeger op het kapitaal drukt tot gevolg dat de consumptie niet in enkele maanden tijds plotseling ernorm vermindert. Het om zich heen grijpen van de crisis in alle consumptiehidustreën doet zich in veel mindere mate voor dan vroeger, ook de werkloosheidsverzekering werkt trouwens in die richting. Daarbij komt voor Europa nog een factor van beteekenis; omdat in de laatste maanden Amerika op financieel en economisch gebied zoozeer de aandacht heeft getrokken, was men wellicht wat al te veel geneigd alles wat voor de Vereenigde Staten gold zoomaar op Europa over te planten. Tendeele ten onrechte; want in Europa was de ontwikkeling van de automobielindustrie, die in Amerika in de laatste jaren de conjunctuur bijna geheel gedragen had, veel minder belangrijk in verhouding tot de overige industrieën. Waarbij nog komt dat van een depressie in dien bedrijfstak hier nog geen sprake is. Wij zijn nog niet ovorcarred"; en daarbij moet men ook niet vergeteno dat do mindorgunstigo bedrijfsgang in Amerika tendeele het gevolg is van de verminderde export, die weer samenhing met de deelname der Ameri kanen in Europeesche fabrieken. Wat dus voor Amerika de conjunctuur minder gunstig hooft gemaakt, kan voor Europa juist meer werkge legenheid scheppen. En tenslotte nog dit: niet alleen was bij ons de hoogconjunctuur vee! minder uil gesproken dan in Amerika; maar de opleving die de laatste jaren ongetwijfeld getoond hebben was in verschillende bedrijfstakken nog niet in staat geweest het vooroorlogscho evenwicht t e herstellen. De na-oorlogscrisis was voor ijzer, koleiisrheop. vaart feitelijk nog niet overwonnen. Daarom misten wij ook de sterke expansie, die met een hausse gepaard pleegt te gaan, wij waren daaraan nog niet toe. Maar nu kan ons dat te stade komen, omdat do terugslag dan ook minder hevig hoeft te zijn. LE CHAMPAGNE ENVOGUE JAGER GERLINGS HAARLEM Intusschen zal Europa zich natuurlijk niet kunnen onttrekken aan de; ommekeer in ele; con junctuur. Ken crisis op vrijwel elk gebied van. tropische en niet-tropischo landbouw kan de welvaart in de industrie-landen niest onaagetast laten. Zejowel rechtstreeks door ele verminde ring der orders voor werktuigen, machines als indirect door mindere winsten uit investeeringen, moet die terugslag komen. Maar ook do industrie zelve laat zich in deze niet onbetuigd. Al heeft de automobielindustrie! in Europa ne>g nie't tot overproductie geleid, toch hebben e>e>k wij onze hoogconjunctuur-industrieën gehad. De kunstzij is daarvan zeker een voorbeeld. En dat de uitbrei ding in de radioindustrie voorloopig iiiet/.oo sterk meer zal voortgaan is al evenzeer waarschijnlijk. De scheepvaart een van de bedrijfstakken, die nog altijd hebben gezucht onder het na-oorlogsehe teveel aan capaciteit is er slechter aan toe dan ooit. Hier heeft men inderdaad een voorbeeld van zeer sterke prijsdaling wat de vrachten betreft wel te verstaan. Wat do laatste maanden ons geleerd hebben is wel dit: verschillende factoren hebben ertoe bijgedragen de; depressie; te verzachten, 011 althans crisis verschijnselen vrijwel geheel te voorkomen. Een van de gunstigste' factoren is wel: de geringe prijsdaling voor industrieele goederen, liet zal natuurlijk nog bewezen moeten worden in liooverre ele karti'lls en combinaties van allerlei aard erin zul!e>n slagen duurzaam een sterke-u prijsdruk te voorkomen juist in els; depressie Schrijfmachinehandel (Alle merben vanaf f59.?.) COPIEERINRICHTING | TEL.. 334M Wolvcn»tr.2-4 loopen dergelijke afspraken het grootste; gevaar maar op het oogenblik behoeft men daarvoor nog niet bevreesd te zijn. De depressie; is er al; maar catastrejphaal is zij neig geenszins. * * * En wat is nu van dit alles de consequentie voor de? beurs? Toen vier maanden geloden de sterke; koersdaling achter ele;n rug was. schreven wij dat men met aankoopen niet zoe>'n haast hoefde te maken, omdat na zulk een enorme elaling een spoedig belangrijk herstel nauwelijks te ver wachten was. Er gaan dan meestal eenige maanden over heen alve>reris weer wat kooplust ontstaat. Deze keer is op dien regel geen uitzondering geweest. Na het ee;rsle scherpe herstel op de zwarteWoensdag-reactie hebben bijv. Philips alweer bijna 100 punten verloren. En al die maanden is do beursstemming absoluut lusteloos geweest. Het is allerminst onmogelijk dat diezelfde tendens nog een paar maanden voortduurt, ondanks de lage geldrente, waarvan men verleden jaar zoo vurig een stimulans verwachtte. De animo bij het publiek is nog zeer gering. Maar er zal toch eens een tijd moeten komen, dat men gebruik gaat maken van de lage koersen. Een goed vermogens beheerder ke>e>pt in haussefijd, als iedereen in aaiieleelen ge>kt, allemaal obligatiën, e;n in de baisseperiode wanneer alles in mineur gestemd is vult hij zijn portefeuille met ge>eelo aaiieleelen in afwachting van een opleving. Is dat tijdstip nu al gekomen? Dat weet niemand ! Maar de kans dat men iiu langzamerhand moet gaan donken aan het uitbreiden van het aandeelenbezit - - dat nu zeer gering behoort te zijn is iti elk geval grootor dan e;e;ti paar maanden geleden. Men onthoudt; zich daarbij v<>e>rloe>pig van aandeelen, elie ne>g te veel op verwachtingen drijven als bijv. MargarineUnie (dit is overigens juist e>etv bedrijf dat HUMT elan me'tiig ander nu te> lijdon kan hebben van flinke stroppen op grondstoffen), te meer nu ele; finan ciering nog niet geconsolideerd is. Aandeelen 'hilips maken voor log-run belegging e'e'ii betere kans al zal voor ele; naaste; toekomst ele; gang van zaken in ele' radio-indusirio e'e'ii sterke koersstijging we>l verbindere, ('ultuuraaandooleii zijn oe>k laaggeprijsd. Wanneer men nu prima aandeoloii koopt, elan heeft me'ti in e4k geval de overtuiging dat de sterke koersdaling in lie't najaar al he'el wat ongunstige resultaten he^e-ft verdisconteerd, dat binnen vijf jaren naar alle waarschijnlijkheid ele koers wel aanmerkelijk hooger '/.al /.ij u eif geweest zijn. Maar e>f nie-t intusschen e>e>k nieuwe; laagtorocords geboekt zullen worden weet men ongetwijfeld nie't. De; depressie is ne>g lang niet achter eleüi rug. In sommige bedrijfstakken zal zij nog moeten doorzieken En op noeineiiswaarde koerswinst zal men voorloopig maar nie't moeten rekenen. Onde;r in desn trommel, zal het devies zijn voor hen die; nu aandeelen koopen. N»V» Nederlandsche = Grondbriefbank = van 1906 STELT VERKRIJGBAAR 'O/ Obligaties /O "°/o AMSTERDAM-C. = HEERENGRACHT 495 =