Historisch Archief 1877-1940
No. 2760
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 26 APRIL 1930
Uit de Natuur:
DE MORIELJES
door Dr. Jac. P. Thijsse
Morielje, met hondsdraf, lookraket
en fluitekruid
NU nog een beetje reveil en wat meel- w a,i nitc.
dan moeten ze ei1 /.ijn. Wel heerlijk. om in
den loop van vele. vele jaren het jaarget ij van het
vaderland zoo te verstaan. <lat je np een dag na.
kunt zeggen: morgen zingt de na.ehteKa.al. nu
moeten de pi'imula's bloeien in Huskeis boseh.
do sleedoorns zijn uitgebloeid, het wordt tijd om
het watei drieblad te gaan zien in ile Ankeveensche
plassen.
A'oor de paddest oelen moet je eigenlijk nog
fijner ingesteld zijn dan voor bloemen en vogels.
Daar komen heel subtiele omstandigheden bij te
pas van vochtigheid en warmte, de lotgevallen
van het vorig jaar laten ook hun invloed gelden.
en naast deze nog wel te omschrijven en zelfs te
berekenen factoren komen nog omstandigheden.
die wij niet kennen en die wij dan brengen
op de rekening van de wondere geheimzinnigheid
van het leven der paddestoelen. Kn ten opzichte
van die geheimzinnigheid ontwikkel je in den loop
der jaren een soort van intuïtie. Ifeimans had dat
heel sterk; hij kon dan ook bij het begin van een
excursie de kansen van den dag met vrij groote
juistheid voorspellen.
Als ik er op uit ga. om morieljes te zoeken, dan.
doe ik dat ook meestal met een redelijke ver
wachting van welsla.gen. Natuurlijk ga ik eerst
naar de van ouds bekende nioi'ieljeplekjes en
verwonder mij er niet over, wanneer ik dan dikwijls
niets vind. Het paddestoellichaam onder den grond.
de zwamvlok, het mycelium. heeft geen
eeuwigleven. Na eenige jaren, het juiste aantal kent.
geloof ik, nog niemand, sterft het at' en dan moeten
we elders gaan kijken. De meeste kans hebben \ve
in de buurt van boomen en struiken. 7e behoeven
niet groot te zijn. In het duin vind ik de morieljes
dikwijls genoeg in de omgeving van kruipwilgen
SCHAKEL
' HEIUGE\VEG 11-17 «AMSTEQ DAM
'hemden naar maat
Bij ons verkrijgbaar N. R. V. MONTA'SCHOENEN
en dan vaak in het barre zand, wat toch eigenlijk
voor morieljes wel een ongewone omgeving is.
Dit sluit niet uit, dat ik menigmaal op zulke
plekken een maaltje heb verzameld.
Iepen en eiken zijn ook goede morieljeboomen
en dan geven grazige begroeide plekjes de beste
kans. Maar nu moeten we bij het zoeken nergens
anders aan denken dan aan morieljes en bun
uiterlijk: de gelig bruine massa's met hel wafelt
jesachlig oppervlu.k. de gladde slelen dikwijls
na.u\\elijks zichtbaar. Soms zijn die morieljes zoo groot
als een vuist, een andermaal weinig grooler da.n
een knikker en het geelbruin kan ook wel eens
vervangen zijn door grijsbruin. De vorm van den
hoed kari verschillen: v&n langwerpig, zelfs min
of meer punlig lot bijna bolvormig. De hoofdzaak
blijft echter de vvafeltjesachtige structuur. Als
We el' n gevonden hebben, dan zoeken we meieen
de heele omgeving zorgvuldig af, want dikwijls
groeien VA*, troepsgewijs.
liet zoeken van morieljes is even boeiend als
het zoeken van kievit seieren en heel wat
amusaiileldan hengelen, datanders ook niette versmaden valt.
