No. 2753 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 8 MAART 1930 Kunstzaal van Lier Rokin 126 Amsterdam* Oostersche & Europeesche antiquiteiten Oude en Modarne schilderijen en plastieken Negerkunst & Ethnographica Uit de Natuur: Veiling van Incunabula Internationaal antiquariaat (Menn» Hertzbrrser), Amsterdam* HET is plm. 100 jaren geleden sinds een veiling plaats rond die in belangrijkheid gelijk gesteld kan worden met die, welke op 18 Maart a.s. gehouden wordt in het Int. Antiquariaat van den heer Hertzberger. De bekende incunabulaverzamelaar. Dr. M. J. A. M. Schretlen is degeen, van wiens kostbaar bezit dan een gedeelte onder den hamer zal komen. Van deze veiling verscheen een met grooto zorg uitgevoerde catalogus, bevattende 110 nrs. waarbij 25 illustraties en 17 buiten den tekst. Hoewel van een Nederlandsen verzamelaar afkomstig, draagt deze verzameling toch allerminst een specifiek Nederlandsen karakter. Bij de 110 nrs., zijn er nml. maar 6 Nederlandsche, en 3 daarvan moeten nog gerekend worden tot de postincunabula. Verreweg de meeste dezer werken komen uit Duitschland, nml. 63. Itali; volgt dan met 31. In Nederlandsen particulier bezit waren deze boeken sinds tientallen van jaren niet. Waaraan dit toegeschreven moet worden, zou de moeite van een afzonderlijk onderzoek looneri. Maar wat ons als menschen van dezen tijd, moet verbazen is het gebrek aan belangstelling dat nu bestaat voor deze, stuk voor stuk om een of andere redenen kostbare werkstukken. D.w.z.: in ons land. Laten wij, de materieele waarde van deze boe keu buiten beschouwing en laat ons evenmin mijmeren bij hun levensgeschiedenis". Dan nóg hebben zij, althans de meeste ervan, een eigenschap waarom alleen reeds de ervoor bestaande liefde grooter moest zijn: ik bedoel hunne schoonheid als drukwerk, hun typografisch aanzien. De aandacht voor schoon drukwerk in 't algemeen en die voor het schoone boek in 't bijzonder verheugt zich i:i onze dagen in talrijke propagandisten, zoowel als in een aantal zeer bekwame practische beoefenaren. Wel, het schoonste van al het schoone dat van hun persen kwam, het kan misschien wedijveren met deze kunst van ruim 4 eeuwen her, haar over treffen kan zij heel zeker nimmer. Het is verwonderlijk, dat talent dier oude drukkers, om een pagina zetsel te maken tot een ding van de zuiverste schoonheid. Met gebruik van de allersimpeiste middelen zelfs, ook waar elke versiering, of gekleurd initiaal ontbreekt, waar louter en alleen de zwarte letter werd gebezigd. Een zeer merkwaardig specimen daarvan vindt men in het oudste stuk dezer collectie, No. 70. Brevarium Constantiense, omstreeks 1475 in Constanz gedrukt van een in Nederland totaal onbe kend type. Merkwaardig en schoon is voorts No. 35; de Coronatio regis Maximiliani, waarschijnlijk in. 1486 door Peter Schoeffer te Mainz gedrukt met een titel van hetzelfde lettertype als Gutenberg's 42-regel-Bijbel. Een type, dat Schoeffer in geen 30 jaren gebruikt had. Behalve de zeer zeldzame exx. van eenige werken zijn hier verder 5 tot nu toe absoluut onbe kende boeken aanwezig. Wat zal er na de veiling van deze unieke verzameling in ons land blijven? De vrees, dat dit bitter weinig zal zijn, is maar al te gewettigd. Hier is een daad te verrichten voor een maecenas, een daad van cultuur-historisch belang als weinig andere, de daad nml. van aankoop der geheele collectie ten bate van een museum. WYBO MEYEB VAM HELLES ? TABAK 15 DE SPREEUWEN door Dr. Jac. P. Thijsse ZE maken de bewondering en verwondering gaande van de duizenden reizigers, die komen of gaan met de treinen van omtrent vijf uur namiddags en van de brave Amsterdammers zelve, die om dien tijd de Prins