DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 22 MAART 1930 Na. 3755 Duitsche en Fransche Boeken Duitsche boeken Robert Neumann, Mit f remden Federn. Parodien. 16?20 T'ausend. J. EmjelhornNachj. Stutttgart 1929. Hans Reimann, Vón Karl May bis Max Pallenberg in 60 Minuten. 6?15 Tausend. Kurt Wolf f Verlag. München. Het aantrekkelijke van parodieën bestaat, behalve in liet geestelijk genot van het lezen zelf, deels uit een streeling onzer ijdelheid, wijl wij, wat bewust of onbewust reeds als karak teristiek voor den gepariodieerdo door ons werd opgemerkt, nu vorm zien aannemen, n deels uit de koesterende genoegdoening zelf veilig buiten schot te blijven. Voor het schrijven van parodieën is noodig een scherp waarnemings? vermogen, gevoel voor humor en evenjwicht, psychologische kracht, een fijn jgehoor, assimilatie. Het is meer een j zaak van herschepping dan schep jping, al zal in een goode reproiductie altijd n creatief element 'aanwezig moeten zijn. Een goede jparodist moet tooneelspelerstalenten -l hebben, terwijl bij het parodieeren door leen tooneelspeler het visueele nog een belangrijke factor te meer is. Robert Neumann en Hans Reimann bezitten beiden alle gaven, noodig voor het maken van parodieën. Er is alleen verschil in de manier waarop beiden hun effect bereiken. Neumann parodieert fijntjes, ooi ij k. In den aanvang merkt men soms niet dadelijk, dat hij al bezig is. Hij neemt woordkeus, zinsbouw, onderworp van den geparodieerde en begint daarmee zoetjes te joiigleei'en. Dan is het of hij het masker van den geparodieerde, dat hij daarbij heeft voorgebonden, e vent jcs . oplicht om zijn eigen guitige gezicht. ! te laten zien. Hij heeft zijn boekje ? ook heel geestig ingedeeld in kleine : rubriekjes als Uie Leihbibliothek", ? Kulissen-Kolosso," Fürs deutscho '? Heim," Der Parnass," Cerebrallerlei," Lyrische Paraphrasen ber ein ibekanntes Thema." De titels dekken 'den inhoud volkomen, de auteurs zijn op de voor hen bestemde plaatsen ondergebracht zoodat het ons 'niet verbaast onder Cerebrallerlei" Carl Sternheim aan te treffen, die aldus ^geparodieerd wordt: Krkannt mul ientlassen, warf sie Erschlafftheit domestikenhafter Scheinwelt von sich uns ward Sennin. Nach sechs Jahren erbat einer, Abgeirrtheit vom Weg vorschützend, Nachtlager in ihrer Hütte. Kurt nahm im Rausch sie, zeigte jedoch nach vielen Monaten i eingetretener Polge soldier Verirrung gegenüber sich ablehnend." Kulissen-Kolosse" zijn kostelijke glossen op tooneelschrijvers als Schöiiherr, Zuckjnayer, Sudermann. Schönhorrs de. monisme, Zuckmayers penibele realis me, Sudermanns rhetorische senti mentaliteit flitsen er onmiddellijk uit op. Thomas Manri en Georg Hermarin schrijven hier beiden een novelle over n onderwerp en met iets als heim wee herkennen wij plots Hermanus mijmerzieke wezen en Manns stylistisch en analyseorend talent. LINCOLN de meest volmaakte wagen JAN LIMBAGH- Haarlem Als met een sonde peilt Neumann het werk der meest verschillende kunstenaars. Reimann werkt geheel anders. Hij wekt niet, als Neumann, voortdurend een stillen glimlach; hij laat ons scha teren, telkens opnieuw. Hij heeft de zotste invallen, onmiddellijk, stapelt de nonsens op elkaar. Bij hem zijn we geen oogonblik in twijfel. Hij grijpt alles aan om zijn doel te bereiken: onzinnige overdrijving, woord verbas tering, woordspeling; gebeurtenissen uit het persoonlijk leven der auteurs lanceert hij als voorkomend in hun werk. Zijn parodieën zijn eigenlijk meer grotesken. Hij zoowel als Neumann hebben Ewers geparodieerd. Neumanns paro die is oen kabinetstukje geworden. Terwijl hij het griezelig-erotischo, valsch-fantastischo van den schrijver volledig aantoont, blijft hij serieus, zoodat we af en toe toch even gruwen alsof we iets van Ewers zelf lezen. Reimann begint dadelijk met een motto, zóó, dat ik het hier niet kan aanhalen. En zet dan in: ,,lii der Lobby des Kurhotels sah er sie das erstemal, fing sol'ort Feuer, war berauscht, als habe er Morphium genossen. Oder Colophonium." Dan volgen als duveltjes uit doosjes zinnetjes als deze: Frank IJiraun sehonkte Sekt ein, buttorte sich Toast, ass, rauchte. Zerbis.s das Glas. Versehlang die Schcrben Dachte nach. Spuekte." Alico Berends burgerlijke zelfgenoegzaamheid laat hij vooral uitkomen in het overvloe dig gebruik van spreekwoorden, op deze wijze: ,,Auf Regen folgt ll heiisoiine"; ,.Gut verdaut ist hall) gelebt"; Nicht alles, was rieine hat, ist ein Sofa"; \Ver barfuss geht soll keino Dorne saen." Bonsels' quasi diepzinnigheid en argeloosheid, zijn gebruik van iiiet-gezione beelden, hekelt hij aldus: Heidekraut und ("luster schmiegten sich an mein eines Hein wie glasernes (ilas, die Goklammcrn versankeii ins All, der Wind wehte Jilütonstaub von Primeln und Brombeeren und seiikte ihn auf meirie vom Tau i'euchteii Lider." En zoo zou ik kunnen doorgaan, want alles is even fel en raak, .soms op hot clowrieske af. AI ij n eonig bezwaar is, dat Roimanns parodieën soms wat te lang zijn, terwijl die van Neumann de juiste maat hebben om geen moment te vervelen. Wie zich eonige uren wil vermaken, schaffe zich deze beide boekjes aan. Hij zal er geen berouw van hebben, vooropgesteld natuurlijk, dat hij de schrijvers, die geparodieerd worden, kent, wijl men aan een parodie van iets dat men niet kont, niets heeft. . . . behalve hot snobbistisch gemot van te doen alsof. En behalve hierom kan men ze ook lezen omdat ze leerzaam zijn, omdat het literaire critiek is, niet alleen van een goed. maar vooral van een origineel soort. Het is wel toekenend voor hot Duitsche volk, dat van Roimanris boekje 15 000 on van dat van Neu mann 20000 exemplaren zijn verkocht. Ook Holland hoeft parodieën opge leverd, waaronder zeer goedo, als die van Cornelis Vetli, F. de Sinclair, Dop Blos. Doch tot succes of zelfs noemens waardige bekendheid, bobben deze het nooit kunnen brongen. Komt dit, doordat hot Hollandse)»: publiek zijn eigen schrijvers niet. kont of doordat hot, zooals de term luidt, geen volk van humor" is? A LIC K VAN NAIIUYS OOSTER&EEK Leve r h uihsluihend aan particulieren STEUNZOLEN SYST. PROF. HOFFA/ NAAR MAAT FA J.A.MASSIMG O.Z.VOORBURGWAL 334 Amsterdam Vo HET BINNENGASTHUIS Sea~Horse de allerbeste Mouiwijn Jenever M.P.POLLENS-ZOON ROTTERDAM Spoor's Mosterd W. A. Spoor Jr., Culemborg: Modern Comfort, Verzorging en Uitstekende keuken, kunt U vinden in Hotel BEEKHUIZEN, Velp (Gld.) hetwelk is gelegen te midden van ruim 3000 H.A. van de prachtigste bosschen en de mooiste heide, welke ons Vaderland bezit. Het Hotel is het geheele jaar geopend. Autogarage. Telefoon 32713. Tennisbaan. G e 11. P r o s p e c t i op aanvrage. N.V. Meubelmagazijn Eden" MOLSTEEG - AMSTERDAM BOEKENKASTEN NDEk DEIN AAkTENI IMEUBELE DEN HAAG L AA N C O P E 5 1 HAARLEM, MACRTEN VAN| HtCMSKERKSTRAATI Jeair Cadeau., .Lrx p»f<i»ls ter ribles, romcm, J'tiriJH, (j'nittxi't, 1929, 12 f r. Kr is bij do l'Yansehen een neiging om to beschrijven wat buiten do gewono liefde, maar wol nog onmiddel lijk ernaast ligt: huwelij ksoiitrou w natuurlijk sinds lang, tegenwoordig echter ook verhoudingen binnen n geslacht of n familie. Hot is nieuw, dit te doen; dus was hot te voorzien dat Cocteau zich hier niet onbetuigd zou laten. Hij schopt hot allernieuwste of, bij gebreke, volgt, hij het ook wol. Wat hij in zijn jongste werk geeft, is liefde tusschon een broer on een zustor. ISiet op physieke wijze openbaart zich die liefde; zo openbaart zich, doordat zij samen hol spel spelen", d.i. zich samen in een soort van spanning brengen die hen buiten do werkelijkheid plaatst. Do eerste helft van liet bock is de exacte wcorgaaf van do vele, voor ouderen on mooi' normalen vaak zonderlinge, maar botookonisvolle ge moedsbewegingen, die zich bij II- tot 20-jarigon kunnen voordoen. Het is dus eerst een zeer te waardeoren. studio. Maar als 't blijkt dat oen der partijen, de broeder, oen vriendin van zijn zuster lief gaat krijgen, wordt hot een drama. Do zustor--- vijandin dor liefde, dat moot ook oen ander voorval bewijzen - - verhindert, zijn huwelijk door leugens; hij vorgil'ligl j/.ic!i; zij schiet zich dood. Kr /i.jn iti dit dra,ina, momenten van pathetische werking maar do tot aio na-gedachte is bij mij geblcNen: dal liet zieken waren, eii hun vroege (lood maar nauwelijks )<? betreuren. A'it waren zo nog zuiver" (om met den schrijver to spreken), door de betrekkelijke onschuld van hun jeugd; maar welk een moreole gedroch ten zouden er uit hen gegroeid zijn. i /o loeren niets on leveu enkel voor hun gevoelens; bij jongeren kan dat mooi zijn, maai' heeft wie ouder wordt niet alt ijd aan nog andere rechtvaar diging van zijn voortbestaan behoefte ? Hot schouwspel van een amochtigront enier, met dubbelen nek en een buikje, die slechts leeft om met zijn zustor in trance" to geraken, zou niet schoon geweekt zijn .... Kortom, een bedenkelijk drama," 011 een goode studio. Als zoodanig zelfs zeer goed: gevoelig, diep, gevarioreer'd. \\ aai'oni eurjuetteert Coofoau 7.00'i Hij is tot iets Verdiensteli.jks in staat: daarmee kan men om to be hagen immers volstaan? J. TIKLROOY pijnloos scheren ^^^HMMDOHMBB^ zonder dat Uw huid stukgaat naschrijnf, ook al is Uw baard nog zoo zwaar en hard, indien U maar vóór het inzeepen de baardoppervlakte inwrijft met een weinig Purol. Onoicn w-tiMiv-t. 'l':;\,; ,kj .'t. Vcrknijl). bij Apolh en Diog,j,!cn.