DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 10 MEI 1930 No. 2762 Gandhi aan het spinnewiel Gandhi de Utopist door Dr. Jan Romein Alleen het spinnen kan de bevolking uit dezen apathtschen toestand .... bevrijden " ANDHI ZELDEN heb ik zoo scherp en pijnlijk beseft hoe 'n gebrekkig instrument de taal is, als toen ik bovenstaanden titel overdacht en neerschreef. Tot hoeveel misverstand kan hij niet aanleiding geven ! Men kan utopisme zien in Gandhi's geweld loosheid, in zijn ascetisme, in zijn Hindoeïsme, in zijn geloof aan Indiëals meer dan een geografisch begrip, in zijn anti-machmo-prediking en, voor;-], in zijn propaganda voor het spinnewiel en de khaddar", de zelf-geweven stoffen, wat ons hier in het bijzonder zal bezighouden. Dat alles utopieën te noemen, is min of meer juist, maar tevens, eerder nog', min of meer onjuist. Over den politieken, dat, wil hier dus zeggen, niet-utopischen achtergrond van zijn ahtmxagedachte spraken wij reeds in ons eerste artikel (Nr. van 26 April j.l.); de mogelijkheid van een nationaal eenheidsfront tegen het Britsche impe rialisme is in het tweede artikel (Ni. van 3 Mei j.l.) ter sprake gekomen, en wat zijn ascetisme betreft.: hier moge uit n voorbeeld blijken, hoe weinig utopisch dat gericht i.s. Gandhi predikt sexueele onthouding. Maar waarom? Niet om als een monnik of yogi zijn eigen ziel rein te houden. Xeeti, doch: omdat minstens n tiende van de bevol king", zooals hij gezegd heeft, half verhongerd, en negen tienden ondervoed zijn". Niet eerder hebben wij het recht een nakomelingschap voort te brengen dan dat Indiëeen vrij volk geworden is, in staat om in tijden van hongersnood zichzelf te helpen en de epidemieën uit eigen kracht te bestrijden". Laten we dit: rationcc/c ascese noemen. Datzelfde rationeele kenmerkt ook zijn raad gevingen aan het. volk, die te interessanter zijn, omdat zij laten zien, hoe, evenals dat bij Lenin of bij Keinal het geval was en is, geen nooden van het volk hem te ,,onbeduidend" schijnen, om zich in te verdiepen, [lij heeft een aantal redevoeringen gehouden over den modder in Henares, over de stinkende steegjes daar, over de ten hemel schreiende toestanden in derde-klasse-wagons, over ongereinigde W.C.'s, over in onsmakelijke schalen opgedischte levensmiddelen, over vuile handen, over spuugbakjes, over de juiste wij/.e van adem halen, over wasch- en drinkwater, over kauwen, over behandeling van brandwonden en slangeiiueeten. Het niet-Weslersehe in (landhi, bl ,kt ui'., al deze dingen, is slechts schijn. Hij staat daarin naast niet tegenover de andere groote wekkers van Azië, een Soon-Yat-Sen. een Kemal Pasja en ccn Uiza Khari. Op n punt na: terwijl deze ellen in de industraliseei ing van Aziëhet eenige redmiddel hebben gezien, wil (landlii terug tot de middoleeuwsehe dorpshui.-Jiouding en het is d<vu-om, dat wij, zij het aarzelend, hem een utopist hebben durven noemen. Aarzelend, want de kwestie is lang niet eenvoudig ! Men kan de wereld verdeden in landen met kapitalistische productiewijze en die met primi tievere, productie-vormen. Doch men houdt dan nog een belangrijke groep over, n.l. landen met een ..dualistische economie", om de terminologie van Prof. Boeke te gebruiken. Minder kort en da'v.