't Is met die morieljeéeen en a,l sierlijkheid,
eenvoud en gemak, /ookls de kievilseieren/.oeker
omgeven is door liet gejoel en gespeel van de
weidevogels: kicviel. gruUo. tureluur, schol
ekster, kluut, leeuwerik en graspieper. zoo geniet
de morieljezoeker hel gezelschap van nachtegaal
en roodborst. de lijsters en vinken, tjifljal'. l'itis
en fluiter, de meezen en de spechten, /ooi l ra jk.
een behoorlijke hoeveelheid morieljes bij elkaar
heb laat ik de concentratie varen en geef mijn
aandacht aan het geheel, liet zou ook jammer
zijn. om in den vroegen malschen Meimorgen
geen oog te hebben voor de overvloedig bloeiende
viooltjes va.n het lioseh, voor hondsdraf en
zeiiegroen. voor de eerste aard heibloempje> of de
grapige groene tonnetjes van de kevci-orchis. die
pas opkomt en o\ er. eenige weken boven bet uit
gespreide tweetal hla.deren zijn tros \a'i L: roe t ie.
bloempjes zal verheffen. Malsi-he spruiten van
Salonions/.egel. dik. glimmend, spits -est reept.
bruinig groen, welvarend, komen allerwegen te
voorschijn. Sommige hebben de nog sa.-mmepa kt e
bladeren al buiten de beschermende scheeden
uilgestoken en nu weet i-k ook een plek. waar we
de Salomons/ege! al in bloei kunnen \iuden. Dit
is toch een der planten,; die we niet kunnen ge
bruiken voor kalenderplant of uurwerk, want
zelfs binnen een zeer beperkt gebied va.n enkele
tientallen hektaren kan het ontluiken en in bloei
komen van verschillende individu's wel een maand
verschillen.. Salomonszegelplekjes geven HOL; wel
kans oj) morieljes.
Ken dikke wijngaardslak kruipt over hel mos.
Het y.ou niet de eersle keer zijn. da.t die den \\ eu
wees naar de lekkere paddestoelen, want daarop
is hij ook al verlckker<|. Ditmaal echter is het
mis. hij kruipt maar vooifl en voort, waarschijnlijk
zoekt hij zijn kameraads te ontmoeten.
Nu klinken klaagkretien van vogels door bel
hout. en nu komt het er op aan. om uit te zien.
anders konden we wel eens een vou'ehtest
\"ertrappen, een van de allérakeligste wandaden, die
de argelooze wandela.ar kan bedrijven. \\ ie in de
Meimaa.nd buiten de paden door de bosehjes gaat.
moet altijd bedacht zijn op vogelnesten, (lelukkig
waarschuwen de vogels ijverig genoeg en geleid
door hun onrust vindei^ we misschien het open
nest. van den nachtegahl, opgebouwd uit dorre
stengels en hinderen, of de verborgen nesten van
l'itis en roodborst. .Liever zoek ik er niet naai i-n
verlaat zoo spoedig mogelijk de pla-a.1sen wa.ar de
vogels zich zoo bezorgd over ma.ken.
Wanneer nu de morieljes kant en kla,ar op tafel
komen dan smaken zij naar den .Meimorgen. na.a.r
de frissche lucht en de wa/.ige veile, jong loover
van iepen en linden, berken en beuken en bont
bedauwd gebloemte op den grond, omzweefd door
bijljes, kleurige hommels en de vlinders va.n hel
voorjaar. Hel vogelkoor klinkl er dooiheen en de
hedonist is in den zevenden hemel.
Natuurlijk eet ik nooit gekochte morieljes.
hoogstens eens een maaltje. geschonken door
bevriende hand en verzameld op bekend terrein.
KRONIEK
!><? l.e^eliikl Jiciil «Ier \ inu\\ .
