DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 22 MAART 1930 No, 27$5 r PER 1 APRIL worden de kwitanties voor het 2e kwar taal 1930 verzonden. Den kwartaal-abonné's die hun abon nementsgeld per postwissel of giro betalen, wordt verzocht zulks vóór 30 Maart te doen. Het Post Giro-nummer van de Groene Amsterdammer is 72880. Gemeente Amsterdam G 1000. SPREEKZAAL 8 De kruistocht tegen de Sowjet-Unie Onze medewerker Dr. Jan Komein wenscht, naast het artikel van Mr. Boasson over deri strijd fegen den godsdienst in Rusland, zijn meening Over deze zaak te geven, waartoe wij hem gaarne ip de gelegenheid stellen. i ? De Heiligenen de Onheilige Dricüenhcid DE teekenen zijn onmiskenbaar, overal en op elk gebied neemt in den laatsten tijd de vijandBchap tegen den Sowjetstaat, dien men sinds ae gewapende interventie- en de blokkade-jaren vrijwel aan zijn lot had overgelaten, toe. De Chineesche regeering komt, achteraf, met de mededeeling, dat haar onderhandelaar in de bijlegging Van het conflict over den Oosterspoorweg zijn boekje te buiten gegaan is en stelt daarmee het behaalde resultaat weer op losse schroeven; de Sowjet-gezant uit Mexico wordt gevangen genomen en verjaagd onder beschuldiging van medeplichtigheid aan den aanslag op den president; omgekeerd spreekt de Berlijnscho rechtei een aantal tsjerwonetz-vervalschers vrij; de ,,Germania" betoogt, dat er nog een middenweg is tusschen de vriendschappelijke houding tegenover de Unie, die Duitschland tot dusver heeft aan genomen en de openlijke vijandschap van het Westen; in Engeland stuurt een groep opnieuw op verbreking van de pas-hervatte betrekkingen met Rusland aan, met argumenten, die zelfs een zoo gematigd man als de minister van IJ. Z. Henderson, niet ernstig nemen kan; en in frank rijk aarzelt men niet, de verdwijning van een wit-gardistischen generaal aan Sowjet-intriges te wijten, zonder, tot op heden, schijn of schaduw van bewijs daarvoor te kunnen bijbrengen. En op dit alles heeft Zijne Heiligheid Paus Pius XI de kroon gezet door zijn oproep aari allen, om te protesteeren tegen d« geloofsvervolgingen" in Rusland en te bidden voor het heil der boos wichten en hun slachtoffers". De Engelsche bisschoppen, onder leiding van den aartsbisschop van Canterbury hebben aan de roepstem uit Rome onmiddellijk gehoor gegeven, als waren de onder handelingen van enkele jaren geleden over het herstel der eenheid van de beide kerken nooit afgesprongen op den primaatseisch van den l'aus. Nooit vermoede bondgenooten komen het pause lijk kruisleger versterken, van de meest conser vatieve tot de liberaalste bladen toe, waarbij alleen de Manchester Guardian" en de XewYork-Herald Tribune" het hoofd koel tracht te houden; zelfs de socialisten van diverse schakee ringen juichen mee met het jongste Deo lo volt" ea spelden zich een blank-wit kruis op den rosen borst. Kerensky ontpopt zich als een nieuw bakken ijveraar voor het orthodox geloof; Mac Donald en Henderson doen voor hun aartsbisschop niet onder, en beloven in het vuur van hun ge loofsijver een onderzoi'k. waartoe zij het recht niet hebben en zoowel de bevoegdheid als de macht missen. Wat mag er toch aan de, hand zijn, dat men Europa eendrachtiger ziet dan ooit sinds de dagen, dat het als n man protesteerde tegen de Jodenpogroms, die in het tsaristische Rusland georgani seerd werden onder stilzwijgende goedkeuring, zoo niet onder leiding van diezelfde Orthodoxe Kerk, wier lot nu alle pastoors, dominees en rabbies zoo eenstemmig en zoo luide bejammeren? \Vio de zaken koel beoordeelen wil en dat kan en dat is, dunkt ons, zelfs plicht dient hierbij scherp