No. 2558 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 12 APRIL 1930 KRONIEK Op de Hooge Veluwe Her te sporen in de sneeuw Polo J. De Veluwezoom door Dr. Jac. P. Thysse SEDERT 1910 is de Vereeniging tot Behoud van Natuurmonumenten bezig met de be veiliging van den Veluwezoom. In dat jaar kocht zij het landgoed Hagenau met den (leitenberg, de Carolinahoeve, de Lange Juffer, de Kssop. de Wildbaan, Jacobakamp, Molenberg, Spaansche dennen, alle welbekend bij de wandelaars. In volgende jaren breidde zij dat bezit gaandeweg uit o.a. met Louisakamp en Fagels heide en eindelijk met het land goed Rhederoord met den Roiiwenberg eu het Asselt. Daarmede was het werk halt' afgedaan. Middagten en de On/.alige Bosschen. mochten ook wel beschouwd worden als veilige gebieden en do bezoekers van Dieren en Do Steeg, de bewoners van het heele Arnhemsehe gebied konden zich gerust gevoelen in het besef, dat het heele gebied van den Geitenberg tot de koepels van Viruly en de Kaap n vrije wandeling vormt, voor alle tijden zeker. Nu restte nog de andere helft., het stuk tussehen de Kaap en Rozendaal met de onovertreiïelijke Worth-Rhedensche heide, den brontienrijkeu Zijpenberg en do landgoederen Herikhuizen en Beek huizen. De Worth-Rhedensche heide was een markenbezit, had dus kans op e ventueele versnippering en de landgoederen zouden het lot kunnen deelen van zooveel andere landgoederen, geparcelleerd worden in bouwterreinen en verloren gaan voor het vrije verkeer. Het is wel onvermijdelijk dat zoo iets met vele landgoederen moet gebeuren, maar hier, in dit geval zou zoo iel s zeer te bejam meren zijn, omdat al sinds eeuwen deze streek als heerlijk wandeloord in gebruik is geweest. De bosschen van Hcrikhuizen en Beekhuizen dragen een ander karakter dan die van llageiiau en Rhederoord. In Hagenau en Hhodcroord zijn bronnen noch beekjes. Beekhuizen verdient echter zijn naam ten volk; en do waterrijkdom. hoewel nog niet buitengewoon groot, laat, een veel weel deriger plantengroei toe zoodat deze bosschen op menige plaats een vriendelijker, vroolijker aanzien hebben en den plantkundigen menige aardige ver rassing kunnen bieden. Ook de vogelxvereld is er rijker. De Worth-Rhedenseho heide is vooral merk waardig, omdat zij met groote duidelijkheid de structuur van het, landschap, de samenstelling Koninkl.BoomkweekeriiJilhelmina," ' Charles van Ginneken & Zoon, Zondert, N.Br. Het van ouds gunstig bekende adres voor: Dennen,ter bebossching(uitsluitetidlnlu\ insch zaad) Exotische Dennen- on Sparren soorten, Bosch- en Haagplantsoen, Boomen en Heesters. Catalogi op aanvraag gratis en franco. Tel. Interc. No. 1. Telegr.-Adr.: \VilheIinina, Xundert van don bodem te aanschouwen geeft. In de bosschen is dat niet zoo duidelijk. Maar wanneer- we op de Kaap staan enuitziori in de richting naar den /ijpetiborg, dan kunnen wij merken dat de Veluwerand hier van boven naar beneden doorsneden wordt door merkwaardige ravijnen, die hier een heuvel land doen ontstaan, dat wel eens beschreven is onder den naam van Nederlands Thiïringen. Na tuurlijk is de betiteling van Ifollandseh Zwitser land ook in gebruik en deoverdrijving daargelaten. deze termen geven \vel een bruikbare waardeerine; van de vooral voor ons Nederlanders zoo aa.ngename afwisseling van hoog en laag, die incu hier aantreft. Die ravijnen zijn ontslaan door het arstroomend logenwater, daarvan kunt ge u thans nog bij elke l'orsehe stortbui van overtuigen. Aan de steile, randen van die ravijnen kunnen we ook. merken, dat hier op den ondergrond van /.and en grind nog een leernige lössachtige iiardlaag voor komt, die naar boven toe al dunner en dunner wordt; en op de hoogvlakte niet meer aanwezig is. Deze lüss-laag geeft, aan den Veluwezoom zijn groot< vruchtbaarheid, maakt het mogelijk dat wij et goeden akkergrorid vinden en ecu boschbodem. dit zwaar geboomte kan voortbrengen. Om de zware beuken, die er kunnen gi ien heet die grond dan ook wel boekengrond. De rand van de WorthHhedenseho heide, heeft' dan ook weer rijker pla.ntengroei dan de rest. liet hoogo gedeelte van de heide is eenvoudiger en wordt verderop weer in teressant en de y.andvorsluivingen en .luniperiishellingeii van den Imboseh. Toen nu i u dit ja:u- de. verdeeling en veiling van do \Vorth-1'hedcnsehe heide werd aangevraagd meende het Hesüiur der Vereeniging tot Behoud van Natuurmonumenten, wiens voory.itter Mr. I*. ('. \ an Tienhoven zich sedert, la-nuo jaren op deze gebeurtenis had voorbereid, een slag te moeten wagen voor liet behoud van die heide. Daarbij ge noot liet den zeel' gowaardeerden en oumi-baren steun van den burgemeester van Kheden. den lieer Bloemers, d.ie als voorzitter van het Instituut voor Volkshuisvesting natuurlijk een k laa.r besef heel'l va.u het samengaan, van