Afo. 2760 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 26 APRIL 1930 nting ,ijn anc ;ek lit ,oo~ ;rar oo\ Ie ,eli loo \\ tat "Joc net ;rOf che ing> M ,ita' ;eei )at> Ie vaa iet ta<? Raoul Hvnckes De Meiroep TOEGEPASTE KUNST Teekenlngen voor ,.cle Meiroep", door llaoul Hynckes. Verschenen is de Meiroep" (als uitgave van <le Arbeiders Jeugd Centrale, met verscheidene bijdragen over het Meifeest. Aan Raoul Hynckes was de niet gemakkelijke t-aak om deze bijdragen van teekeningen te voor zien en het omslag te ontworpen voor de door de N. V. De Arbeiderspers" (afd. Handelsdrukkerijen. te Amsterdam) inderdaad keurig verzorgde uit gave. Zooals van hem te verwachten was heeft hij zich daarvan op kranige en ook oorspronkelijke manier gekweten. Al dadelijk treft de schijn en de tegenstelling tusschen de vóór- en achterzijde van het omslag. Daar is de jonge A. J. C.'er, buiten in het open veld, met de wijde wereld om zich heen. in het gras gezeten waaruit een bloem ontbloeit, met een trompet in de hand als symbool van het oproepen tot strijd. Maar van het buiten-zijn, van den Meiroep, van de zon en de wolken, het water en. het land, ?de visschen. in den stroom en het paard. in. de weide kunnen de Sonny boys" in do dompige koffie huizen zich nauwelijks eene voorstelling maken «nadat immers hun Mei-dag in de wijnen en likeuren verdronken, in sigaren- en sigaretten rook verdoezeld wordt.... Het is Hynckes' grootste kracht met eene ?opmerkelijke beperking aan hulpmiddelen, een enkel lijntje, een paar drukletters en. een tikje kleur (de uitvoering beperkte zich tot zwart en rood) alles uit te drukken wat hij te zeggen heeft. Het tegenover elkander stellen van bepaalde voorstellingen, het, nelgen naar sterk sprekende contrasten is typeerend voor zijn talent. Men zie er zijn fabriek maar eens op aan. Dan is er ook de tegenstelling van meester Blaaskaak en den jongen met het hart; een vent met precies vier haren over een kalen knikker gekamd, eene zwarte snor, stekende oogjes achter een klein-brilletje boven een al te stijven boord en. een jongen met een krullenkop, open halskraag en roode kiel.... Aldus gaat Hynckes recht op zijn doel af en in eene opzettelijke iiaïeviteit, in een eenvoud welke toch niets gekunsfelds heeft, in eene steeds knappe indeeling van het vlak steeds de kwintes sens rakend van dat wat liet illustreeren" als zoodanig ten doel heeft: het verduidelijken vim het verhaal door het geboden beeld. Ton slotte betrad hij het terrein der z.g. foto montage op eene groote. middenpagina der uit gave waarin saamgevoegd zijn de symbolen van het feest en het Mei-ontwaken. Wat mij persoonlijk betreft: ik zie liever zijn teekeningen maar toch dient erkend te, worden dat ook voor dit soort nieuw beeldend vermogen Hynckes composito rische gaven bezit. O. v. T. Dramatische Kroniek door Henrik Scholte ,,Siefrie«l" <-n . .TXmoiM'it" H KT valt niet te ontkennen, dat er voornamelijk in de tweede helft van dit seizoen der verrassin gen waarvan de clou wellicht ook oorzaak zich thans in de schouwburgzaal van het Priusenhof afspeelt, een pair opvoeringen ge,noteei'd kunnen worden, die het cijfer van het jaargemiddelde belangrijk doen stijgen. De zwarte Groene van de l'aaschweok heeft van twee dezer opvoeringen de spits der actualiteit afgebeten. Ken enkel woord van nabetraehting moge er wel licht nog aan gewijd zijn. omdat zij beiden tot de stellige successen van het seizoen behooren: ik bedoel de opvoeringen van Siegiried" en.... Ksmoreit", bieit toimés. deze contrasten, die dan ook niets anders gemeen hebben dan het. verheugende feit, dat zij voor twee jonge regisseurs werkstukken Werden van meer dan. gewone kwaliteit. Johan de -Meester heeft met Siegfried" zijn eerste halfslachtige pogingen in ons land ruim schoots goed gemaakt. Hij heeft een opvoering van onverwacht groot allure bereikt met ,,dio andere Seite" van het alsnog Vereenigd geheeten Tooneel, in een dergelijk onderling samenwerken en wederzijds aanpassen, dat men zich een beetje spijtig gaat afvragen of het artistieke mon strum" tenslotte toch nog niet tot een behoor lijke spruit had kunnen uitgroeien. Wie zal thans uit den boedel deze voorstelling erven, die ver diende, dat zij lang repertoire hield? Het stuk. dat ('iraudoux' tooneeltalont open baarde niet gaaf. een weinig opzettelijk tooneel soms. doch met voortreffelijke scènes a faire" en een spirituoelen dialoog, die den roman, waar uit' het naar de heerschende mode ..getrokken' werd. bijwijlen achter zich laat is door de Meester in grooteu stijl geënsceneerd. .Kr schijnt iets veranderd in dezen regisseur, die thans het woord bovenal respecteert en zonder overbodige!) poespas klaar en scherp ten tooneole brengt. Want stellig kwam de overtuigende indruk niet alleen van den voor ons land uiterst gedurfden tooneelbouw