16 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 19"APRIL 1930 No. 2759 Indrukken uit Zwart-Amerika door Waldie van Eek fcHAKEL HEILIGEWEG 11-17'AMSTEQDAM Kleermakerij MET romantische doch vaste denkbeelden omtrent de negerwijk Ilarlem en de positie van den neger in Amerika, grootendeels opgedaan uit Van Vechteii's Niggerheaven" en l'rof. Siegfried's boek, betrad ik de States. Het toeval wilde dat ik in New-York heel dicht bij de 125ste straat kwam te wonen, nabij het begin der riegerstad dus, door welke buurt ik dan ook vrij veel heb rondge dwaald, meest alleen en steeds /onder ook maar de minste last te ondervinden van de bewoners, wier bonte aanblik mijn aandacht urenlang kon boeien. In het enorme International House, (tehuis v ooi1 studenten, aan de prachtige liiverside Drive) dat negers slechts als ondergeschikten bergt, maai1 overigens geklenrden" uit China, Japan. I'hilippijnen en liritsch-Indiëop gelijke voet onder zijn dak vcreenigt, deed ik mijn eerste allerprettigste ondervindingen op omtrent den neger als ,.be diende", en met slechts zeer enkele uitzonderingen heb ik dien indruk gedurende mijn t ien-maandsche zwerftocht door heel Amerika bevestigd gezien. Zelfs in de armste wijken zijn nog de negc-rkindertjes meestal schooner en beter verzorgd dan de blanke dito's in de buurt. Op een tocht met een book-wagon, die tot in de verste uithoeken van de Bronx lectuur brengt, vertelde de hegeleidende bibliothecaresse mij dit ook als haar ervai-ing. en de drie. kleine neger/.usjes, met kleine uitstaande vlechtjes in 't kroeshaar. in witte stijfgesd'eken schorten, die met tintelende oogjes en koele schooiie handjes haar hoeken terugbrachten en dadelijk de begeerde nieuwe lectuur uit de voorraad in de boeken-auto wisten te vinden, kwamen triomfan telijk haar stelling bewijzen. Ook in de aller-a.rniste lower Kast-side onderscheidt zich het zeldzame negerhuishouden vaak gunstig van dat der om ringende bewoners, meestal Oost-,loden. ..Als je hier schoone gordijntjes voor de ramen en een zindelijk*1 kinderwagen voor de deur vindt, weet je haast zeker dat er een negergezin woont", zei mij een social-worker uit het Henry Streel Setllejnent house. .JUaar toch ruiken ze bijna altijd onaangenaam". merkte onlangs ecu Hollamlsche man van weten schap op. Dat dit een kwestie is van rassenverschil en dat wij blanken voor den neger een even opmerkelijke lichaamsgeur verspreiden, wist hij natuurlijk minstens zoo goed als ik. Maar 't i.s typeerend voor ons superioriteitsgevoel dat wij van onzin kant geneigd zijn dit_wel eens even te vergeten. f?In de New Yorksche I'ublic l.ibrary maakte ik toevallig kennis met een negcr-or.derwij/.eivs. Op haar vriendelijk aandringen beloofde ik de jongens van haar Zondagschoolklasse iets <>\er ..Holland" te kruien vertellen. Ik vond een levendig, intelligent troepje high-schoolboys. welge manierd en opmerkelijk op de hoogte van N edelland's ligging en geschiedenis, 't Was een aller aardigst bezoek ! Jn alle lokalen van 't groot e gebouw waren groepen kinderen bijeen, van ver schillende leeftijd eii kleurschakeering: hél kleine hummels al, in bonte /.ondagsjurkjes. Ken slanke bleeke man, van onmiskenbare distinctie. leidde de godsdienstoefening, waaraan de groot eren allen deelnamen. Mijn nieuwe vriendin stelde mij aan hem voor, met veel drukke woorden ter ver duidelijking: ,.a visilor from Holland, interested in Ihe cause of the negro....": lustig blikten zijn ernstige oogen mij aa.n en glimlachend weerde hij haar woordenvloed af. terwijl hij mijn hand nam: ..As a human V.i-ing she is welcc.mc here." 