Telefoon 37964 Postgiro 72880 Gem. Giro G. 1000 ONDER HOOFDREDACTIE VAN A. C. JOSEPHUS JITTA Redacteuren: L. J. JORDAAN, F. G. SCHELTEMA EN M. KANN. Secretaris der Redactie: C. F. VAN DAM KEIZERSGRACHT 355, AMSTERDAM C. Niet te overtreffen OPGERICHT IN 1877 No. 2760 ZATERDAG 26 APRIL 1930 De Beteekenis der Londensche Vlootconferentie door Prof. Dr. J. A., van Hamel Inhoudsopgave staat op pag. 2 DE eerste opwelling tegenover het aanzoek, over de beteekenis van de Vlootconferentie te Londen te schrijven, is de neiging zich te ont houden. De uitkomsten spreken voor zich zelf en zijn bekend. Drie Mogendheden: Engeland, de Vereenigde Staten en Japan, hebben onderling de verhouding vastgesteld, waarin zij de uitbrei ding hunner oorlogsvloten zullen beperken. Vooral de ..kapitale" schepen gaan naat* den achtergrond. Daarin is een belangrijke besparing voor de wereld economie gelegen, geschat op meer dan 2 milliard gulden. Tusschen vijf mogendheden, de vorige met Frankrijk en Italië, zijn voorts nog eenige andere beperkingen vastgelegd: van het aantal groot e duikboot?, en van de moederschepen voor vliegtuigen; voorts detailregels voor de methoden van berekening der bewapening Ier zee, de buitendienststelling enz. Bepalingen tegen onmenschelijken duikboot ooi log zijn nogmaals uilgewerkt. Grootsehe resultaten tot breideling van oorlog en oorlogsgevaar liggen hierin waarschijnlijk niet. Veler verwachtingen waren hooger gespannen. Het is evenwel zeker niet goed. de beteekenis van zulke pogingen dei' staatslieden f e kleineeren. De menschheid heeft in onze dagen optimisme. en geen gevoel van verslagenheid noodig. Daarvoor v.i.jn de tijdsomstandigheden te moei/aam. de problemen te geweldig, en de geesten te onzeker. Men erkenne dus volmondig, dal over 't geheel ?zulk een internationale afspraak lot beperking der oorlogswerktuigen eene zaak van beteekenis is. Ken sta]) vooruit. /ulks te meer, daar deze conferentie de noodzakelijk gebleken voorlooper is van omvattender besprekingen ter ontwapening. te land en ter zee. waaraan mér mogendheden deel kunnen nemen. Waar speciaal ook Duitschland naai' verlangt en waarvan misschien verder resultaten mogen worden verwacht. Dat zal te Gerieve staan te bezien. Aan deri anderen kant echter is in St. .James Palace eens te meer liet gevaar gebleken van 't al te gemakkelijk opzetten van zulke internationale plannen, waarvan de uitkomst problematiek en teleurstellend moet zijn. .luist omdat de volken in zoo onzekere stemming verkeeren. is ei- groot gevaar in het telkens oproepen van verwachtingen. die dan niet tot verwezenlijking kunnen worden gebracht. Dit ondermijnt nog meer liet vertrouwen in de staatslieden en regeeringen, dat toch al niet bijster groot is. De vredesinstellingen boeten ei' haar aanzien door in. .Ia. het effect is va:ik averechtsch. Men wil den vrede en 't recht ver sterken: en in plaats daarvan worden de moeilijk heden van vrede en recht meedoogeidoos aan 't daglicht gebracht. Men zocht de internationale samenwerking te versterken; en juist 't gebrek aan werkelijke! samenwerking, aan onderling ver trouwen, wordt gedemonstreerd. Hieraan is helaas ook de Londensche conferentie wat mank gegaan. * * * Het regent in den laatsten tijd conferentie'*. die te zeer op proef worden opgezet. Had men niet soms te