18 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 3 MEI 1930 No. 2761 Guido Gezelle-herdenking HOOFIEN'S ROOMBOTER WORDT SPECIAAL BEREID Bernnrd Verhoeven, Guido Gezelle. De Gemeenschap" Utrecht. Niet zonder drukte wordt dit gedachteniswerkje ?door de uitgevers de wereld ingezonden. Zij laten op het omhulsel in kleuren en in letterpracht allerduidelijkst uitkomen, dat dit beste Gezelleboek bekroond is met den kapitalen prijs van 10.000 franken en dat do jury, waarin zitting hadden Cyriel Verschaeve. Emmanuel de Bom. Jozef Muis en Herman Robbers, het zonder eenige voorafspraak boven alle andere mede dingers verkoos, omdat het grif voldeed aan de gestelde eischen: ..geen philologische uitrafeling. geen vulgariseerende toelichting, spontaan, krachtvol, pittig, grondig, doorkeken (!:') en trillend van levenswaarheid". Dat aan al deze waarlijk niet geringe eischen voldaan is. treft des te meer. <>mda,t de schrijver naar hij verklaart zich slechts den plicht van eenvoud wilde opleggen. Daargelaten eenige struikelingen, die de heer Verhoeven trouwens zelf voorzag. gaat hij met zijn boekje een vasten gang. Hij leeft zich in den geest zijns meesters in. Met dezen berust hij in diens smartelijk, maar ge hoorzaam geleden overmachtiging door de kerkelijke overheid. Ge?zelle, de vrijheidlievende zoon der natuur, do levenverwekker in. de bijenkorf, daarom ontheven van zijn leeraarschap te Koesselaere en op stal gezet te Krugge. Gezelle. drie-en-twintig jaar later aan zijn vereenzaming onttogen. tot onderpastoor benoemd te Kortrijk, waar hij de ..Vader van. het Nieuwe' Maanderen" werd. maar in 1809, nu met den dood in het hart. en met den dood in. het lichaam, we derom te Brugge ingekooid. De Kerk kan niet dwalen, is het Katho lieke standpunt, door Verhoeven stevig' ingenomen. God heeft door de Kerk het ook met Gezelle ten beste geschikt. Het woord van Verriest ..Guido Gezelle is Vlaanderens /iel" heeft de heer V. op fraaie wijze uitge werkt. Hij brengt ook den kriti scher! lezer tot dicht bij de over tuiging, dat hij den mensch.den priester en den dichter Gezelle in drie-zijdige eenheid doorschouwd heeft. Men wil ook gaarne toe geven, dat V. een breedcn kijk CczcUe. dut heeft op het Vlaamsche volkskarak- Jiniyye n ter, waarvan dan Gezelle de gaafste en edelste drager in de voiige eeuw was. ..dat hartstochtelijke en schilderacht ige en mys tieke", zooals het ..goeddeels onaangetast bleef". Teekenend is Verhoevens vergelijking tussclien Ge zelle en van Kyek, ..den gelukzaligen poëet van het penseel". ..Kenwen van elkaar verwijderd aarden zij in dezelfde hemelstieek. Beiden hebben Vlaanderen's ziel, in hun gaafheid en compleetheid (waarom niet volkomenheid^) uitgesproken." Na tuurlijk dat ook Maerlant en Huysbroec ter sprake komen als medegangers in Gezelle's Vlaandei'laiid. Verhoevens werk is over 't geheel te onstuimig om den ernstigen lezer mede te sleepen. Had niet ?de schrijver verscheidene van Gezelle's liederen ter juister plaatse overgenomen, dan zou het her haaldelijk zijn voorgekomen, dat de gestalte des meesters verdonkerd ware onder het heft igschaduu Mml VIEUX CORSETIÈRE KEIZERSGRACHT T2, AMSTERDAM TELEF. 