No. 2759 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 19 APRIL 1930 Nieuwe en oude negerkunst door Herman Wachter H KT is moeilijker liet- verband te zien tusschon een boek-illustratie van Covarrubias en een Afrikaansche rotsteekening, dan tusschon een uit voering van eie Fisk-.lubilee-singers en het balafon<-oiieert in een Goudkust-dorp. Wij zijn reeds eoiügszïns vertrouwd geraakt met de; gedachte, dat de Afrikaansche; muziek op de Kuropoosche der laatste twintig jaren sterk heeft ingewerkt; e-n wij konden dit des te geroeder aannemen, omdat de Amerikaan.se.ho tusscheiikomst. zoowel van deite'gers uit /uid-. Centraal- als Noord-Amerika wel zeer evident was. l'it liet /uide;n kwam ele tango, uit het Midden de Habanera, uit het Noorden, de; Blues en Spiritual. Al deze vormen, gaan echter duidelijk t(;rug tot Afrikaansche origineelen. Met de literatuur is het al moeilijker itawijsbaar: doch men behoeft noch bij Paul Morand, noch bij I wan Goll stil te staan. Voor een geheele groep van Fransche literaten is de Anthologie ncgre" van Cendrars een soort van Bijbel geweest. ApolHiiaire, Fargue, Keverdy, Salmon. Cocteau, l)elteil, zijn evenzooveel reputaties die heel wat aan het negroïsnie van Cen drars hebben t e danken. En in literair opzicht is de neger-invloed in Amerika stellig ite >g voel ?grooter geweest. Inzake do beeldende kunst is dat alles echter .minder goed riawi.jsbaar en gecompliceerder. Hot schijnt dat er in deze; richting bij don nieuwen negi'i' een achterstand, en in onze oude; cultuur een sterkere weerstand bestaan hooft en nog bestaat. Hot schijnt ten minste. . . In werkelijk heid is het misschien toch wel anders ! Kr is in Afrika oen oude schilderkunst ge weest, waarvan de Nubischo rotsinseriptii-s, 'blijkens de onderzoe kingen van l'Yobe-nius, monumente>ii zijn welke ?jmg uit het paleorit hischi^ tijdperk (latoeron. Van ;'e'it opzettelijke schilder kunst bij do primi tieven, kan me-it bet,-r «preken van oen twee dimensionale kunst - is er evenwel nie-t veel mi;e't' eiVer elan ele dee-o?ratievo begaafdheid der Uushollgel's Welke telt uiting komt door hun :/,in voor kleur en lijn 'in hun. Weefsels e-it leelerwork. Ifet komt ons voor dat zich, bij den. West-Afri kaan, vooral, i'eil '/onderlinge; evolutie heeft vol1 rokken. Terwijl e-r zoogoed als geen pre,eliistorise'ho momummten van een di-io-dimensioiiale- beeldende; kunst zijn aan te wijzen, hebben wij tveds zeer oude getuigenissen van e-e-n buitongowemn hoogtitaaiKh; beeldhouwkunst on pla.stiek-m-'t-algomi-e-ii. He; be-reie-nide breinzeit uit .Heitin, die- nterkwa,ardige; overeenkomsten Vertooiteit mot eh- beste -Kgyptisehe; kunst, elatoereii re-e-ds uit eh' l l de en l.'xle eeuw, terwijl latere vondsten in Yorubaland een. ouderdom doen vermoeden die tot di-it v»órof vroog-christolijkoii tijel teruggaat. Kit er is i-i-n. voortgezette Afrikaanscho traditie inzake; plast ie'k tian te; wijzen, welkt; doorloopt tot- o|> eh-n iiuidigen dag. in Gabon, aan de; (èuine-e'sche; kust. Wij weten hen; rijk Afrika is aan hout- ,-it ivoorHCulpturen, hoe ver men het gebracht- hoeft in koper-, brons- goud-, en zilver-gieterij naar ee-n was-mode;!. Niet allee'it de zoeigenaamde voorva derlijke; fetisch-bceldeii oit ele rituei-le ilansma.skers, maai' Ve;elme'e'r