voren kunnen berekenen, dat 't niet lukken zou? Het streven zeHs is schoon..... zeide onze dichter. Maar een mislukt streven. vooral in de internationale staatkunde, is een bron van depressie en van onrust. De wereld neemt het ook niet moer aan, wanneer haar telkens de uitslag mooier en verguld wordt voorgesteld. De inerischen zien door 't facadewerk heen, en worden sceptischer en sceptischer. Zij verlangen vrede, verlangen zekerheid, ver langen overleg tot ontwapening. Maar zij hebben een zenuwsloopenden argwaan voor bedrogen verwachtingen. Wanneer men dus ten slotto. over de beteekeuis van de uitkomsten der conferentie wil spreken. dan zij 't om te pleiten tegen ónderschatting, daar zij een blijk is van goeden wil en een streven in de gewenschte richting. Kn tegen overschatting: omdat zij in haar resultaat niet moet worden beschouwd als een machtige waarborg te meer voor don vrede; maar integendeel de staten tot groote zelfkennis en zelfbcheersehing. tot wijs overleg en beleid bij het verdere streven maant. Voor 'n niet onbelangrijk deel wordt ze ..... en conferentie uit motieven van binnenlandsche politiek opgezet. Een regeering begeert een succes. een staatsman wil iets prestoeren.... en de moeilijkheden blijken pas later. Men moment. in den aanvang, is de publieke opinie verheugd. Doch de bittere; nasma'ik komt gauw. Kn da.n wordt de kunst, het te kort te bedekken of elkaar over en weer de verantwoordelijkheden toe te schuiven. Het groote beletsel bij zulke pogingen tot meetie beperking va.n de bewapeningen li het gevoel van onveiligheid, dal de staten be blijft. Dit wordt niet met onderlinge rodciioc weggepraat . liet is immers ook niet een ge algemeeiie. vage onveiligheid. De meest weten hél goed. waar hiin. elk schoen wringt. Kr heerscht. zek toesland. Maar deze is. niet geenszins door allen ten volle aanvaard! Integen deel; er wordt, van allerlei zijden tegen opgetornd. Do teere plekken zijn ieder, wieii 't aangaat. bekend. Ook buiten ons werelddeel is allerlei gisting. Klkeen is zich zijne en anderer onopgeloste moeilijkheden bewust ; en houdt rekening niet mogelijke' uitbarstingen, welke door de bestaande vredeswaM'-horgeii niet pel- se zullen «orden ver hoed. Die zijn immers allerminst volledig. Tegenover zulke realiteiten v;i.lt 't velen moeilijk. vrijwillig de machtsmiddelen, waarover men be schikt. te verminderen. Deze toes(a.nd doet telkens twijfel rij/en a'in de mogelijkheid om een be^'in van \ reeh'sN <?!?sterking door. volgens een al^etneene con vent ie. de bewapeningen te beperken. 'Telkens zal dan. gelijk nu weer te Londen van Kransche zijde is geschied. de vraag worden gesteld: laat ons eerst de nog onopgeloste oorzaken der onveiligheid ver minderen. /<)(> Londen dit «eer heef! geleerd, leert 't verder dat algemeeiie formules ter bevestiging der veiligheid evenmin 't juiste staatkundige middel yjjn. Gevraagd werd om verduidelijking va.u de bepalingen va.n het VolkenhoiidsvordraLr. om ster kere generale garantie. Doch zie daar. elat noch Greiot-Hrittannië. noch de Veroeiiigdo .Staten, tot zulk een verder doorgevoerd generale garantie' bereid waren, /ij willen zich vrijhouden. Frankrijk e'ii Italië' bleven op zie-h zelve, /ij hebben uu aanleiding, ui cniicri-to hunne kwestie 's ondel' ele- eiogen te' zien. en te regelen. Voor