DE KUNST DER NEGERS Ivoren olifant door Carel van Lier Teekeningen naar neger plastieken uit de collectie-van Lier, door Ro Kopuit Neksteen (hout) KLUKKK; valt ei- over negerkunst (hier bedoeld de oude negerplastieken) weinig te zeggen en is ei' alles aan te zien! Een neger,, Kunst geschiedenis" be staat dan ook niet on zal niet geschre ven kunnen wor den, omdat vrijwel alle de daarvoor benoodigde bijzon derheden ontbreken. Wij zullen dus nooit precies weten wat wij zien, d.w.z. wij zullen. wanneer wij tegenover deze beeldhouwwer ken staan, niet weten wat de makel- bedoelde en ons dus ook niet in diens govoelens kunnen verplaatsen. Het ,,begrijpen" van deze uitingen wordt daardoor wel zeer moeilijk en. juist het titel be grijpen speelt bij de waardeering van deze scheppingen blijkbaar een zeer groote rol! * * * Dat voor hen. die de ethnographie bestudeereri alle bijzonderheden van belang zijn spreekt van zelf, dat zij moeten weten of een bepaald werk stuk de bedoeling had meer kracht en luister te zotten bij religieuze cere monieën, of meer speciaal bij krijgsdansen behoorde te worden gebruikt, dan \vel bij voorvadorvereeriiigoii, besnijderiisl'eesten. ritueele dansen of bij een van de velen andere, bij do negers belangrijke handelingen, dat zij het noodzakelijk achten ^uit te vinden waarin. voor het gevoel dier negers, do groote kracht van zoo een primitief gesneden fetisch gelegen is, dat zij trachten door te dringen in de geest eswereld van deze natuurmeiischeii, dii alles kunnen wij van hun standpunt uit gezien vol komen volgen. Hot. is dan ook begrijpelijk. dat vele geleerden va,ii naam zich reeds jaren lang veel moeite getroosHouten Nap je ten omal deze details toch te kunnen vastleg gen en het is jammer dat zij zich voor het meerendeel met gissingen hebben moeten tevre den stellen. Voor hen evemvel. die zich voor deze schep pingen interesseere!! om de kunstwaarde ervan, is het ontbreken van deze zekerheden geen bezwaar, ja. voor hen zijn a.l deze vorschingen geheel over bodig, /ij heb ben geen behoef te aan uit voorige beredeneer i n gen en zij gevoelen niet de nood zaak bij het teboschouwen beeld een met zeker heid vastgestel de omschrijving te krijgen. Juist < >mdat deze wer ken niet uitslui tend van belang zijn uit volken kundig oogpunt. maar eerst en vooral omdat zij de sterke beeldende Kunst vertegen woordigen van primitieve, eerlijke. onbedor\ en nienseh'.n. Hoe zelden komt het slechts v ..... -dat wij in musea of op andere l ent ooi i stel lingen voor een werk komen te staan dat ons direct, bij il ...... rste beschouwing een oogenblik den adem beneemt van ontniering. of hoc deze aandoening anders moge heeten! \ ooi de nog Weinigen die el'\oo|- ge\oelig blijken te zijn is dit. Maande ICIM-Mnieuw, bet geval. Hn dit lijkt nrj d-i-i ook het. weliswaar zeel' moeilijk te om schrijven, bewijs tegen de groote groen van lieden, die nog altijd met een meer of minder welwillend glimlachje de schou ders ophalen wanneer ei' over de ..Kutint" dol' negers gesproken wordt. \Yantwat een werk tot een Kunst werk maakt is toch niet uitsluitend oen groot technisch kun nen on een tegemoet komen aan onze ge makzucht, die zoo graag wil worden geplaatst tegenover pret! ige. gemakkelijk te herkennen, ver trouwde, en daarom al ga.uw beminde vormen. Neen. 'milieu een werk niet in de eerste plaats in staat is bij den beschouwer een directe emotie teweeg te'bl'engell is dit Beker Offerbakje H ok diexpressie el'Vall in onz gen mag zijn: innig. \ erbeven, grotesk, of barbiiarscii. deze pla.stioken zijn altijd vol van spanning en menschelijkheid 'on daarom allijd Weel' boeiend, l ,ie\ er toch de ademlooze beklemming, de hart klojpping van schrik, de niet'meer redeneei"-nde verbazing, teweeg gebracht dooi een schepping die wij niet ..begrijpen" k M 11 nei i dan de lauwe en gemakkelijke \oldaatlheld om een \rietldelijke be kende! Hlerbeste spocitnina die ons door de oude negers werden nagelaten, Xooa!s in alles is er hier. en hier wel onge woon sterk, zeer groot verschil in qualiteit te vinden. Knkele musea en weinige ..ziende" particuliere, ver zamelaars hebben, met een bijna niet te beteugelen harts tocht de schoonste stukken naar zich toe gehaald, «aar door eeiiige groote en zeldzaam be langrijke collecties ontstonden, .luist echter de vele minderwaardige exem plaren die in om loop zijn en niet minder de overal op duikende vervalseliingeii. welke de leek voor liet ineerendeel onder ile oiigeii krijgt, maken liet voor deze moeilijk te golooven in die dan toch l 'est aa nde ^chi n mheid ! .Moge hij dus daar. waar zich een grootere of kleinere verzameling van werkelijke nogerkiin^t onder zijn beberoik vindt, deze gaan zien! Dit zal hem. indien hij daarvoor ontvan kelijk is. beter overtuigen dan een kast vol literatuur over dit nog allijd gevaarlijke onderwerp. Beker (Congo) oude i-en goed voort breii negerkunst \\el. en -^t Beker f Congo l