't Ver wonderde mij dat de voorganger van deze negerVAM HELLES TABAK kerk in het hartje van Harlem een blanke kon zijn maar nog veel verbaasder was ik, toen ik hoorde dat deze stille bleeke man. die zich voor mijn Kuropeesche oogen dooi' niets van mijn rasgenooten onderscheidde, zelf ook tot ..the colored ra,ce" behoorde, \reemde consequentie van een klein deel neger-bloed, waarvan ik eerst later de onver biddelijke wreedheid heb leeren begrijpen. Opval lender verschijnsel nog zag ik in C'eVeland, Ohio, waar een jong socioloog mij begeleidde naar de jaarvergadering van de zoo bekende National Associat ion l'or the Advancemeiit of Colored I'enplc, waarvan vooraanstaande negers en ook wel blanken lid zijn. en die over geheel Amerika zulk goed en nuttig werk verricht. Toen de hoofd spreker van dien avond optrad. Mr. Walter W. "White, sinds 191S Kxecutive Secretary van de vereeniging, keek mijn begeleider ten zeerste verbaasd. Maar ik heb altijd gedacht dat White een neger was." zei hij. en nu is hij een blanke." Inderdaad vertoonde de blonde jonge man Voor ons niet de minste sporen van negerbloed, zelfs niet voor de zooveel meer getrainde oogen van mijn Americari-born begeleider. Hij wendde zich tot een negerbnuiman. ,,l)it kan toch Walter White niet zijn:1" ...Ja zeker." ,,liu( I thought hèwas a colored man." De ander lachte: ,.he is colored. back of you sits his sister." Kti in 't intelligente gezicht van een vi ij lichte, maar onmiskenbare negerin speurden we een flauwe gelijkenis. Dank zij dit uiterlijk is het Mr. White mogelijk geweest dooi1 te dringen tot daar waar geen tiener kan komen, en misstanden bloot te leggen, die men beschreven vindt in zijn romans ..Kire in the flinl" en ..Kliglif'. in veli' artikelen in the New York Times. The World, the New Negro. l'pward l'aths, the New Masses etc. Kn speciaal in zijn onlangs verschenen, helder en bezadigd geschreven boek Kope and .Kaggot. A biogra.fy of ,1'udge l .yncli." (Knopt' l !I2!I) gve-ft hij uiterst waardevol ma.lci i.'uil. voor elk die zich voor (|,. zaak va1! den Amerikaanschcn neger interesseert. l lireetor of l'iihlicit y sinds lulu en de leider \ a'i de bovengenoemde Vereeniging. de N. \.A.C.I'.. j> W. .K. liurghardt l >n l!oi<. geboren in l Mis. |[;j studeerde o.a. in lierlijn, uas gedurende II jaar professor in economie en geschiedenis aa1! \tlanta l'uiversity, is uitgever van ..The Crisis", en een zeer algemeen bekend geleerde. Opmerkelijk is het dat in alle biografieën achter zijn naam veinield wordt dat hij wel een neger is. maai1 niet een belangrijke hoeveelheid ..white blood". Hel motief is duidelijk; ik heb het hem zelf liooren verklaren: Als ik iets goeds doe. een knap boek schrijf, dan zegt de blanke: maar hij heeft ook ons bloed. Kisch ik rechten op, die ik vind dat m>j toekomen even wel, dan weigert men mij die op m-oiid daarvan dat ik een Negro ben." - Hu Bois schreef o.a. The Soul of black folks. the Negro. the Cift of black Kolk. en hij behoort lot de literatuur met zijn autob'ografisch Harkwater". waarin ook \erzen staan. Toen ik in Maart 1Ü2Üin een groot Set t leincnt house in Chicago woonde. Wekte een ietwat siiorkerig aanplakbillet daar eenige beroering, 't (i ing om een debat, aangekondigd als: ..One of the grcatesl ever held," uitgaande van de Chicago Forum, waar de vraag behandeld zou worden : ..Sliail the Negro be encouraged to sec k cull in al equality ':" Met als ondertitel: l las the negi-o the saine intellect nal possibilit ies as other races:" Het ..Ves" zou komen van Du Bois. ..\\'orld fainous Negro scholar and anthor": het ...\o" van l.othre.p Stoddard. ..Arch-Nordie; Author of ..Ihe lüsing tide of <'olor". l lat het een felle strijd zou zijn, daarvoor stonden de beide namen borg. Velen, wieii de la.atste n.-gei ojistootjes in Chicago non1 versch in het geheugen lagen, keurden de opzei scherp ut', \\a-uond"! een mijner huisgenoot en. aan wie ik mijn tocp.au:; te- danken heb ge-had. Met ha,ai si-ason-l icket voorzien bega. f ik mij naar liet groot e Coliseiim. waa.r in lange rijen reeds duizenden stonden te wa.eli1eii. \ oor het m< -.-i eiideel n..gei-s. \\aai\an blijkens spraak en ui!e-r!i|k ?/? ? r \.-le tol d' nitellect lle.'lell l lehc .ol d. ?; , . y Keil Voor n l 'bli : ?