37151 ATELIERS VOOR REPARATIËN IN DEN HAAG ELKEN VRIJDAG HOTEL CENTRAL beweeg zijns bewonderaars. Het heeft den heer V. ontbroken aan de macht, om Gezelle op te heffen aan den trans van Groot-Nederland, welk woord de schrijver zoo dikwijls uitgalmt. Hiertoe had hij het vermogen moeten vinden, of zijn boekje moest niet tot geheel Nederland gericht zijn. Ook al was Gezelle de strijder voor zijn WestVlaamsch en de bestrijder van het Nederlandsen, ..dat van het halJ'-Joodsche. half-Heidensehe Holland k\vam", zijns ondanks is hij toch een Groot-Nederlander bij uitnemendheid geworden. Om dit aan te toonen. had Verhoeven een vlucht moeten nemen, die hij niet gekund of. mogelijk, die hij niet gewild heeft. Want waarom dit boekje bezwaarlijk als feestgave voor gansch het Nederlandsche volk kan dienen, is nog niet eens zoozeer liet beslist Katholieke standpunt van den schrijver als wel zijn vinnige en niet altijd beschaafde uit vallen tegen het Protestantisme en wat hiermede historisch samenhangt. Vlaanderen, is voor den heer V. een vluchtheuvel voor de middeleeuwsche ziel gebleven, ook ..toen in do naburige noordelijke landen het Protestantisme overal een kinderlijke levensorde ver nietigde". J fier had V. 't ook zoo kunnen stellen, dat gelukkig in naburige zuidelijke landen alsook in Vlaanderen zelf de Inquisitie haar plicht had gedaan om die kinderlijke levensorde te vuur en te /.«aard aan den greep van het Protestantisme te- ontrukken. Hier kan men V. ook verwijzen naai' ..l "ilenspiegel". het gewel dige werk van DeCoster. waaruit de noodschreeuweii klinken van diezelfde Vlaamsche ziel. gemar teld in het andere kamp. De waarheid moet wel deze zijn. dat Vlaanderens ziel behouden bleef uit eigen kracht, den beeldenstoimers en den heelddienaars t en spijt. Als V. van Gezelle gezegd heeft : ..Deze conservatief heeft mede het karakter van Vlaanderen gered van een ontijdige uitleve ring (aan Holla.nd) en roekelooze -/ Mi i u. .v. te vernieling (door Holland:-)". Iaat ?iirt/t onthuld hij er fel op volgen: ..Kn als nii de bonte vlaggen van Vlaanderen over Groot-Nederland waaien. dan mogen we. Gezelle dank «'eten. dat ze toen niet zijn opgeborgen in het vooronder der kale inoddersclmit der /even Pro\ inciën." De/e tirade doet al heel vreemd aan. De heer \ . heeft «"uien vin>rbiizieii. dat de makers en mede werkers van de Noordelijke Republiek voor een aanzienlijk deel Vlamingen zelf waren, die door vreemde macht uit het land hunner vaderen \.-idreven wa.ren. Die ina.cht had Vlaanderen gelast te slapen en het sliep. Verhoevens ..kale niodderscliuit" kon weieens aan het verkeerde adre-, gericht zijn. In den Noordelijkeii Staat is. wat men er ook van zeggen moge. Nederland behouden ge bleven: zonder een Noord-Nederland bij zich waie Vlaanderen niet heropgestaan en zon Gezelle waarschijnlijk zijn leven lang de mond zijn dicht gehouden. ..Het historisch gi lijk van Gezelle ----- aldiiVerhoeven is ongelijk geworden door een natuurlijke ontwikkeling, die de l lollandsehe laai verjongde en de Katholieken boven den Moer dijk ontvoogde". Dit is de waarheid ten halve, l >e volle is: door de aaneensluiting van alle krachten in de Dietsche landen. \Vij hier boven de Schelde begroeten Vlaanderens bonte vlaggen niet warmte. mits het oranje en de driekleur en het. rood er op gelijke hoogte mede iiitwaaien. Anders krijgt ( ? ezel Ie - ell 11 let hem in zekere mat e Verhoeven in den dood toch nog geüjk en ma.tigt een zel!'geiiocg/aam X'laamsch- Katholicisme zich den eigen dom van een ruiintei iik (.root - Nederland aan. Grammofoon NIEUWE PLATEN door Lou Lichtveld %iiii£;miiztck bij INtl.vdor Dl'" nieuwe productie van Polydor heeft op namen uit de Opera's ,,I,a Bohème" en ,.I pagliacci" gebracht, gezongen