zexiver el van landen voor zich. de eker, een vredesname in Kuropa. RIHGERS de; Conferentie daartoe geleid he'e'ft. is dit e'e>n bijzonder gewichtig gevolg. .MeeT en mevr blijkt, elat ele nie'est vrue-ht bare We'g ter bevordering vat! vreele1 en ..elisariue'nient" liu't. niet in algemecïie formules, noe'h vau e >nt «'apeiiing. noch van ..securite. ' - maar in 't eH'deiieii van de rnm't'i'lt' geval len va.n vredesgevaar. Dit gel e 1(. nat uu rl ij k voor acute incidenten. .Maar het, geldt niet minder voor aangelegenheden van blijven de oneeniu'he i il of agitat ie t nsse-hen staten. Ik zeide he't ree-els: eleze zijn bekend genoeg: ma,ar in ele internationale sa.meiilex ing giuit men er veelal eim heen. /ij duren en woekeren ven.rt. en ver meerderen steeds opnieinv de J )l'i k ke 'l ba,a rlleid. He-t is thans niet de gelegenheid, hier naeler ,>)> 111 te ga.a'l. Ge'lUicg y.ij te e'.einstatce'rel). <U\t o|> elil terrein de meest Ve'1'a.llt We ie in lel ij ke' ivgei'ringsarbeid. en ook ele meest wezenlijke' arbeid ter versterking van den vrede, ter doorve M'i-ing der e mt «"apen ing l k:l . Ik ZOU 7,e)t dit betoog, iill! ook \\eel' iit on/e!) tijd ele Vl'ede ell (Ie m il Ie h ? Ie 'II tot eh'll vreele i-iiurri'i'l Ie zien. Verzaken, wamiee'r ik niet tot slol ook op nou' eeniu'e Verdere concrete ^e/.ieht SJ Hl nt eu «Ves. Welke' (Ie Lei ] l ( 1 1 ? II SI ? 1 1 1 ? Co 1 1 l'e Te 1 1 1 i e ? opent. Be-halve- hi't genoemde Kranse-h- It ;e.lia,anselie vraagstuk (dat ucl hoofdzakelijk niet bepaale|,< territoi ia!" en bevol kingsku -est i. ''s in Xoord. \frika saMienha'igt i. tn-ft vooral de aan den dut; tredende ergere verhouding 1 iisse-hen Kimvland en ele Vi'reeniu'ele Staten. Knge'la'id aair. a-erdl , oneler den drang der om-t a.ndigliedeii. de pariteit, ter V'.ee. l'e liritselle e ip> le'l'macht tel Zee tre'edl terug voor een angelsaksisehe. Kn men vraagt zich al', of niet i'i'ii stels'-l lsdat der ..Xrii/iii/rrrn". 't Ue-lk in de' l Se eeuw ele gez.'ülli -Illijke macht VjHI Kngeland en l lollaiie! kenmerkte, int peeelf . een dei- verschijningsvormen der ..pa.x ann-rie-ana". «'aar in einze dagen zoovee-1 op \\'ijst . In ell' tuvede pla.a!s biedt liet Driemeige-nellledelltrae'la:t! e<'H \eriiere consolidatie del' \ erholldinu'en in de !';e-|ile: een Vl'elies\ e| /ekeri lig die o< >k in hè! bij/.i ii .i Ie!' \<ior ons !ami. ai-- Indische mei^endhelel. vaM Zeer groejle bel ee ke J l IS is! I-in in de- elerde plaats noem ik het feil. elat hel pla'i om (nik de /.V/'',1"' duikboot, ziiixer il<'ir»*l>'! wapen. a.'in beperkingen te onder« erpeii. /,/'(/ is kunnen doorucx e n-rd worden, liet is op il" Kra'ische en 11 a lia.aMschi- oppositie- t;esl rand . Ook dit is voor mis land. ve.or ons \ enlediuin^sst els"l, e-en punt va.n groot i;vwiclit . Kn eve-m-ens zijn ele' eilltWeirpell regeleli a'l ' \ua a.Hele- elen el t li k be ie >t oeirleig te-ge'U i< eiop Vilol ,1'el i jsc l lepell . en a 'infaam ).? de bewapeliele ki >< >p\ aa rd i (schepen e-elle \ l'eedzani'' zeemogenel heid . als Nedei la nd. dienst IL;. l'ai ZIN. k:m. e'emcreet be/jen. 'Ie bi'leekeiiis di-r Londe'llsche ( N inferellt Ie \'liil' de-ll \'!'ede «'orden e-rke-ilel ; en spe-e-iaal \"e*o!' eins lanel m mei'i' dan e. -.n opzicht als gunstig \\orden bi-^reiet. Den Haag. 2:f April l!i:!i).