llendrikkade- bewandelen. lïrave Amsterdammers zeker, want zoover ik weet heeft nog geen hunner1 een klacht ingediend of een ingezonden stuk geschreven over het lawaai en de vuiligheid of zijn bezorgdheid geuit over het lot der iepen, die daar staan, van boven tot beneden zilvergrijs beschilderd. De directeur der stadsplantsoenon verlangt zeker evenals ik. wel naai- wat frissche regenbuitjes, liever zelfs eens een vierentwintiguurs regent je aan n stuk, want wc hebben pas begin Maart en het kan dus nog eenige weken duren eer de honderdduizenden zich zullen verspreiden. En er bestaat ook nog een kans dat enkele honderden de slaapplaats trouw zullen blijven betrekken-, ook in den zomer. We zullen ons er niet in verdiepen, hoe die vogels er toe gekomen zijn om hun rustoord te zoeken op een van de drukste plaatsen van de wereldstad in het felle licht van de electrische lampen en aan alle zijden omgeven door het gedniisch van tramwagens en auto's. Veel rust schijnen ze ook niet noodig te hebben, want ze kwetteren en kweelen tot diep in den nacht.. Wij met ons menschelijk verstand, zouden hun in en om de stad veel rustiger slaapplaatsen kunnen aanwijzen: de parken bij Nieuwendam, het Vondel park, Frankendaal, de eerste de beste groote boerderij. De afstand doet er weinig of niet toe, ze zien niet op een kilometer of vijl'. Waar komen al die spreeuwen vandaan? Waar blijven ze overdag? Dat is nu juist iets voor een vlijtig en intelligunt wandelaar om eens uit te zoeken. (Je zult daarbij welicht verder van huis moeten gaan, dan ge eerst gedacht hebt. Iteeds op de perrons van het ('entraalstatioii zelf kunnen we waarnemen dat sommige troepen komen van de overzijde va i het IJ, maar de. meeste en grootste uit de richting van den Haarlummerdij k. En \\ arineei' ge nu ongeveer een uur voor zonsondergang spoort in de richting naar Haarlem en uitkijkt naai- links, dan ontmoet ge telkens kleine troepen spreeuwen. van een stuk of twaalf tot eenige honderden toe. die koers zetten naar de hoofdstad. Ook /.iet ge hier en daar in de boomen. bij do boerderijen nog al talrijke .samenscholingen en het kan zelfs treffen, dat ge zoo'n bende als n man uit de boomen ziet opvliegen om vastberaden en doel bewust naar Amsterdam te trekken. Dergelijke tappeboomen" kunnen we altijd aantreffen in een wijden boog rondom het hoofdverblijf. Wij hebben in het Naardermeer in het riet een millioeneiislaapplaats voor spreeuwen en een van de voor naamste etappen daarvoor vindt ge in de iepen en esscheri van een groote boerderij bij het fort TTitermeer. Ik zou het wel aardig vinden, wanneer een Am sterdamsen vogclelubjc eens die slaapplaats aan de Prins Hendrikkade kon uitwerken" met al de etappen en de uiterste grenzen. Waarschijnlijk liggen die nog wel westelijk van Halfweg, tenzij daar in de buurt nog een ander hoofdkwartier bestaat. Onlangs zag ik (2S Februari, -1.55 n.m.) vlak over de huizen van Halfweg een troep van een paar duizend oostwaarts trekken, vermoede lijk toch ook wel naar Amsterdam. Hij nevelig weer vliegen ze altijd heel laag, vlak langs den. grond of langs het water en bij hagen of huizen stijgen ze niet hooger dan noodig is. Het was heel aardig. om die spreeuwentroep zoo door en over Halfweg te zien golven. Jammer, dat mijn trein niet den anderen kant uit ging, dan had ik ze misschien tot Amsterdam kunnen volgen; de snelheden loopeu niet ver uiteen. Ken ondernemend motorrijder /ou in zoo'n geval ook goede resultaten kunnen bereiken. Trouwens Strijbos heeft, met zijn Inroemden ,. n pit ter" op ons strand ook al op die luanie.r gewerkt. De spreeuwen verlaten hun slaapplaats met. zonsopgang en wei-ken den heelen dag op de velden