door de sopraan Margit Angerer en den tenor Alfred Piccaver. met orkestbegeleiding onder Manfred Gurlitt. Deze pluten (I'ol. (>(>,S5!) en (i(i,SS!)) zijn wat d<' tenor be treft wat scherp, maar buitengewoon duidelijk, en de zwakker-intoneerende sopraan heeft een zeer fraai grammofoon-geluid, (ie kent de Boh nieduetten, met ai hun weekheid, hun vrij- uitgezon gen, weelderige melodieën, aan welker bekoring niemand ontkomt! Het Pagliacci-fragment, tammer en veel meel1 gedeclameerd, laat Piccaver's stem rustiger en milder hooren. nu hij niet naast die der sopraan zich tot zulke groot e hoogte forceert. Ken directe vergelijking van deze solo met zijn Boh me-fragment laat int ussehen hooren hoezeer Leoncavallo in melodische expressie en in zangerigheid l)ij Puccini achtei'staat. Twee prachtige aria's, uit ..II re pastore" van Mozart en uit ..11 pensieroso" van Handel wei'den door .Mad. Kitter ('iampi gezongen, een eveneens voort i'el'felijke so]>raan. die alleen soms hindert door teveel vihreeren. maar die een pracht ige. glanzende hoogte heeft, en een weinig peiietiante stem. ( Pol. lio'S l l I. Xooals de/j' aria's in een bepaald tijdperk de typische nilingen water, van nmzika.le lust, van vreugd" in de zuivere, om haarzelfswil bes1aa.mli' klank, zoo zijn op den huldigen da.g heel wat opel'ette- ell lichte opera-al la's uitingen Val! een/elfde bedoeling. Alleen de moderne opera, sei-ia. heef! de/e bedoelingen ver/.aakt. ten \oordeeie van de literatuur. Teekellellde aetlleele Voorl leeldell hlervan x.ijn de beide fragment en uit \\einbergers ..Sehwanda der Diidelsackpt'eil'er", \velke gezongen worden door Scheidl. den Bariton van de erlijnscheStaat sopera. terwijl liet orkest de begeleiding onder directie van Hermann \\Vigvrt speelde. <Po|. liiür.'.T). Hoewel zulke liederen Weinig ei il( irat lll'ell i-li weinig vocale acrobatiek bevatten, hebben hun melodieën zoo weinig direct met den literaiivn in houd uitstaande, dat hun muzikale beteekeniwerkelijk volkomen analoog is niet die van de aria's. Scheidt heeft ook de echte buffa-toon te pakken, en zijn in/.ettet! zijn zoo frisch en geestig'. zijn stem domineert het koor zi o goed. dat on danks ha;tr betrekkelijke waardeloosheid deze mu ziek op de aangenaamst e wijze amuseert. Polvdor heeft h,-t ..groote" graniniofo-.n-reperioin n goede aanwinst \ersehaft met de op name \a>i lüchard Sirauss' ..Til] Kiilenspiegd". door het orkest \;IM de l >ei'l ijnsche Staatsopera. onder leiding \an den componist gespeeld. (Pol. liliS.xT S). Het aantal St rauss-opna men is nou' niet ZOO erg gl'ool . ell tllssclletl de Vele hopeloos-Vel ouili'i'dc werken van deze componist houdt Till Klllellspiegel zicll llog het be-t. Toch i-. dit niet e. n \an de werken die winnen bij een grammol'oon -reproduct ie. De /.'.vaklieden van Sirauss. zijn vele L -iüeenpia.'itsen. de rauwheid van zijn tutti, word. n hier opvallender dan in de concert/aai. \Va! deze opname waa.rd"\'ol mankt, is echter Strauss' eigen interpre !at ie. die veel soberder en een\ oudiger is als die der meest e groot e dirigent en. 11 ij is een ideaal leider \an zijn eigen muziek, en zijn lezing van «'erken, «'elke tot zoovele uiteenloopende opvattingen jnnleiding ge\eii. zal een norm \ve/en \ oor latere uit\oerit)gen. \\amieer hij in de toekotn-t tenminste niet heelemaal \'ei g, 't en /al /i j n. Hotel Duin en Daal" - Bloemendaal Str, koud en warm water op alle kamers PRIVÉBADKAMERS - LIFT - Telefoon 22223