gemeentebelang, staats belang, maatschappelijk belang. De uil komst va,u eindelooze onderhandelingen is dat de Veiveiiiging en de (iemeente samen don aankoop tot stand brachten en dat de Veroen iu'ing voor ha.ar rekeninu' neemt de Worth-Khedenselie heide, liet landgoed llerikhuizen en het grootste deel van Beekhuizen. De koopsom komt weer a.a.rdig overeen mei dien van Hagenau en Khederoord en beloop! te-en het hall' millioen. Wie zal dat betalen;' Wel, een paar vrienden del1 \ eivon i gin g, die een groot e bewonder] n1.;' hel >'heu voor do Wort h-Khedensolie hei schonken daarvoor alvast hondo.rdvijl't igduizend gulden. Ku \ o., / o()(>.000 doet de Voreouiging nu v\eer een hei-oeji op alle belangstellenden. Dit beroep komt Wei ual Do Praktijk onzer Heldenvereerïng HET 2de half-regiment huzaren, in Breda woon achtig, heeft den 115en verjaardag van zijn roemruchtig bestaan feestelijk gevierd met reoipieeren en banketteererl, en daar is gewis niemand, die dit een. half-regiment (ja, ook al ware het nog minder) misgunnen zal. Het jaar 1815, dat zoovele heilrijke instellingen zag geboren worden, beteekende ook den aanvang dezer organisatie van vechtersbazen, die toen karabiniers heetten, om vervolgens tot kurassiers en dragonders te worden, eer zij als 2e half-regiment huzaren, hun jubileum konden vieren. Maar waar, zoo vraagt de opmerk zame toeschouwer, is oiidertussehen de andere helft van het regiment' gebleven? Kn ziedaar, do kwetsbare plek i>i dit overigens gezonde lichaajn, de droevige schaduw, welke over dit glorieuze feest hing. Jfoe gaarne zou men vermelden, met van aandoening trillende stem, dat die andere helft in den strijd voor Vaderland en Vorst gebleven was, onder het moordend schrootvuur gevallen, en deze weinige getrouwen ternauwernood den dood ontsnapten, om thans, jubileerend, van dien heldenkamp te getuigen tegenover het Bredasche gemeentehuis. Maar het mag zoo niet zijn. en de naakte waar heid schijnt, hoewel oneindig minder heroïsch en tragisch, toch wel heel triestig, als gevolg van 's werelds onafvvendbareri loop. Die andere helft van de onverschrokken ruiterbende is nml. nooit roemrijk gesneefd, maar smadelijk afyexcliafl, toen men, eindelijk en na lang aarzelen, ter bevoegder plaatse erkend had, dat cavalerie niet meer van dezen tijd was. Kigenlijk nergens meer, sedert' cavalerie-charges tot de lang verleden geschiedenis behooren en de verkoniiingsdiciist door wiel- en motorrijders en A'oora.l door de vliegeniers voel beter voorzien wordt. Ma-a-r binnen de benauwde Hollandsehe veste, met' zijn voor paarden onbe gaanbare draslandcn, lijkt, een ruiterij wel bijzonder overbodig, tenzij voor het geval van oproer en. . . . voor parade. Ma.ai' dan mag /.oo'n fu\e-oorps ook niet teveel kosten, en dat- is de reden, waarom onze mooie regimenten gehalveerd, en misschien stra.ks gevierendeeld werden. Hcelcmaal afschaffen, da,t gaat toch niet. Al wat nog \a.n den adel is in Nederland besta.at door en voor paarden, /ij zijn de la,a(s(e Kidders, die de (ra,dilie van Helden moed en Trouw voortzetten in 's lands Uniterseha.ren. Schat de/.e af. en waf blijft, is enkel de jach! op gefingeerde vossen en hier en da/ar een horden wedren of een al'standsrit. Dat is het- laatst e emplooi, de la,a.(ste beteekems de/.er groot e na-men van eert ijdsche kracht eu moed. MaMii- waarom, zoo overwogen gewis 's la.nds overheden, zon men. hun die halve illusie van nuttig- en noodig zijn ook niet. gunnen-' Is niet ons ga.nsche leger van zeer bet wijfelba,ar nut en dito beteekenis-' Kigonlijk meereen dierbare overlevering, een traditioneel fa.tsoenlijke werkverschaffing, een verouderd staatsornament, dat allengs meer zelfs van zijn deeoiat ieve waa.rde inboet ?" I.a.at ons da-u niet kronterig zijn en dien paa.rdemeiiseheii hun l'iet ie la.ton. Kn, in godsnaaiu. die andere helft er nog weer bijplakken. K ('. dicht op dat, voor de Drent seho heide, maar hier treden torh weer heel andere '-roepen van belangsi el lenden en belanghebbenden op. zoodat. wij Wel durven hopen, dat, Ju-t. bed ra-g ka-lmpjesaan hij elkander komt. Doordat de gemeente Ulieden voor ha-ar bezit de \elperheide een servituut- va.n niet bebouwing a-an\ a-a-rdt krijgen wij hier mi. hel gerueontehezit en de bezittingen der Verenigeiii'j; bij elkaar voegend, een voor iedereen toegankelijk wan deloord va.n loofbo-eh. naaldhoui. beiden, heuvelen, en dalen Ier grootte va.n dertig vierkante kilometer. belangwekkend va.u gronduesteldheid eu goologischen bouw .-n met- een planl<-n- en dierenwereld die zicli in die groote uitgestrektheid ongestoord kan ontwikkelen. Daa.rvau hoop ik bij gelegenheid meer te vertellen. Het- gironummer der Ver i'eniging is :'>'_':'.'.H : het Secretariaat is gevestigd Heercngracht .")!(). r