te onderscheiden. Eenerzijds toch is er niets gebeurd, anderzijds een heele boel. Kr is niets gebeurd, voorzoover er in het theoretisch stand punt van de regeering der Sowjet-Unie ten opzichte van het geloof niets veranderd is. Dat standpunt is nog steeds het oude, door de sociaaldemocratie van destijds geformuleerde: godsdienst is privaatzaak". Voor de praktijk der Westersche sociaal democratie is intusschen deze formule formules zijn altijd vormen, die van inhoud kunnen wisselen gaan beteekenen: laat stil gaan", om daar, waar kans bestaat op een regeering samen met de een of andere kerkelijke partij, zelfs om te slaan in: moedig aan". In Rusland daarentegen zijn de communisten ook in dit opzicht op het oude marxistische standpunt blijven staan, en hebben zij het er, van het begin der' revolutie af aan, op aangelegd, de economische macht van de Kerk, die in Rusland zeer groot was, te breken en de volledige scheiding van kerk en staat door fce voeren, waarvan wij hier in het Westen, dankzij vooral do herleefde actie van het katholicisme, allang weer af zijn. In die houding is, zooals gezegd, niet de minste verandering gekomen. Daarnaast staat een particuliere antireligieuzo propaganda, die uiteraard dei' regeering niet onwelgevallig isl), zooals uiteraard aan een kerkelijk-gezinde regeering religieuze propaganda niet onwelgevallig is. Ook die anti-religieuze propaganda is niet van vandaag of gisteren. Ilaar grondwettig recht is in 1029 vastgelegd naast de gebleven erkenning van godsdienstvrijheid en reeds van het jaar daarvoor dateert de vast stelling van officieele niet-kerkelijke feestdagen (23 Juli) en een oproep tot ,,bestrijding~van het godsdienstige gevaar", waarmee vooral het toe nemende secten-wezen en niet de kerk bedoeld was (27 Juli). Wat er dan wel veranderd is, is dit. De SowjetUnie bevindt zich sinds eenigen tijd in een tweede, een agrarische revolutie, die niet een verdere ,,opschuiving naar links" bcteekent verge lijkingen met de Fransche Revolutie werken hier slechts storend maar niets anders dan du uitbreiding van de revolutie over het platteland. liet doe! van die tweede revolutie met een in de geschiedenis ongekenden graad van bewustheid doorgevoerd is de industrialiseering on collectiviseering van hot platteland, waarvan eerst liet vijfjaarsplan (voorzoover het de agrarische in dustrie betreft) en in den jongstcntijd de bestrijding van de koelatsjestwo" als klasse de duidelijkst waarneembare uitingen zijn. Het bestaan van die ,,tweede revolutie" een maal vooropgesteld, volgt daaruit de verdere ontwikkeling tot op dezen dag niet een bijna beangstigende logika, zoowel wat de inwendige toestand in de Unie zelf, als wat de reactie; van hot buitenland op die toestanden betreft. Ruskind zelf ik beoordeel dat niet, maai' constateer een onweerlegbaar feit loeft in de ver riderstelling, die bijna tot een angst-psychose dreigt te worden, dat de machten, die het. onder het begrip: ..wereldkapitalisnu;" samenvat, 7/1 j u bo st aan bedreigen en don oorlog voorbereiden. Dit gevoel van zich bedreigd te voelen, leidt - als altijd tot een tempo van politiek, dat onge twijfeld sneller is, dan het '/.onder dat. gevoel van bedreiging zijn zou. Vandaar de versnelling van de bestaande boven omschreven beweging tot industrialiseering en collectivisoering van hot platteland; vandaar de actie der gecollectivi seerde boeren tegen de; koclakkcn, in wien en daar komt hut in dit geval op aan de godsdienst in Rusland nog zijn hochsten steun vond. Door het wegvallen van dien steun heeft de reeds bestaande anti-religieux.o propaganda een onverwachten wind in de zeilen gekregen, zoodat zich mi in tal van dorpen de tat'ereolen afspelen, die men uit de dagblad-foto's kent, dat de menschen de ikonen uit do kerken wegdragen en er seliolen of clubs van maken- dit; menschen zijn de gecollectiviseerdo boeren, die beiioefte hebben aan ont wikkeling, nu zij door de colleetiviseering van hun bedrijven voor een taak staan, die van het intellect veel meer vergt dan het vroegere individueel^ kleinbedrijf. Daar komt bij, dat nion in W.