-door minder bruikbaar, maar misschien duide lijker is de omschrijving: landen met een geïm porteerd, niet-autochtoon kapitalisme, waar de primitievere productiewijzen tevens nog bestaan. Tot die landen behoort Indië. De invoering van het Hi'itsche kapitaal heeft die oudere productiewijzen verstoord en een i\ eks tegenstellingen geschat en, waar\ an Prof. lïoeke in zijn bovengenoemde rede een Zes-tal opsomt, die echter alle te/amen hi'l groote probleem voor de landen met secundair kapitalisme! hebben geschapen n.l. hoe moet de dualistische economie weer een monistische wol den? Theoretisch schijnen er twee oplossingen te bestaan: verdere vorkapilaliscering tol die Oostorseho" landen geheel ,.ver\veslerscht" zijn of: afwijzing van de ..verwestering" en terugkeer tot het praekapitalisme. (iandhi nu staat de laatste oplossing voor en heeft o.a. in Prof. JSoeke, maar ook in b lüp Miller een verdediger gevonden. In zichzelf beschouwd, is (iandhi's gedachte-gang vol komen, konsekwent. Door het wegvallen van de noodzaak der thuis-iiijverheid in de eerste plaats van de katoen-spinnerij en weverij, verdrongen door detiEngelscheii import leeft de groote massa dor Hindoe-bevolking. 221 millioen, uitsluitend van den opbrengst van het land: dit bet eekent niet alleen, dat zij verarmd is, maar tevens dat zij ge middeld het halve jaar werkeloos is, met al de aibeidsschuvvheid en degeneratie-verschijnselen. die daarvan het gevolg zijn. Wat (iandhi wil is dus Ie. geen import van uit Europa meer van goederen. die ook hel, land zelf kan voortbrengen, l'e. geen i'ernierrdcritii/ meer van de in liet land reeds be slaande fabriekmatige industrie, die immer* boven dien alle ellendige gevolgen voor het fabrieksproletariaal, heeft meegebracht. die we uit het vroeg-kapitalistische Europa kennen. Toch, dit moge konsekwent zijn, hel houdt m.i. geen rekening met de historische ..wel" als men wil -- - dal hoogere organisat ie vormen, ec< >!iinnischc, zoowel als politieke, zich op den duur niet laten verdringen, (.iandhi mag nog zoozeer lietoogeii, dat de fabriekmatige productie niet goedkooper i.s dan die der (huisnijverheid, omdat de fabrikanten het overschot in den zak steken: zijn betoog geldt, alleen voor de situatie van het oogenblik: er zijn ook fabrieken zonder fabrikanten, zij het niet zonder bedrijfsleiders, denkbaar. Kn (iandhi moge den Indischeii indnstrieelen --- 11 indoe's en Moham medanen nog zoozeer verzoeken hun bedrijven niet uit te breiden, zij zullen zijn raad, tenzij ge dwongen, niet opvolgen. Neen, wij, voor ons. zien de oplossing der dualis tische economie veeleer in een derde, tot nog toe noch door (iandhi noch door zijn verdedigers aan geroerde mogelijkheid, die bestaat in doorzet t ing van de toch onvermijdelijke industrialisatie naast de collectivisatie van den landbouw, een oplossing. waarvoor, zooals het itussische voorbeeld bewijst, juist do landen met secundair kapitalisme eerder in aanmerking komen dan die met primair kapitalisme waar de tegenstand tegen de met die oplossing onvermijdelijk gepaard gaande radicale politieke hergroepeering uiteraard veel sterker is. Ik ga daarbij uit. van de veronderstelling, waarvan ik do juistheid niet lieoordeolon kan, dat ook dit katoen- en ivstbouw zich evenals do guianbouw tot samenvatting in ..landbouwfabrieken" leent. Hoe dit zij, do grootste belemmering voor (iandhi's slagen schijnt ons. meer dan in de paria's