Historisch Archief 1877-1940
No. 2753
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 8 MAART 1930
Die Sotte Stadsschouw- De conferentie tot codificatie van het Internat. Recht
blir£"C>(luytC Teekeninz voor de Groene Amsterdammer" door Joh. Braakensiek
door Barbarossa
TOEN, op een schoonen dag in de oen of andere
maand Mei, het Gemeente-bestuur van Am
sterdam besloot den Stadsschouwburg in eigen
beheer te nemen en hem te verhuren aan een
,,vasten bespeler," geschiedde dit iiit de overwe
ging dat men rust wilde brengen aan de ietwat
koortsige Nederlandsche tooneelwereld. Elk nieuw
seizoen zag nieuwe gezelschappen ont staan en
beminnelijke jongelieden die driemaal een brief
hadden opgebracht zonder te struikelen en driemaal
een kopje thee hadden gedronken zonder te morsen.
meenden al de hoedanigheden te bezitten voor
het directeurschap. Het kinderlijk-geloovige ge
meentebestuur van Amsterdam meende door rust
te brengen aan de tooneolwereld, dezen toestand,
zoo niet op te heffen dan tenminste te kunnen
beteugelen.
Eenige millioenen verdwenen in de zinkput op
het Leidscheplein en het eenige resultaat, na zoovele
jai'en van kunst-bemoeienis, is dat er hoelemaal
geen rust meer is en om de drie jaar, als er een
nieuwen vasten bespeler voor den Stadsschouwburg
moet worden aangewezen, de tooneelwereld een
-aard- en zeebeving heeft te ondergaan, waarbij de
vroegere seismische verschijnselen lichte schokjes
?waren.
Wat zegt de heer A. Harms, lid van de Ilaagsche
Kunstcommissie, in het Volk:
,,In stede van te komen tot een beperking van het aantal
gezelschappen is er een uitbreiding gekomen: nog altijd zijn
«r artisten, die meenen niet beter te kunnen doen, dan zelf
een gezelschap op te richten, aldus het aantal daarvan, dat
een financieel moeilijk bestaan voortsleept, vergrootende.
Wel is bereikt, dat de gezelschappen die de bevoorrechte
positie van vasten bespeler veroverden, financieel in
eenigs:zins gunstiger toestand geraakten.
Dat het gehalte van de ten tooneele gebrachte stukken,
<le kunstwaarde, zooveel hooger stond din voor de regeling
tot stand kwam, kan men evenmin beweren."
Over de geheele linie dus teleurstelling en wat
?voor den Haag geldt, geldt in niet mindere mate
voor Amsterdam, waar, om de woorden van den
heer Verkade tegenover een verslaggever van
,,het Volk" te gebruiken, zes jaar lang een ,.artis
tiek monstrum" den Stadssschouwburg bespeelde !
En het schoonste is wel dit, dat de hoer Verkade
«r op liet volgen:
Wij zouden echter zijn doorgegaan indien ons
?de huur niet was opgezegd." De zetmachine die
dit zinnetje zet, beschikt niet over genoeg
uitroepteekens die er op dienden te volgen.
Wat dit artistieke monstrum" Amsterdam
gekost heeft, moet u maar eens in een verloren
oogenblik gaan uitrekenen.
Er is dus niets anders bereikt dan dat een handje
vol artisten een zeer behoorlijk salaris heeft ont
vangen en in de eerste plaats natuurlijk zij die
naast hun acteurschap ook nog regisseur en direc
teur er bij waren. Maar het tooneel zelf is er geen
steek door gebaat.
De gemeente-besturen zitten teleurgesteld neer
?en in de tooneelwereld is de onrust grooter dan
ooit. Alles staat er op losse schroeven waarbij nog
komt dat dit maal, dank zij de uitgebreide
discussies over het Rokin vraagstuk in den Kaad,
?de onrust in de tooneelwereld maanden wordt
.gaande gehouden en het ve moedelijk Mei zal worden
voor en a!eer er eenige beslissing valt eti de stille
hoop dat de nieuwe lastbrief eenigo verademing
zou geven, schijnt ook niet vervuld te worden. De
Kaad komt in den toestand van het
Een-tweedrie--in Godsnaam I" en zal den nieuwen lastbrief
-wel zonder wijziging goedkeuren, en dan maarweer
in zee, laat ons hopen, met een minder
monsterjachtig monstrum dan waarmede de heeren Ver
kade en Verbeek Amsterdam zes jaar lang gelukkig
.hebben gemaakt.
Wij hebben thans uit den mond van den wet
houder, via een interview in het Handelsblad,"
gehoord hoe het toe zal gaan bij do benoeming van
den aanstaanden vasten bespeler: ,
Het voormalige cahier des charges bevatte o.a. de be
paling, dat de sollicitant naar den Stadsschouwburg het
tableau de la troupe moest overleggen In de thans geldende
voorwaarden komt deze eisen niet voor. Beteekent dit",
vroeg Annelèn" wethouder Polak, dat B. en W. zich met
het samenstellen van het gezelschap in geenerlei opzicht be
moeien?"
