SCHILDERS EI V \ * ''.u'. Tentoonstellingen in het Stede Vrouwenclub, bij Sant SGHILDERKUNSTKRONIEK EN ALBERT P Jos. H. Gosschalk Tuingezicht (Tentoonstelling Kunsthandel Santee Landweer) Eekman bij Van Lior, Amsterdam Als het niet te dwaas of oneerbiedig klinkt: heeft deze illustrator-fantast den laatsten tijd zooiets als een apenklier-kuur ondergaan ? Zeker lijkt de oude Eekman, die stervende was, verstikkende in een knap maar kil formalisme, thans voor onze verbaasde blikken te verrijzen als een nieuwe: luchtiger, zorgeloozer, fantastischer dan ooit, maar vol jeugdigen en zinrijken overmoed in dat fantastische. Zeker is er een weldadige ortspanning in het werk gekomen na het voorafgaande, ietwat kramp achtige en demonische intellectualisme; een nieuwe bloei van de zinnelijkheid, waardoor een juister en gelukkiger evenwicht tusschen stof en geest kon ontstaan. Een teekening als het Schaakspel kenmerkt den ouden Eekman nog wel, met zijn neiging tot ingewikkelde geometrie, maar de nadruk valt reeds op de tweede lettergreep va^i den titel, de lust in het spel won 't reeds van het element der starre berekening. En wat bleef, naai den vorm gezien, van den vroegeren Eekman over in die meesterlijke en vinnige satyre uit '30: ,,Boerenfeest" (no. 16)? Ook in het schilderwerk valt eenzelfde heuglijke vernieuwing te constateereu: men vergelijke eens den Herder uit '27 met den Matroos uit '29. Het laatste doekje (no. 9), is wel het beste, expressiefste, dat ik van Eekman ooit zag. De fijne gevoeligheid der oogen wordt overtroffen nog door den mond, die breed, nerveus, vol innigheid en vol ontroering gegeven is. Er is hier iets van 'n teederheid, die zeldzaam is bij dezen vernuftigeri fantast, dezen speelsch-grimmigen illustrator van zielstoestanden", om een Plasschaertiaansche term te leenen, maar die men eveneens vindt uitge drukt in de handen der moeder op het daarnaast gehangen doek Fille prodigue". En dan werd de kleur in zulke doeken bevredigender, minder decoratief, al is die kleur bij Eekman nooit het sterke punt, daarvoor mist ze in den regel de psychische uitdrukkingsvolheid der teekening en is ze niet altijd van een voldoende zuiverheid, ge tuige het Zelfportret of de zoo kundig en sierlijk gestijlde Danseres .... Maar de winst aan levendigheid, aan iets vollers en lossers en warmers, bemerkt men het sterkst in de drogenaalden. Deze drogenaalden, waarvan reeds enkele de aandacht trokken op een tentoon stelling van de Brug, zijn een verrijking van onze huidige grafiek. Die welke voller van toon zijn waardeer ik het meest, als bijv. de Kaartspelers" of de Fluitspelende boerinnenkop", maar ook de bleekere Poisson rare" is een kostelijke prent. Ongeremd door eenig architecturaal formalisme ??? dat in zoo menige teekening nog terloops om den hoek komt kijken viert Eekman hier het epel zijner charmante of ook krijtend-gekwelde, immer gecompliceerde, verbeeldingen, met een vaak meesterlijke beheersching der hem ten dienste etaande middelen. Geheel vrij van modieuze trucs is het werk niet, ook constateert men Parijsche invloeden als dien van Chagall, maar is dit van zoo groot gewicht? Moge deze uit den ban springende Hollander voortselecte collectie werken gaan ons met het schouwspel zijner astehetische salto mortale's te verheu gen of te doen glimlachen. Honpaarsebc schilderessen en kunstnijveren bij de Nederlandsche Vronwenclub,Keizers gracht 538 In een uitvoerig schrijven, waarin ons gewezen werd op het feit dat deze een volledig overzicht geeft van wat Hongaarsche schilderessen aan kunst ten beste geven, stond te lezen dat op vroegere tentoonstellingen van Hongaarsche schilderkunst hier te lande deze schilderessen heel gebrekkig of in het geheel niet" vertegenwoordigd waren 't geen we zacht uitgedrukt unqentlemanly vonden, totdat we het werk zelf gezien hadden. Misschien blijft de geste der samen stellers van die vroegere tentoonstellingen te laken, maar vél gemist hebben we dan toch niet. Men neemt het ds Hongaarsche kunstenaressen geen oogenblik kwalijk, dat deze tentoonstelling geen verrijking mocht zijn van ons schilderkunstig leven maar men kan niet nalaten, hier en daar, zich terloops af te vragen of we dan aan onze eigen vuile wasch niet genoeg hebben? Want men houde 't mij ten goede, maar de minste dezer werken zijn inderdaad mér dan bar. En de beste? Er is hier geen enkele figuur van werkelijke importantie, als ten onzent Suze Robertson of Charley Toorop, of in Frankrijk een Suzanne Valadon, een Radda orn 'n nieuwe ster aan 't firmament van begenadigd vrouwelijk talent te signaleeren. Maar met dat al dient Hrzei Korb genoemd te worden. De 4 doeken van haar hand, en daarvan vooral het Boven: Jan Sluiters, Kunstenaarskring) ; f, Matroos en rechts :~* (Kunsthandt mansportret, treffen do< groot-begrepen, \apoureu vormen, alsook door een lichtwerking. In hoevem jarigen leeftijd gestorven wezenlijke internationale zijn, blijft voor mij een valt hier een heel wat g; liteit te erkennen dan stelling. Te noemen valt Holland werkzame, naar i. Sari (ioth, niet een \\at aiifwooni stilleven ,,-AIani tweede inzending is het Boeiender zij 't dan is de kleine maar schoon Er zijn sterk-kleurige, T mooie kleedjes, kraagjes, Trekeninpren «elialk bij d< Landweer Het is minstens plezier. werk aan te treffen dat weinig problematisch is Jos. Henri Gosschalk, w