waar ze de gevreesde kleine grijze sla.k onder den duim houden. Dat gaat tegenwoordig meestal zingend, ook zingen ze onder het vliegen naar de rustplaats. Kr zijn nu heel wat meer spreeuCHAMPAGNE KRUG&CO ;£^>v-.,. ? REIMS IN KWALITEIT AAN DE SPITS! AGENTEN RONNES S. ZOON GRONINGEN KRONIEK Wraakzuchtige Iiistinkten HET tweede-Kamerlid, de heer van Voorst tot Voorst, heeft officieel den minister van Justitie gevraagd, of hij 't in den lande niet schrik barend'' onveilig vond tegenwoordig en maat regelen wou beiïimen'' voor de veiligheid op buitenwegen." en of hij maar niet de. doodstraf zou invoeren om beter af te schrikken van de misdaad, .De niinist.er zal wel laten antwoorden, dat hij be/.ig is te ..beramen," (bijv. om aan eiken boom een alarmbel te; bevestigen) en dat hij heel graag de doodstraf weer hersteld zag, als hij maar durfde. Deze bloeddorstige christenen van den God der Wrake laten zelden een gelegenheid voorbijgaan om van hun primitief haatdragenden /.in en hun achterlijke psychologie ofte rnenschenkenriis te doen blijken. Ons eerste gevoel bij misdaad vóór wij ons aan den wellust der sensatie overgeven is een opvliegende woede jegens den onver laat" en een behoefte aan onverwijlde wraak. Dat is niet erger dan merischelijk en natuurlijk. 51aar terstond, daarna gaan wij ook den anderen kant bekijken en de maatschappij daarachter, en geven ons rekenschap, dat Straf en Strafrecht eigenlijk uit de/.e primitieve gevoelens geboren werden, die rede en menschelijkheid sedert tracht ten te overwinnen. Wij zijn ook nuchter genoeg om te weten, dat geen strengheid van straffen ooit de misdaad heeft tegengehouden. De geschiedenis is daar om ons dat te leeren, als wij niet oud testamentisch bot. willen zijn en verder kunnen inzien, dat het eeiiig recht op bestraffing voor .de samenleving in haar zelfbehoud gelegen is, hetwelk de ..rottende plekken" uitsnijdt < n tetvijde werpt. Noodweer, gevaar voor recidive zijn inderdaad de eeidge geldige redenen voor het ingrijpen der menigte tegenover den enkeling, die zich aan die menigte ver-greep. Maar dit alles is griekseh voor den heer Van Voorst tot Voorst en de zijnen, die van hun instinkten deugden en m-'iatschappelijke moranl gemaakt hebben. Ken. sf-uii van Afrikaansche wilden staat inderdaad niet honger. F. C. Makelaar 3. D.R.Niènüber GflATfS TOez. maand: WONINGGI DS wen in '( land dan een paar maanden geleden. Want de voorjaarstrek is in vollen gang. De spreeuwen van .Midden- en Noord-Kuropa overwinteren langs den Atlantische!! Oceaan: in Groot-Brittani en Ierland. Frankrijk. Portugal. Spanje. Alarocco. De Kngelsche spreeuwen, zijn standvogels, do onze voor een groot deel ook. maar 1,'Uig niet allemaal. We hebben dus in dezen tijd een drukke beweging: terugkeer van onze eigen broodvogels en doortrek van de spreeuwen naar het Oostzee gebied. Die doortrekkers kunnen hier overdag rusten en v< edsel zoeken, betrekken dan in den namiddag voor een korte poos hun slaapplaats en schijnen dan een uur na zonsondergang weer verder (e trekken, al zingende. Zoo iets kun je natuurlijk op de Prins Hendrikkade niet. hooren, maar wel in het Xaardermcer of op Texel en Terschelling. Niet alle spreeuwen bei rekken 's nachts de groote slaapplaatsen. Over eenige weken raakt de slaapplaats ontvolkt; de paartjes hebben zich verspreid om te nestelen. Koninkl Bcomtemii .Wühebna," Charles van Ginneken & Zoon, Zundert, N.Br Het van ouds gunstig bekende adres voor: Dennen, ter bebossching (uitsluitend Inheemschzaad) Exotische Dennen- en Sparrensoorten, Bosch- en Haagplantsoen, Boomen en Heesters. Catalogi op aanvraag gratis en franco. fel Interc. No. 1. Telegr.-Adr.: Wilhelmina,Zundert.