imposant, hoog en met een subtiel gevoel voor verhoudingen doch wel degelijk ook dooi' het fijn-uitgewogen spel der replieken, een uiterst gelukkige bezetting en een levendig en licht tempo. Merkwaardige paradox bovendien: men speelde een sterk-ingrijpendo bewerking-naar-eenbewerkirig (van de, hand van Dr. Hans Feistl, die bij de Franscho text vergeleken, echter onge twijfeld voordeelen bood. Laseur's titelrol was alleen al een jubileumpje waard: een hrillant karakter, waarvan geen facet onuitgevoerd bleef. tragisch-I >u itseh en fijnzinnig-Fransch. deze vreem deling op de grens van twee landen en twee werel den. 11 gaf een mensch in pïaats van een complex ideeën, men vergat om hem, dat deze oorlogs vondeling zonder geheugen doch met hersens slechts een homuneulus was, die (üraudonx creëerde om er op hoogst ingenieuze wijze al de eitjes van zijn epigrammatischen geest aan kwijt te raken. Wat de vrouwen betreft, het was maar goed dat er twee om hem vochten, want al had Verft Uondam als Francaise een prachtig gevoeligen inzet, terwijl de personificatie van het moderne Duitschland door Londi .Nijhoff aan het begin de overtuiging miste, later daalde; Marianne's ster terwijl die van (iermania rees en al was het lijn recht tegen het verloop van het stuk in. er bleef zoo tenminste altijd een, naai' wie men met onver deeld genoegen kon luisteren. Cor 'H er mus heeft het bestaan om den ..Ksmoj'eit". die eigenlijk voor onderwijzers en dilettanten van litterairen huize gereserveerd was. met beroepsspelers te bezetten en bet aangename m deze verrassing was. dat hij een schooner. boeiender geheel kreeg dan eenige soortgelijke opvoering van liet nijvere Schouwt ooneel. dat \Vel eens gaarne archaïseerl. 'Het aft er dimier-publiek van onzen schouwburg, dat over dit abele spel". helder, argeloos en /.onder perspectief. a,ls het paneel van een der Vlaatnsche primitieven, in verrukking kwa.m. (ei wijl een opvoering als deze toch als hel ware voorbestemd scheen voor een matinee met een bizonder auditorium, bezorgde zichzelf daarbij ook een u, .ede aanteekeiiiiiL:'. liet blijft altijd eeH \\;rm's(uk oln bekende, Raoul Hvnckes De Meiroep maai- vergeten leliquicën als deze naïeve histori" van velerlei kwaad, dat in den kiem gesmoord wordt, zoo zwaai- aan te zetten als het voor het beroepstooneel, dat altijd ..bloed moet zien". nu eenmaal noodig is. Stellig waren er in deze opvoering dan ook spelers, die naar rollen zochten, waar geen rollen waren, want het eenige persoonlijkscherpe karakter is eigenlijk samengetrokken in dien eersten aller maïquë's. den snooden liobbrecht, die dan ook door llermns zelf met sobere expressie voortreffelijk werd uitgebeeld. De rest is gedrenkt in een onna\ olgbaien atmosfeer, die men weliswaar kan spelen, maar ook hoe licht verspelen. Het was. dank zij een fijne en zorg\uldige samenwerking van den regisseur, die het spel strak hield en den decorateur Jacques Snoek. dat deze aaneenschakeling van wonderlijke, doch eenvoudige feitelijkheden opnieuw en sterk tot onze verbeelding sprak. Ken volmaakt koel decor van trappen en omgangen, waarachter het welvend blauw van het horizondoek en waarboven een zacht en prachtig gereguleerd licht effect, had juist voldoende aanduidingen om niet te neutraal te zijn. Sesilieii was van Damast gescheiden door een strak zwart gordijn en als de vele optochten van Mooren- tot Christenland behoedzaam doch natuurlijk waren uitgevoerd. schenen de personages daarachter veranderd, vandaan te komen. Ken. enkel verwisseld attribuut , een juiste1 pauze en een. klein verschil in houding en gebaar schiep hier een illusie, die het wel bekende ..slootje springen" van vroeger deed ver geten. l>a,l een dergelijke geforceerde primitiviteit ook historisch geen grond had. heeft Dr. l.eendertz in zijn textuitgave bepleit. Op zijn aldaar uit voerig aangegeven secnische aanwijzingen scheen deze opvoering wel geïnspireerd. Xa de pauze speelde men op dezen completen Middeleeuwschen avond het slechts uit het Fransch bekende schelmstuk van ...Meester l'atelijn", door Johan Walch een beetje vrij verdietscht, en als sotternye" ook zelfs in den bekorten vorm wel wat rijkelijk lang. .Niettemin was hier de mise en scène Jacques Snoek blaue-vogelde hier in zijn decor van. het dorpsplein! je allerx erdiettsteli.jkst plezant en natuurlijk en het sineuïge spel van K o van I)ijk en ('or Hermiis paste er wonderwel in. Doch als tooneelprestatie zal ik mij van dezen avond vooral herinneren die innig-naïeve kruis tocht van 'li n ..sconen wigant " met het afdoende einde: ..lïobbrocht hanct nieti hier" en het ,.allegader Amen" zeggen. Smalfilm-Amateur-Kinematografie onder Kino-technische leiding van Joris Ivens Vraagt brochures en demonstraties C&PI 115 KALVERSTRAAT Amsterdam C. BI] CAPI vakkundig aad en voorlichting.