[. llomlels \;t!; k a.'11 t i l! doo'.1 (Ie halfopen . deur li.'l.M i'illll'li e II !i! de Bij ons verkrijgbaar N. R. V. MONTA SCHOENEN groot e voorzichtigheid waarmee gecontroleerd werd. bleek wel dat ook het bestuur zich van dizware verantwoordelijkheid bewust was. Niet tegenstaande de enorme za.al moesten vele hon derden worden teruggewezen, bij gebrek aaplaats. Toen ik dan eindelijk, voetje Voor voetje, tot op het balcon vlak boven het podium w;ra'i'igela.nd. en de spanning voelde golven door d..zaal. die voor verreweg het grootste deel ne-i negers gevuld was, sloeg mij toch even de schril, om het hart. Waarheen moest ik me redden als i i eens moord en doodsla.g van zou komen? Chie-ag.heeft in Holland geen al te beste naam. . . . Maai ik dacht aan de woorden van Hu "Bois. die in ..tbc Negro" het ras karakteriseert, als ..perhaps the most peaceful and sweel-lempi-red race the worlc! has ever known"; ik y.ag de1 vriendc'lijke indolentie waarmee mijn zwarte buurman tegen zijn geliefde zat aangeleund en voelde me wel gerustgesteld. KM hoc' heb ik de houding van het publiek diei. middag bewonderd: een zoo ordelijk, onondeibroken debat, waar het om zoo felle antagonisme): ging. lijkt mij in Holland volkomen ondenkbaai :t Was dan ook eeli goede zet va1! den vc M .r/.it ter. die merkbaar zenuwachtig de debaters inleidde. om een beroep te doen o]i de sportieve gevoelens der toehoorders, (ienoe.gz.aam bleek reeds uit dc-K aanblik der zaal, zeide hij. naar wieii dezen middag de grootste, sympathie uit zou gaan; maar hij \ roe-g het publiek zich te onthouden van af- of bij'.al.sbet uigingen, in het belang eeiier ge H-de orde ei uit respect \ oor den moed van den man die VOMI zoii n gr.>t)te zaal ve.l anderscleiikenden zijn opinies. nit /ijn bocke-n voldoende bekend, we! persoon]!]!. durfde- te- komen \erde-digeii. Met langdurig applaus, ge-juich en \ oe-t ge-t rappel werd dez, inleiding be groet en de'ii ga'ischen middag lie-c-i't iiie-n zich Welha.ist \-iiiit-bee-ldig-gedragen, (Ke-i-i-, nheeft ook Stoddard zijn uitspraken ta'-t\,,| \,.t /acht. waarschijnlijk door he-t be-stnnr daai-loe aange-y.et : ook hij was merkbaar ne-r\.-iis. -,\a' d.-le- nie-e-r ojivii'l naast de- rustige zekerheid \an di'i emhieiiteii Hu Bois. wic'iis bittere aa.'ival en in/.ei een uiterst fel debat deed Vreezen. Ik Weersta de \erleiding. hic-r m.-e-r \\ver Ie- geven da-i de. con e-hisie- van Stoddard. die- op grond, niet zoozee-i \an inferioriteit als wel van de \crsiliillendigeaardheid van het negen-as (wat e\eneens v.e.; ('hine-e-7.1'11 en .lapa.imers gold) pleitte vcjor ..biracialisme". h.-tg.'i-n iiii-t. disi'rimina.tion" maa1 ..separal ion" iiihie-ld. (leen horiz.i mta.le, doch eei verticale lijn ineiest beid.1 ra,ss-'U se-ln-ie[en en \IM.I elk /.(illd'-tl ge'lijke kansen besla.a.tL eep e'igell terrein. \\aarop Hu Bois opnieM-kte dat de rasse.n in e-e-nina,:il vermengd wari'ii m n sociale oi-ele. ei niet mér te- ontwarren waren dan roeiviereii. K> d-it nimine-r uit de1 aristokrat ie1, ma-u- uit cl. massa's de toekomst va.n de wereld te Verwachte-i was. Na een welverdiend woord va.n dank \a' den voorzit tel' \ oor hun buitengewoon sympa! h ie k e iiouding gingen de toehoorders ordelijk en belang stellend na-philosol'eeivnd uiteen. Kn nie-ts had uu waardigi'i' kunnen overtuigen van de- ..intellect na! possihilit ies" van den neger, dan hun ;-.-ae-i i. gedurende dien middag. In de A nis! 1-rda.inschi' Op<.nha:v l.ees/a ii .-i } >i hl ie it he-e k zijn boeken aanue/.ig van: Counlic- ' uilen, l'anl I.aure-nce- Hnnbar. \\ . i'. Burgha.'-dl Hubois. l .angst on llnuhe-s. .laiinWeldon ,b.bn.se,n. N,-lla l.ar-.-i,. \llain l.oc-k,-. f 'laudc McKaye. Walter White-. Booki-r T. Wash.ng'.oi e -n andere- ne-ge-r-a,n( e-ufs. l-'.n boc'ken o\-e|. d,.n nc'gc'i' door: l'aui (d-e-.-n. Hnbose llc-ywa:-d. lic.\\ard iid:im l-.ugeiie d'N.-ill. Julia l'i-tc-rkin. Carl \'a;i \.-.-hl.-. .-Il Vele- audelvll. -HYR K APITA AL BESCH l KBAAR DIRECTIE M? S.J.VANZUST-M?J.F.VERSTEEVEN