DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 8 MAART 1930 No. 2753 Vredes-hartstocht door Melis Stoke WIJ zijn het er allemaal over eens dat de oorlog een afschuwelijk ding is, dat wij ons echamen moeten over de oorlogen die reeds hebben gewoed en dat wij moeten sa menwerken om het onmogelijk te maken dat er nog ooit weer eens een uit breekt. . . . Wij, dat zijn u en ik en de poli tieke partijen zonder uitzondering.... zonder uitzon dering en de Volkenbondsenthousiasten en de Volkenbondssceptioi en de afgevaardigden ter vlootconferentie en de dienstweigeraars en alle officieren van alle Generale Staven ter wereld en de schrijver Kemarque; kortom er heeft nooit een kwestie bestaan waaromtrent de eenparigheid vaa oordeel zoo volkomen was als deze. Desniettegenstaande werd te 's-Gravenhage eene vredestentoonstelling gehouden waar wij konden zien hoe verschrikkelijk de oorlog is. Men zou kunnen opmerken, dat zoo'n tentoon stelling eigenlijk niet noodig was1. Zeer natuurlijke dingen behoeven eigenlijk niet tentoongesteld te worden. Wie denkt er nu aan eene tentoonstelling te houden waar alle bewijzen bij elkaar zijn ge bracht dat de aarde rond is of twee-maal-tweevier is.... ? Maar als men bedenkt dat er herhaaldelijk ten toonstellingen zijn gehouden van iets dat ons allemaal uit het dagelijksche verkeer vertrouwd is, tentoonstellingen van De Mensch, van iets dus dat we thuis ook hebben, en midden op de hei, of aan de Noordpool, kortom iets waar we heusch niet voor uit behoeven te gaan zoolang we er zelf bij zijn, welnu dan willen we ook het bestaans recht van deze tentoonstelling erkennen. Als een demonstratie van volkomen unanimiteit. Des te meer valt het te betreuren dat ook deze ten toonstelling reeds aanleiding gegeven heeft tot verdeeld heid onder de ijve raars voor eenzelf de doel dat ons aller doel is. Er is bij de regeering gepro testeerd tegen de verspreiding in deze door haar ter beschikking gestelde localiteiten, van zekere drukwerken. Een naiveling zou ineerien, dat die drukwerken bijgevolg eene opwekking zouden bevatten tot het onmiddellijk ontketenen van een oorlog. Dat is echter niet zoo. De bedoelde drukwerken voeren anti-oorlogs-propaganda. On danks dat hebben ze aanstoot verwekt. Ze wekken namelijk op tot dienstweigering. Inderdaad is dienstweigering een verwerpelijke zaak. Dit neemt echter niet weg dat zij erkend moet worden, niet als aanbevelenswaardig, maar dan toch als door zekere groepen toegepast middel om de menschheid van den oorlog te verlossen. Als zoodanig behooren ze bij een complete tentoonstelling. Wanneer wij, wat God verhoede, het initiatief zouden nemen tot het inrichten van eene tentoon stelling gewijd aan de bestrijding van de ratten, verdeeldheid onder de ijveraars Brengt de volgeling in conflict dan zouden we da-armede de consequentie aan vaarden dat de inzending van een fabrikant van rattenkruid moest worden toegelaten. Hoe afkeerig wij persoonlijk ook zijn van rattenkruid en met hoeveel ijver wij het ook uit onze woning weeren met het oog op het gevaar dat het oplevert voor nieuwsgierige en snoepgrage kinderen. In den catalogus zouden wij laten drukken: Rattenkruid, vergiftig middel ter verdelging van ratten. Gevaarlijk voor de mensch. In dien gedaclitengang zouden de opwekkingen tot dienstweigering in de Ifaagsche tentoonstelling opgehangen moeten worden niet het bijschrift: Opwekking tot dienstweigering. Brengt den vol geling in conflict met de wet en met den volks-^ wil tot nationale veiligheid en on af hankelij kheid. Geen mensch zou hiertegen kunnen protes teeren. Maar helaas, op het gebied van de uitbanning van den oorlog is de menschheid nog niet zoo ver als op dat van de ratteuverdelging. Want niet alleen op het gebied van de toelaatbaarheid van middelen tot bestrijding van het algemeen ver foeide kwaad bestaat oneenigheid, maar zelfs op dat van de toepassing van de unaniem als geoor loofd en nuttig erkende middelen. Om er maar aan stonds een van actueel belang te noemen: de beper king van de bewapening ter zee. Deze kwestie ver slindt nu al wekenlang abnormale; bedragen in den vorm van banketten, telegrammen, hotelrekenirigen en reisbiljetten die, naast de door alle landen gevoteerdo marinebegrootingon, door de belasting betalers zullen moeten worden opgebracht. Terwijl ten aanzien van doel zoowel als middel roerende overeenstemming bestaat wordt een verbale en papieren zeeslag