mig de ge'AVeeite gebruiks\'eior\\"erpen als lepels, banken eit komnn;n vortoonon hot groote .sculpturale vermogen van eh;ze; volkoren, /ij komen tot resultaten Welke slechts uit moer dan duizend jarige fci'aditïes kuitiu.'it ontstaan zijn. Niet n hodendaagsche kennel1 is nog bliitel voeir hun schoonhi-id. Nu is het zonderling te 7J<;ii, hoe hot plastische genie van don neger heeft doorgewerkt buiten Afri ka. Vooreerst bij do negers zelf. Menigeen, heeft verwonderd gestaan bij het zien van de; ornamentiek der /uid-Amerikaaitsche boselmegei's, elie; hun ge bruiksvoorwerpen, bij voorkeur versieren met geo metrische figuren, we'lke' wij slechts terugvinden in de Afrikaansche weefsels, l )o eigenlijke sculptuur is daar, door een gofoivoerdeil teruggang in de cul tuur j verdrongen, en deze negers keerdon terug tot he't primaire stadium d c L' Afrikaansehe tw,-,-diiiionsionaliteit. Oe>k ele overgangssymptomon troffen wij bij heit aaji. Kuropeoscho koperen kopspijkers worden in het ornament evenzoo toegepast als de bultige litte-eke-ns in elo geometrische gezichts- 011 buik-tatoeages ele;r boschne-gvrs en At'ri- Ik schadelijk e>uropeanisme. en om als negers een negerkunst te' geven Welke ele expressie; is van do nieuwe' nteitsi'hen <lie; de vrijge'Wordeil slave;ii in he't nieuwe we-i'elelde'e'l We'i'den. /ij werkten daarbij door op de enkele goode uitzonderingen in liet oeuvre der bovengenoemde kunstenaars; e'ii onder al deze jongeren, onvast, tastend e-n nog beurtelings gelukkig en falend, on derscheidden zich reeds Archibald Motley, Albort Smith. John l'nmhart. Otto Farrill, Sanuiel Hlouitt, e'it vooral Charles Koene en Aaroii Douglas. Vertroebeld door Veel Amoricaiiismo, in t-e-n \\'ereldeleleel waa-r beelde'iiele; kunst nog maar slecht gedijt en de achterstand op dit gebied grootcr is elan op elk ander, is wat zij brengen nog niet van dien aard dat hun pogen wereldkundig verdient ge maakt te- worden. Maai' er is hoop e-n groei, on dat wat- wij primitief en. antiek in Afrika zagen, zal haar renaissance en barok hier in ee-ii ande-r con tinent moeten beleven. lit tegoiistolling met wat zich afspoelde op mukaïioii. Negers zijn (;erst en vooral oen stijlvol volk, zikaal gebied, heeft de; neger-invloed op do Kurobeware'it den le'Ve'nsstijl in alles, e;il ondanks allo verwording blijft hij latent. In Centraal- en Noord-Amerika liet het zich aanzien dat do Afro-Amerikaansche mensch allo tradities van zijn ras zou kunnen heroveren, be halve- juist ele- hi'i'ldi'nili'. Kil zie. daar worde-n \vij ]lleitselillg Vi-rrasl dool' hel olltstellellele meeste-rsehap van e-en C<>\ a ]Tiil>ia,s. die met allo hulpmiddl-Ie-n il|.|- K 11 re >pe ese hètel'lllfiek juist ele-n u'eolJlet l'iselleil. 7.ill ell lie .-.1 yleel'i II L,"sk U l ls( V;iM eleM iie-uvr hervindt, l'.'n in het Xoordi-n vormt zich ree.Is een Sl'hool \'.-!ll ZWarte' kunstenaars. wie-I' grootstetaak het nog is, zie-h te- out wort e-Ion aan In-l arisi-laacaeloiiiisme waanin-eli- zij besmet wi-nlen tm-n zij zich e-nkol niii-ar he-1 tecluusche hulpmiddel eh-ibl;;nki-n \\'ileleii Vei-e ,\ e TI-n. Kn ook hiel- lu-gint neen \veile-rom in he-t primaire stadium: niet ele sehilderkunst. NageUoe-g a,l de- l.