-Europa geen idee heeft van liet aantal kerken, dat in Rusland bestaat, terwijl ook zonder deze tweede revolutie dat aantal voor de tegenwoordige be hoeften dor bevolking toch al veel en veel te groot zou zijn, omdat er een geslacht aan het opgroeien is, waarvoor, in afwijking van de tradities deivaderen, do kerk niet méór is dan een historisch, en niet eens al te vlekkeloos historisch, begrip begrijpelijk, omdat, zoo ergens. Staat en K ark in Rusland ten nauwste met elkander waren verbonden. j En diezelfde tweede revolutie verklaart de reactie van Europa. Wanneer men tot. dusver de ontwikkeling in Rusland met eo.n zekere onverKARPETTE KEUZ E UIT RUIM 2 <D O O VERS CHILLENOE DESSINS IN DIVERSE MATEN VOO RHANDEN 12 SPECIALE ETALAGES HOOFIDMAGAZUn D E NI HAAG £ ZOMEN schiüigheid, zoo niet zelfs met zekere instemming volgde, dan was dat omdat men sinds de Nep. de hoop koesterde, dat de ontw ikkeling in Rnsland te eeniger tijd nog wel weer eo ns in kapitalistisch democratische richting zou gaan en men dacht daarbij dan vooral, en niet tc-n onrechte, aan d.> ontwikkeling van don gegoed e-boen-nstand. Aan die hoop nu heeft de bedoeld»' tweede, agrarischt revolutie den bodem ingeslagen. Door het begeleidende versehi jrisel der zg. geloofs vervolging, die in werkelijkheid een kerkgebouwvervolging is. kon het gebeuren, dat die sternm'mu1, van zuiver-kapitalistische teleurstelling, vat kreeg op de massa en op organen, dit' zich tot. spreekbuis daarvan maakten: in de eerste plaats in dit. geval. de Paus. Waar dan bij kan komen, dat. men i u. Rome bovendien nog teleurgesteld is over het mislukken der sinds de conferentie van Genua niet do Russische regeei'ing gevoerde onderhande lingen over de veieeniging van do orthodoxe met de katholieke Kerk ? oen punt., dat ai sinds do definitieve scheiding der beide korKhelften 'm 1051 op het program van het Vatikaan staat en dat, enkele jaren terug, zijn verwezenlijking zct-i nabij moet geweest zijn. Juist die nabijheid van het zoo vurig nagestreefde do-l hc.-f! echt ei do teleurstelling over de mislukking ervan slechts te grooter gemaakt. En zoo ontstond <ie ietwat onpleizierige, Onheilige Drieeenlieid van kapita lisme, politiek en godsdienst, die in naam dei Heilige Drieëenheid den kruistocht, predikt tegen de Sowjet-Unie, die weer in de zwartste kleuren afgeschilderd wordt als hel Hijk va.n don lijfelijkeii Satan. Keinonsti-aiities, rectificaties en protesten van de Russische geestelijkheid baten niets: HKIH legt ze torzijde, en wraakt zt?-, ongezien, omdat men niet meer redeneert, maar zich laat drijven. Gevaarlijk spel. in de eel'ste plaats gevaarlijk vo<n de spelers zelf. Zij verscherpen er slechts het ge voel van zich bedreigd te Wi.'teu doof, dat in Kuslami toch al zoo sterk is, i'ii verhaasten d:wu door zelf hot tempo van de revolutie, die zij tot stilstand willen brengen. 1) Xaiiat dit i/iKC/iri'Ti'n werd ~ijn t-r tivrtcu i/ekijineit, du: er op wijzen, (lat de rcgccritiy excessen i/ecrr propufjandn niet alleen niet billij muur Kon. Meubeltransport-Maatschappij DE GRUYTER 6 Co. r* ~ ~ DEN HAAG *?*??? AMSTERDAM ARNHEM Verz. van Tentoonstellinggoederen