geleverd van ongehoorde" afme tingen. Daarnaast is de goedige Haagsohe tentoon stelling eene demonstratie van zoo vrome eensge zindheid als een zangles van een Zondagsschool!je. Welk een vreemden tijd beleven wij.... \Ve zijn het er allemaal over eens dat we thee, rubber, suiker en tin noodig hebben. Desondanks worden we het ten aanzien van al, of ten riaastenbij al die levensbehoeften eens omtrent beperking van de productie ter handhaving van den prijs. We zijn liet allemaal eens over de noodzaak tot beperking van bewapening. Volgens de rekenkunde zouden we het dan ook daaromtrent eens moeten worden. Intusschen blijkt, integendeel, do verdelgingsbehoefte sterker dan de nuchtere overweging. D natuur geeft ons teveel thee, rubber, suiker en tin ... .en we weten haar aan banden te leggen. En zoo gaf ons de gulle natuur ook teveel redelijke vredelievendheid mede, welke wij nu in liet open baar moeten laten verdampen teneinde het prijsje van onze lagere instincten op peil te houden. De evolutie is slechts herkenbaar inliet tusschen voegen van eene nieuwe instantie tusschen drift en gewelddaad: de verstandelijke vei ligheidsklep van woord en geschrift. Als condensatie van deze heete spanningsdampen is de Haagsche vre destentoonstelling op te vatten. Mathilde vroeg ik laatst hoe moet men doen om nooit meer ruzie te krijgen. . ? Alles direct uitpraten, verklaarde ze zonder omwegen. En wanneer daarvan dan weer ruzie komt. . ? Dan ook die uitpraten. Ku als 30 hot dan nog niet eens wordt. . 'i Hè. ... je maakt mo kriebelig met jo gezeur, zei ze toen spinnig. Toen ben ik veiligheidshalve maai' niet meer over verplichte arbitrage begonnen. . . . je maakt me kriebelig SPREEKZAAL Nieuwe Zakelijkheid DE op den omslag van de Groene van l Maart. j.L aangekondigde nieuwe rubriek, met het bovenstaande eenigszins duistere opschrift, bracht me in gespannen verwachting. En wat vond ik r Eene verzameling aanhalingen, die blijk moeteir. geven van Arrogante Onwetendheid," onbe nulligheid" of slechte smaak," volgens de inleiding waarin u de lezers tevens uitnoodigt, moer zulke,,geestelijke disteltjes" te plukken, en die kruidjes" aan u te zenden. Om met de eerste aanhaling te beginnen, dit van Horiri Polak: Dit zinnetje getuigt m,i. meer van een gezonden, origineelen geest dan van arro gante onwetendheid" of iets dergelijks. En van de verdere aanhalingen vond ik sommige heelemaal niet zoo mal, de andere niet mal genoeg om er zoo veel papier méte doen bedrukken. Er is in uw blad eene kleine, maar kostbare. rubriek, die van den onnavolgbaren CharivariusMoge de lezers licm do geestelijke disteltje& blijven zenden. Hij weet ze beter te sorteeren dan iemand anders.. Ik zond hem al dadelijk zulk een kruidjo uit den laatsten zin van uwe inleiding. J. E. SCHALKWIJK Haarlem, 3 Maart 1930. De rubriek Charivarius houdt zich bezig met menschelijke dwaasheden op het gebied van taa i>n stijl. De rubriek N. Z. met de dwaasheid, niet van formuleering, maar van hel geformwlecrdey van het begrip. De inzender gelieve daarom voort te gaan de knipsels aan Charivarius voor zijn rubriek te blijven zenden, en ons to gedenken voor de Nieuive Zakelijkheid. De formuleering van Il'onri Polak was taalkundig volkomen juist: ,.de keus tusschen radicaal aan tasten van liet we/.en van onze oude steden of.. matiging van de eisenen van liet verkeer." Allloon do eisclien van het verkeer zijn een feil. om feit dat voor bescheidenheid" niet vatbaar is, net zoomin als uw honger of dorst, of do groei var, uw kinderen, niet waar:' Alle knipsels in de rubriek >i./. zouden dan ook door C'harivaiius geweigerd zijn, zooals hij ont juist in een brief mededeelt. Ze bei at f en immertgeen gewraakte fouten van stijl of taal. De naam Nieuwe Zakelijkheid is daarom ge kozen, geachte inzender, omdat wij de knipsels zonder commentaar of franje vermelden. Ook alweei in tegenstelling met ('harivarius. Kn nog e>-ns waar het hier alleen l:etieft 't begrip zelve, doen wij do stommiteit" juist uitkomen, overdrijven:. wij die zelfs om het dwaze er van iri 't daglicht to .stellen. Een vorm van overdrijving, die .som.s humor genoemd wordt, door wie voor deze specia'o soort humor vatbaar is. Maar waarom een, soort van humor te verdedi gen, die al reeds zoo lang gangbare munt is? Goede meubelen worden met gezellen door het leven. Stelt Uw eischen hoog. Wij lichten U zonder verplichting gaarne in Kalverstraat 1O P.CHooftstraat 47