-eele lelde- L;'t','llia 11 el pet - rd i ? Hei-jT-/.ijlt schilders e-n uvi-n t e-e-k,-iia,ars. l )o boke-ndst e onder hou is lleiiry Talmer, bij wie-n ele- specifiek, ne-gel'kenmerkon in Ve-el gel-inge'rc mate .".a.nwezig zijn dan bij jonge-n-n. l >it is ook In-t uv\al nie-1 zwarte schilders als \\'. K. Seott. liraMon. l-';;rrow. Ila.rlington e-u Laura. \\" h.-e-Ii-r. Mot be-olilhonwsl ers ak Mota\Varrick 'l'"uller e-n May Jl.>war.l Jackson. Niet he-t ra.-, bezielde heit nog. n:;'ar een soort van vage int e-i-nal iona Ie- aspiratie-: wel zij aan neger-kunst gave-n, was e-x ]ierime-nt. U.---IL ze-lfuiting e-it zelfdoel. lOerst een jemgoiv, hi'doiidaMgschi' L'rocp is in ,\ntei'ika tot he't ra,s-liesef gekomen, en wi-neit entstige' pogingen aait om /.ielt te; be\rrijelen \ aiii peesche beeldende kunst zich rechtstreeks uit Afrika doen gelden, zonder Ame-rikaansehe tu.sschenkornst welke gelijk wij thans zagen - - ook niet bestaanbaar was. Maar tusschen de muzikale; e-n de- picturale invloeden is er wel eenmerkwaardige; analogie. l>e; negormuziek uit eh> music-hall moest reactie; brenge'ii op hot muzikale' impressionis me van Debussy en zijn e])ige)n.en. ()p juist- dezelfde wijze; hebben he-t i'\l>ressi('iiisme dei Al'rikaa-nsehi- plastiek, haar sterke; slylcerings< ra 'ig, haar geometrische doorvoering de roactin moeten voeden Welke; Vol ge-l l llleie-st, e)]l d.; wa.nhopigi' im])asse der impressionisten e-it [>oslmprossionislen. \"eior deze cno ma.al we'i'd niet nu'i'i' de hulp Vii-n het (irie-ksehe- cla-.isieisme illgcre>e'llen, oefe-ix h-u m ich l nel i( -. noeli ('hina en .lapan ee-n ze .u sle-rke bckeiriiig uit al-, de mr.ski'l'S elt lel isl llbee-llli-ll llit duillea eH CeJllgej, als (Ie- bl'ollZe-n \'a,n l >i-n i n en h--l i \'- ?' >; d,-!' N 'el-West -kllr-,1. \\ ie k.-ll Zicll «i,- gebe -eert e- VIII] hi-t e-|lbi~m ? ele-llke-ll /' Hl'le-1' het AlYlka..".nse'hi' prol e il ype- .' \\' ie de e'Cl'st e llle-tallie e|I l l>.e-ll N'all. l ^''a >'~e > /l 'i i dei- de- zwarte masker- ' l' e eiia uil e-n M a n i b, 'Ui , SleVeeL,'! e'll 'l'e-cllst e-j ! l , (ia,l,-II e-ll XVellx-Hl'eit1--1- nlll maai' ellkele willcke-urigo liaillell l" lloeuieii, hebben liie-r hun groeiti' inspiral ie ge-voiiile-n. l\u dal n-ig ele inspirat ie'-ln-'in niet i-- uitUe'pllt. getniut Chil'ico e-U llle-llig ,-l i J l - \ e-l'U ,1 i ! (., U'ellliu'e'll Mare' e!l A l'e'h i j lel! i\< l. l te/e- IH l;el--|l l \ !, M-e l /.oll U'eMlIlU 1'' e et; l 11 -r/' -e k -? t l /l|ll. /.'M,al> elal lliat!^ \oeil ele- Mlll/ie-K ue--e-111 --e 11 . Me-n /ou hier u'i'llicht tol nog \ e-rra-.>--iiele-r i.--ullaien koiiee-n. (tin \an ele lit e-i-a.t uur maart,./.\\!iL"! i ? M laler u'i-slai-lil da.t al ele/e- i n \ !, ie-eit-n naar hm, an-t e- u a;: re h- /.al u ,-l ,-n t ,? scha! t en, omdat l,e-I o,-k de U'-\olge-ll ela."|-\an dllielelijk zal kuillieli /il-11. s|M'ee-k( Wellicht o\,-r ele- ei'l'ste lle-lfl \a!t ele Ijeut n\\' als o\ ,-r ..h,-', lijeiperk eh-r /ua.rle in\asie in el,- Kmopeesehi- ktinsl". l-.,-n. n, ie iel\\ e-nd ig-l n-vrucht 'mg niet primit i.-\,- kracht e-n, na de eiile-rsi -? eiiljimlum' \an ,le-n wereldoorlog. (,elllkki-4 het ge-sla.i'hl elal lei,-l, ^.e-lijk WIJ. d-; ellllir\ o's. maai' de N'eilgi-oe-ide pl-oelue'tell. Va,H ' l i l prores zal zie-n ,-n b,'Wonder,-n. LE CHAMPAGNE ENVOGUE JAGER-GERLINGS HAARLEM