Neen ! Dat beteekent het geenszins. In de nieuwe voor
waarden heeft men kunnen lezen, dat de vaste bespeler
telkenjare opnieuw het tableau de la troupe aan de goedkeuring
van B. en W. moet onderwerpen Bij de sollicitatie behoeft
die lijst niet te worden ingediend. Daardoor zal, naar wij
hopen, worden voorkomen, wat totnogtoe, telkens als het
contract met den vasten bespeler ten einde liep, werd
verDe Russische Waarnemer: Bij zoo'n conferentie moet men netjes voor den dag komen!"
toond, namelijk, dat de heele tooneelwereld door de ver
schillende directies werd afgegraasd. op zoek naar krachten,
die voorwaardelijke engagementen wilden afsluiten; voorwaar
delijk in dien zin, dat de verbintenis slechts van kracht zou
worden, wanneer de leider met wien de besprekingen waren
gevoerd, over het theater op het Leidsche Plein de beschik
king zou krijgen Teneinde aan dezen ongezonden toestand
een einde te maken, werd bepaald, dat het tableau e la
troupe eerst een punt van bespreking zal vormen, als de
vaste bespeler is aangenomen Wat niet weg neemt, dat
B. en W. bij de sollicitatie tóch reeds een kijk hebben op
de vaste kern der verschillende gezelschappen."
Wij krijgen dus deze figuur:
Sollicitatie -?benoeming van vast on bespeler mot
lijst van zeker" te spelen 011 eenige niet zeker"
of ..zeker niet" te spelen stukken bespreking
tableau de la, troupe" samenstelling van het
gezelschap.
De sollicitant zal dus niet meer aan den
sollieitatiehemel verschijnen als een komeet met een
minimaal klein vast kerntje en een statigen staart
van losse sterren, maar hij zal gekozen worden »m
zijn vaste kern waar, zooals de wethouder zeide,
B. en W. toch reeds een kijk hebben."
Wij hebbon dus den nieuw benoemden vasten
bespeler" met zijn vaste kern en zijn vaste reper
toire-,,zeker" en ..onzeker" en mi zal hij met
den wethouder gaan praten over de verdere samen
stelling van zijn troep, waarop woorden van
den wethouder 15. en \V. geen invloed kunnen
uitoefenen."
De nieuwe vaste bespeler, met het contract in
zijn binnenzak zal natuurlijk met een wolwillenden
glimlach luisteren naar de weiischen van H. en W.
naar een zoo sterk mogelijk quaütatief en niet
quantitatief ge/.elschap" woorden van den
wethouder en naar dien anderen wonsch ..een
hergroepeering der beste krachten" en hij zal
weggaan onder het uiten van zeer sehoone beloften
dat hij zijn best zal doen om te trachten de best»;
krachten om zich heen te hergroepeeren maar als
hij daarin niet slaagt, wat dan r1 Hetzij dan door
het weigeren der beste krachten om zich onder zijn
leiding te scharen, hetzij dat hij zich er geen moeite
voor getroost en liever wat goedkoope krachten
aanneemt, een dozijn of zoo beminnelijke
jongojuffers die, o zoo !" naar het tooneel snakken.
en die wij dan een seizoen lang met haar kiimef je
in de hoogte uit d»; coulissen t»; voorschijn zien
komen en jongelingen die slobkousen drag»;n en
zooals do oude Uuus Kiebl hol zoo schilderachtig
zei - mot hun derriére op do tafel gaan zitten
in de salons en boudoir.s om maar te laten zien
hoe thuis zij op het tooneel zijn !"
Natuurlijk zullen Ji. en W. na een jaar. den vas
ten bespeler bij zich out bieden en hem zijn art ist iek
monster onder den neus duwen, maar er is dan
alweer een jaar verknoeid en de ton subsidie er bij.
Men moet vertrouwen hebben in de leiding,
VAN DER HFIST SIGAREN
GOEDE SIGAREN IN EEN BESCHAAFDE VERPAKKING
zal vermoedelijk de wethouder zeggen, want een
waarachtig kunstenaar zal zich er niet toe loenen
met een ..artistiek monster" te werken." en
daarom ligt het voor de hand af te wacht en wie er
solliciteert en welke vaste kernen de hoeren
medebrengen..
Het scherm is nu eenmaal op 011 de dramati«
personae ?-- H. en \V.. de Kaad. de sollicitanten.
d»' vaste kern. de losse sterren en de figuratie ?
moeten de sott»' cluijt ten einde spelen, tot aan de
vroolijko ont knooping van do beur/en dei1
AnistordamsclH' b»-lastingbetalers toe. . . ,
Do wethouder voor de Kunst heeft in een
vorignummer de cijfers voor den Stadsschouwburg'
overliet loi>/>c)i<lt' jaar-gegeven riinihir/en natuurlijk
- -waaruit blijkt dat men do sehoone verwachting
koestert dat de inkomsten eindelijk zoo ongeveer
de uitgaven zullen dokken. J let werd tijd.
Intnsschen doen do nieuwe cijfers niets af aan hot betoog
dat Ie d»' gemeente go»'d zou doen <leii schouwburg
belangeloos af te slaan aan een behoorlijk gezel
schap dat evenve»'! waarborgen zou geven als
thans de vaste bespeler en 2e met de ton subsidie
de verniakolijkheidsbelasting t»; verlagen.
l
KARPETTEN
F IJ N S T E
C O C O S
ZEER STERK
EN DECORATIEF
VAN
00
2x3 METER
KALVERSTRAAT
AMSTERDAM
ZOMCM