DE GROENE AMSTERDAMMER VAN w MEI 1930 No. 2762 Kunstzaal Rokin 126 van Lier Amsterdam» Oostersche & Europeescha antiquiteiten Oude en Modarne schilderijen en plastieken Negerkunst & Ethnographlca Dramatische Kroniek door Henrik Scholte Alexander Moissi in ..I>ic Andere Seïtc" (Sherriff) en ,,Feigling<-," (tenormand) VOOR den toeschouwer is het al even moeilijk als voor Moissi zelf om iets nieuws in zijn spel 4e ontdekken. De fout van het vorige bezoek werd ^goedgemaakt door het meebrengen van een ?ensemble met redelijk goede en goed gevarieerde krachten, waardoor het geheel, ook wat bijvoor beeld de zorgvuldige en gematigd moderne; ensceneering betreft, zoo ongeveer op de hoogte stond ?van het tooneel, dat wij hier uit dagelijksche kennen. Al valt er dan uit een vergelijking tus?schen Amsterdam en een zoo kleine Duitsche provinciestad als Munster, waar het ensemble ge'huisvest is, nog wel eenige leering te trekken. Of het niet al te verbijsterende programma Moissi's eigen keuze is dan wel tot het répertoire van de troep behoort, weet ik niet. Men zou ge neigd zijn om het laatste aan te riemen, want -althans voor de beide eerste rollen, Stanhope in Journey's End" en de schilder .Tacques uit Les Laches", waren geen groote persoonlijke successen weggelegd. Zeker, de lange pauze na do vorige drukke bezoeken, waarbij wij toch wel wat al to zeer genoeg kregen van dit Narcissische spel op n gevoelige snaar, heeft ons wel weer ontvankelijk gemaakt voor zijn hypersensibele stem, de sierlijke .arabeske, die dit altijd lenige en bijna muzikaal getrainde lichaam weet te maken, en voor dat (ook puur ruimtelijk) zoo verrassend zuivere gevoel te weten waar en hoe op het tooneel te staan. Maar ook de bescheiden plaats, die hij dit keer in twee milieu-stukken moest innemen, verhinderde niet ? dat hij twee zoo verschillende rollen toch weer danig naar elkaar toe (en naar Moissi toe) speelde, zoodat zijn Stanhope soms bijna even ostentaticf laf en vrouwelijk was als de naieve, werkelijk laffe ?deserteur uit Leiiormand's stuk, dat in een Zwitsersch sanatorium, doch in vollen oorlogssfeer speelt. Moissi's stem biedt altijd weer de verrassing van een oorspronkelijk onschoon gelufd, dat met de steentjes van Demostheiies in den mond tot een ,,wohltemperiertes Klavier" werd omgevormd. Hij trapt pedalen in en houdt die seconden lang ?aan. of hij stopt do melodie en maakt er virtuoze harpeggio's tusschendoor. Van zijn onbeheerschte zelfverheerlijking komt hij ook in zijn zorgvul digste spel niet af en elk woord, dat hij zegt, voor ziet hij eigenlijk van het etiket van zijn naam. Zoo kon men ook niet verwachten, van hem den ?waren Stanhope te zien (voor wien hij ook physiek niets meebracht), doch slechts in zooverre een Stanhope als die met de persoon van Moissi overeen te brengen was. Vandaar dus een prachtig opge bouwde en uitgespeelde dronkenmansscenüuit het eerste bedrijf, na een al te lang aangehouden ont moeting met den jeugdigen heldenvereerder Raleigh. Deze scène over een whiskyflesch. met de hysterische lachbuien en heel het zieke, zelfkwellerige van een reeds volledig gebroken man, was een later niet meer bereikt hoogtepunt, doch dan ook een incidenteele climax. Zij gaf ons reeds ?de sleutel voor do heele rol, die dichter bij den geshellshockten lafbek Hibbort lag dan bij den hopeloos gedesillusionoerden doch verbeten volhoudenden sportsman Stanhope, voor wien de gansche oorlog een mateloos unfaire match is, die ^echter uitgespeeld zal moeten worden. VAM HELLES ? TABAK* IS