DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 29 MAART 1930 No. 2756Burgerlijke Ongehoorzaamheid en de Winkelsluiting door Melis Stoke Teekeningen voor de Groene Amsterdammer" door Eelco ten Harmsen van Beek dat op een Zondag viel, bij een R.K. banketbakker een scheerkwast, iets dat hem te staan kwam [_op> J N het jaar 1966 zette het Nederlandsche volk, op voorbeeld van het toen reeds schitterend verlichte Oosten, een massale beweging in voor Burgerlijke Ongehoorzaamheid en tegen de Winkel sluiting. De campagne werd ingezet op 21 Maart, den dag van het begin van de Lente en den dag waarop het juist zes-en-dertig jaren geleden was dat de Tweede Kamer, na dagenlange theologische uitbundigheden, dit product van dwingelandij had aangenomen. Zij stond onder leiding van een zekeren Boonsz, afstammeling van een beroemde liberale figuur uit de Nederlandsche parlementaire geschiedenis, wiens portret, bij wijze van protest, al die jaren geschilderd had gestaan op de luiken, die de winke liers des avonds om acht uur voor hunne uitstal lingen zetten. De burgerlijke ongehoorzaamheid werd gepre dikt op eene rondwandeling door ons land welke precies een jaar duurde, en gedurende welke de deelnemers het gezag tartten door de volgende streng bij de wet verboden schelmstukken uit te halen: Ie zouden zij trachten in winkels waar in hoofd zaak brood, banket, suikerwerk en chocolade verkocht werden, op een Zondag en gedurende de vier achtereenvolgende uren, waarop alsdan dio winkels open mochten zijn, een half ons krenten machtig te worden, een artikel waarvan de verkoop streng verboden was. 2e wilden ze probeeren op een Pinkster-Zondag en op den eersten Kerstdag boeketjes te koopen. 3e hadden zij er alles op gezet in melk, visch- en fruitwinkels, des Zondags voor twaalf uur, alswanneer deze winkels dus geopend mochten zijn, andere artikelen te koopen dan rnelk, room, visch en fruit, namelijk: harde eieren, mosterd, uitjes en , augurken. 4e koesterden ze het monsterachtig en staatsgevaarlijk voornemen op Zondag, Allerzielen en Oudejaarsdag (wanneer die op een Zondag viel) sigaren te koopen. 5e waren ze hardnekkig van plan op weekdagen, vallende buiten de periodes van 25 November tot en met 5 December en van 18 December tot 24 December tot na half negen in winkels te blijven onderhandelen. 6e stond op het programma het binnendringen in bloemenwinkels na tien uur ook op andere dagen dan 30 December en het beklanten van smulwinkels, eveneens na tien uur, op andere dagen dan 30 en 31 December. 7e was een actie vastgesteld om op Zaterdagen daags voor Goeden Vrijdag en Hemelvaartsdag, op 14 Augustus, 31 October en 24 December (ook en juist wanneer dit Zondagen zouden zijn), als kappers- en barbierszaken geopend mochten blij ven tot elf uur 's avonds, tusschen tien uur en sluitingstijd odeur, zeep, haarwater en lokspeldjes in te koopen. Naast dit programma was nog een reeks andere nog ingewikkel der campagnes tot burgerlijke ongehoorzaam heid ingesteld onderscheidelijk door Israëliti sche ploegen, Zevende-dagvierders, enz. Inspanningen beven wachtte Nederland op het lot van Boorisz en de zijnen. De regeering had aanzienlijke politie machten samengetrokken om de smulwinkels, barbierszaken, bloemisterijen enz. Reeds waren eenige belhamels gearresteerd, voor wier lot men ernstig vreesde aangezien de regeering, ter «u-ring van de nagedachtenis van den onvergetelijke!! Nederlarrdschen staatsman Donner, de doodstraf aanzienlijke politiemacht weder had inaevoerd en twaalf galgen geplaatst op het nog steeds onbebouwde terrein van het Paleis v. Volksvlijt. De wandeling der martelaren van Verschuur, zooals het dappere troepje werd genoemd, werd ingezet in de Amsterdamscho Kal verst raat. waai' het nreerendeel der winkeliers zorgvuldig do rol luiken had neergelaten. Via het Damrak en de Haarlemmerstraat ging het naar Halfweg waar de stoet des avonds om vijf minuten over achten arriveerde. Hier deed zich het ongehoorde feit voor dat de secretaris van den heer Boonsz het volk oprui'de tegen het gestelde gezag door een ei te koopen. Onmiddellijk werd hij weggeslourd door tien tot de tanden gewapende politiemannen en vervolgens in een pantserauto naar Amsterdam vervoerd. tot cle tanden gewapende politiemannen Dit werd aanleiding tot een hartverheffend schouwspel. Waardig, zonder rumoer, waren do burgers van Halfweg Boonsz en zijn wakkere, troepje tegemoet getreden en ze begeleidden hem zwijgend tot aan Haarlem. Hier sprak Boonsz de menigte toe. en nam ba nanen en rozijnen aan, het eenige waarop hij zich bij zijn tocht zou voeden. Aangezien het gezel schap vermoeid was werd de tocht