DI-! heer Kuys. minister va.il binnenlandsche'
/.a,ken. heeft het gepast geoordeeld Uit het:
bekende wetsontwerp (da.t ook al niet van gisteren;
is! de bepaling, die de benoembaarheid der
vrouwlol burgemeester en gemeentesecretaris mogelijk;
maakt, weg te nemen. De minister acht n.l.
deVrouw niet. ..geschikt" voor de/.e functies. Wan-i
neer. vraagt men zich af. zal toch de t ij d aanbreken,;
dat de vrouw op haar beurt Ie oordeelen za.l hebben,!
waar de nut n geschikt voor is!' Dan zullen er gewist
rare dingen te blijken komen. Maar nu 110:4 heeft)
de -Man hel voor 'l zeggen. Kn wat zei de Man H
Hij zei iets a.lgeineens en iets bijzonders, speciaal*
o)i hel ambt van burgemeester betrekking heb
bend. Keil Vrouw kon niet optreden bij brand en
oproer, d'tt was 'l wal hij zei. Alsof de Vioiiw dan,
onvermijdelijk meepompeii en meechargeerciii
moest, /on de heer Hins in zijn ambtelijk en pri-i
vaut leven nooit f'orsche. autoritaire vrouwen en'
pieterige burgemeester! jes ontmoet hebben, alsj
specimiua. van de Vrouw en den Man!' Kn weet
llij niet. dat deze en dergelijke a.mbfen in
ittindeipietluttige landen al ja.ren door vrouwen worden1
waargenomen, tot oirbaar van 't gemeen!' Knj
herinnert hij zich uit zijn schooljaren Kenau]
Hasselaar en Ma.ria. va.n Kijsselbei ge niet !' Of mag'
een rootnsche minister zich op die niet beroepen H
Het a.ndere. meer a.lgemeene a.igunient was. dat!
de hoffelijkheid tegenover de Vrouw en baai*
\erleidelijkheid een streng ambtelijke uitoefening}
\ a.n a,ndere 1'unet ies i iiu ha.a.r heen in den we-- staa.n.l
Als \ et ka.a.' seii voor de vlam. /.<n < stnell i n de ma
11ll.jke krarht en Zeifbeheer.sl bil.'v, Vool' \ ) ou \\-ejijke»
bekoring en \erleidingskunst. indien dit zoo zij - -'
da.l n,i s twee,
;ehade \ rijwej
teüen elkaar opwegen. Wat uien bij de diplomat iej
en overa.l w-iar iets stugs te overwinnen viel dooij
tact en zacht hèid, wel immer geweten heeft. (l rood;
goden, die dingen zijn toch niet van gisteren !.
Int egi'inleel. men weel ei' alle.-, va.n door de ervaring
van eeuwen. .Ie suis la femme, l'on me coima.it ....
Kn verder!' Mocht een vrouw haar eveiilueele
gaven en geschikt heden oude,- <Je koornma.at ver
stoppen, omdat de mannen zvva.k zijn en niet ten1" n
haar sterkte kunnen'/ Wat is dat v-oor e,-n
a.vereehlsche redeneering;' l.a.at men dan liever die
mannen onder de koornmaat stoppen. De .Maat
schappij en de Staat zijn toch geen instellingen
tot bescherming van verleidbare mannen-' Maar
al de/.e redeneeringen van .la.ii Kalebas zi.|n maar
doekjes voor 't bloeden v a.n mannelijke ijdelheid
en concurrent ieiiijd. h]n HOK bovendien van zekere
sent imenteele ridderlijkheid, die de vrouw maar
wil blijven zien als het teeiv. in-feriein-e.
Ini)/)lieboev ende objeet van mannelijke kravht en
meerderheid. Nll zij de intellect Ueele superioliteit
niet langer kunnen handha.ven. brengen zij de
lii-hamelijke in 't vuui. ma.ar verwijten de vrouw
dan vveei hun eigen ina.nlijke zwakheid. Alles oiii
nou /oo hum mogelijk uit l e s( ellen, wat sedert lam^
"p uaim en onvermijdelijk is: <|,. volledige ,-manci-j
pat ie der v -rouw. die zeil wel beslissen za.l «aij
zij kan en niet kan. j
(!= -_=,
Bovenstaand geriefelijk ingericht Motorjacht,
la'ig 16 .M., O slaappl. v/d passagiers. Te bevr.:
JACHTWERF STOEL-ALKMAAR