rVWALITEIT Teekening voor de Groene Amsterdammer" door B. van Vlijmen X Alexander Moissi Sherriff's stuk, HUM;!' een geraffineerde en sugges tief geschreven novelle, niet ecu fijne, wiange. doch onheroïscheii toon, juist in het schijnbaar onaan zienlijke détail, vraagt een ongewoon hoogstaande, intellectueel doorwerkte opvoering, en al had Vel kade in Joh. de .Meester ook den waren Stanbopo niet, men moet toch toegeven, dat de sfeer rondom dit karakter, de achter uiteilijke zelfvei-inanning verborgen, doodelijke onzekerheid van ter dood veroordeelden, die het uur hunner terechtstelling niet kennen, ofschoon zij er onophoudelijk moe be dreigd worden, buitengewone eu aan hot stuk be antwoordende kwaliteiten had. Het is nu niet zoo erg. dat door Moissi's spel deze rol volkomen on-Engelsch weid. De heelo opvoeiing miste dat trouwens, alleen al door de wijze, waarom men de staalhelmen op de punt van de neus balanceerde, en er gingen veel kleine finesses door verloren. Bij alle goede fragmenten spoelde men dit stuk, dat nu eenmaal Engelsche ofiicieren achter de voorste aanvalslinie behandelt (en alle; drie be grippen hebben het volle accent), te zeer in de richting van de frontlinie der soldaten uit ,,lm Westen Nichts Neiies'': d.w.z. veel bombardement, veel conflict en een aandikken van het weliswaar prachtig gemaskeerde, doch reeds in overvloed aanwezige effect. Maar of een Stanhope als Moissi hem speelde, ondanks die half kapotte zenuwen toch nog een officier-leider (on een zeer geziene leider) zou kun nen zijn, betwijfel ik. Deze trillende vingers konden geen revolver meer zuiver richten on in de scène met Hibbert mislukte het prachtige gesprek dooi de te groote overeenstemming van beider gemoed, en Moissi zou zeker een onovertroffen llibbert hebben kunnen spelen, als er maar eeu andere Stanhope tegenover had gestaan. Dat bewees trouwens zijn rol de volbloed lafaard, als dit geen contradictio in terminis ware in het veel zwakkere en rijkelijk gocdkoopo slnk van Jjonormand, waai' zijn spel, zonder hoogte punten, over het geheel toch veel zuiverder inter preteerde. Moissi was het zelfs, die door behendige overgangen en door een voortreffelijke en natuur lijke gevoeligheid charnie en leven in dit wel \\at. al te naieve karakter aanbracht. -Het l[:i\\aiianregister van zijn stem word hier weinig of niet Hotel SEINPOST - Zandvoort. Ie klasse Familie-Hotel met alle moderne comfort Pensionprijzen: Voorseizoen f 6.?per dag. Hoofdseizoen vanaf f 7.?per dag. gebruikt. Zijn rad doorspreken, zijn veel ..rugzaal" spelen en zijn duizend maniertjes en kleine gebaren redden deze rol voor het: belachelijke, en het kinderlijk heengaan, als hij onwetend het verderf inloopt, ontroerde oprecht. Maar de gretizenlooze onhandigheid van dozen gologenheidsspion wordt toch nog maar over troffen door do onhandigheid van de tegenpartij en het moet wel een blauwe Maandag in de ,,ge heime dienst" geweest zijn, waarop het toch nog zoo voor elkaar kwam, dat men Jacques tenslotte kon doodschieten. Hot ensemble van het Stadttheator Munster leverde ook hier verdienstelijk spel, in het bizonder wel Walter liiller, die den voi-igen avond een wat vlakken Osborno (Verkade's beste rol) gegeven had, maar waar de fuut hier eigenlijk meer in de slechte magazine-story van het geheel ligt, was hun taak niet bepaald dankbaar. Misschien dat bij het lezen deze psychologische proeven en wijdloopige complotten nog wel fijnhedcn verbergen; als toone.-lstuk, van de planken af, kan ik er geen chocola van maken.