voortgezet in gezelschapsautos. Tanks openden en sloten echter den stoet en militaire vliegtuigen koersten voort durend boven de marschroute. Te Sassenheim, waar de stoet op een Zondag morgen arriveerde, kwam het tot een bloedig treffen. In een vischwinkel, welke wettelijk geopend was, trachtte Boonsz persoonlijk zich een zure au gurk te verschaffen. De winkelier werd bleek en bood hem, indien hij maar weg wilde gaan, gratis een paling of drie makreelen aan. Boonsz echter bleef, hoewel een sterke politie macht do aard van zijn aankoop gadesloeg, bij zijn eisch. Hij dreef de ongehoorzaamheid zelfs zoo ver dat hij zich, doodsbleek doch vastberaden, met de augurk in de hand augurk in de hand op den stoep van den vischwinkel aan het volk vertoonde. Achter hem stond de vischlrandelaar wanhopig te gebaren, maar het enthousiasme van de menigte kende geen grenzen meer. fêp . S{ ,.Hij kocht geen visch. . . . hij kocht een ver boden augurk.... !" juichte men, en in onbe schrijfelijke geestdrift verbrak nren de cordons. Vaders hieven hun kinderen boven de menigte uit. opdat zij het schouwspel nimmer zouden ver geten. De overheid, die geen martelaren wilde maken en dus Boonsz ongemoeid liet. stelde offi cieus bekend dat de augurk een rolmops was geweest. doch de mare snelde den dapperen vooruit. Er waren nog a.ndore hoogtepunten in de massa beweging. Te Rotterdam kocht een der trouwste aanhangers van Boonsz op Israëlitisch Paschen. sabelhouw dwars over het hoofd een sabelhouw dwars over het hoofd. Te Breda kocht een andere martelaar op 7/ater dagavond om vijf minuten over tienen bij een wettelijk geopenden barbier een veter. De. onge lukkige kreeg na drie vergeefsrhe somnieeringen om den veter terug te geven, een revolverschot door de knieschijf. Zoo ging het voort.... De martelaren van. Verschuur bezaaiden de gevangenissen en hospi talen achter zich met geketenden en gewonden. De galgen op het Frederiksplein kraakten onder het werk. Maar het enthousiasme laaide op. niet zonder invloed trouwens van de opwekkende telegramuren, die de broeders uit het vrije en democratische verre Oosten voortdurend zonden. En toen tenslotte de regeering onder den dwang der massa's aftrad, en algerneene verkiezingen een. kabinet Boonsz aan het bewind brachten, genoot Nederland, na jaren van kneveling, weder de heer lijke vrijheid dio het zoo lang en noode gemist had en konden de burgers elkander weer verkoopeii wat ze hebben wilden of kwijt wilden zijn, waa ren wanneer hun dat het geschiktst voorkwam.... SPREEKZAAL Vredes-hartstocht M KT belangstelling en grootendeels met in stemming, lazen wij hetgeen Melis Stoke in uw nummer van S Maart schreef over: ..Vredeshartocht". Het doet altijd weldadig aan te ervaren, dat er nu-nsehen zijn. die ook de principieele dienstweigering erkennen als middel tot bestrijding van den oorlog. Echter was ik «enigszins verbaasd, te lezen, dat Melis Stoke blijkbaar in de meening verkeert, dat weigering van den militairen dienst onherroepelijk in con flict brengt met de wet. Dit toch is sinds het in werking treden van de zgn. ..Dieristweigeringswet'1 van 13 Juli 1923, Staatsblad No. 357, voor den. dienstweigeraar om des gewetens wille geenszins;' meer het geval. F. VAN B K l! K CM (Vun redactiewege verkort) Trilogie van het Huwelijksgeluk Weledel Zeergeleerden Heer Dr. Joh. G. Salomonson W el Edel Zeergeleerde Heer, Wij werden eerst heden in de gelegenheid gesteld,. kennis te nemen van uw weloverwogen bespreking van dr. Van de Velde's bij ons verschenen derde deel zijner Trilogie van het Huwelijksgeluk. Wij lazen uw recensie met evenveel waardeering als wij het de uitvoerige en belangrijke referaten deden, welke u van de beide vorige deeleii hebt willen geven. Echter spijt het oris, dat u de volgen de zinsnede geschreven, hebt: ..Uitgevers en boekhandelaren in binnen- en buitenland wierpen zich met lokkende prospectussen en geraffineerde uittreksels op een op sensatie belust publiek", daar deze uitspraak ons, en, voor zoovel' wij kunnen nagaan, ook den binnenjandschen boekhandel, te eenenmale onrecht doet. Wij hebben nl. nimmer eenig uittreksel, laat staan eenig geraffineerd uittreksel, uit Dr. Van de Velde's werken gepu bliceerd, dit integendeel bedachtzaam nagelaten, en onze prospectussen zorgvuldig binnen de gren zen gehouden van hetgeen o. i. tegenovei' ernstig 'wetenschappelijk werk geoorloofd is. Wij hebben ons in dit opzicht de grootste terughoudendheid opgelegd, en zijn daarom teleurgesteld door uw opmerking, waa.rvan wij niet begrijpen welke publicalie onzerzijds x.ij tot grondslag 7011 kunnen hebben. Hoogachtend. LK1DSCI1 !?: rrniKYKHSMAATSCIIAPPIJ