en Mohammedanen en I Undoo-bourgeoisie. gelegen in hot konsekwent, maar utopisch karakter van de economische structuur, zooals hij zich die na de verdrijving" der Engelschon voorstelt. Iets anders is, wanneer hij zich bij zijn spinnewiel" oen. overgangsmaatregel denkt, n.k, een geweldloos woerbaar-maken van hot door de gedwongen lialfjaarlijkscho werkeloosheid verslapte volk. Kr zijn teokenen, die daarop wijzen. In d.it geval is het eer een geniale aanpassingsgeda,ch( e d.1.n een utopie. r,l>e Toestand Tot besluit een enkel woord over de sitna.lie van het oogeiiblik. '/jij is HOT -/.eer onoverzichtelijk, m.'iar toch duidelijk genoeg, om hen in het gelijk (e stellen, die van den iL'eii Maart al' begrepen hebIndië, n in hst teeken van liet spinnewiel" ben. dat zij ernstig was. De beide centra van v.-r'zet liggen nog in het uiterste Noonl-NVest en en iiel Noord-v,'osten : Pesja-.var en ' hiltagong. i osjawar. dubbel gevaarlijk voor do regoeïing. omdat het grensvesting is tegenoM'r Afghanistan en hè). omringd is door nog onafhankelijke borg-stammen. wier onderwerping voor l-.ngoland voorwaarde ivoor het behoud van zijn toch al wankelenden invloed in .Afghanistan c' n omdat het gelegen is in do provincie, waaruit de regoering de meerderheid van het Hritseh-Indiseho legej plecht te roeruti-eren.Verklaa.rt dit al .-oor 00:1 deel de onbeiro'iw baarheid der troepen, waarvan betrouwbare be lichten gewagen, do andere helft wordt verklaarbaar, wanneer we bedenken, dal de Sikhs in den wereldoorlog nog het loyaalste deel van liet lint sche koloniale leger, uit bijna diezelfde streek ,".)'komstig zijn, maar nu verre van loyaal. AinMi.-;ii is hun heilige stad en zij zijn hel bloedbad, dat generaal l "ver er in April l!Müheeft aangericht door meer dan llli ongewapende!! te leien neer schieten, nog niet vergoten. Kn hol l u eed e cen trum, ('hiltagotig. is nauwelijks minder belangrijk, omdat hot in de dicht M-bevolkte en nieo.-,t zelf bewuste provincie ligt, l lost -Heiiga'en. Naa^t 'i, opstanden in de steden, begint ook de Ma.kingsbexveging een rol te spelen. Hij die1 in de juf--spinnerijen van Bengalen is gebleken, dat de 'tb>hanunedaansclie arbeiders althans het af/.ijdigheids] :aj-( H d vat! 'Ie Modannnedaansehe partij (Met opvolgen. Men zal hier misschien tnee in \erban<] moeten brengen, dat deze partij bij do regeei-ing op matigheid heeft aangedrongen. Eindelijk Verdient nog de poging van Sir Te/ Hahadnr Sapru vermelding, die Ira.ehl \ oor d regeering de kastanjes uit hel vuur ie halen dooi do gematigde leiders te bewegen aan een ..confe rentie van alle partijen" deel te nemen, die l l Me: te Bombay zou bijeenkomen, en waar men ;?fge\ aai digden voor do z.g. ..roiido-tafel-cont'ei-entie" zm; kiezen. Die conferentie van Hoinbay kan van b,teekenis worden, maar waarschijnlijk is zii m. reeds ----- vooral door de arrestatie van (iandhi. ???',, grond van een wet van IS27, die ben-ehting ovei bodig maakt -?- oven verouderd on door de gebeur tenissen achterhaald als bet rapport \ a.n de eoi1.:misr-io-Simoii, dat, men bezig is te- drukken.. . BERGT UWEN INBOEDEL BU VOOKGENOMKN VKSTIUIM* |N DEN HAAG OF IN HET BUITENLAND BIJ DB KIKMA HATKNBUK'i & PULMKK TK 'S-GRAVENHAGE.IluMUKNKcABK 22 'i' K [, K K O N ! l !) -i O KIOSN r»:".xo(TwK;N. BespreKIrr,?, kosieioor ?iVI.X'. UNNKNL. Kf (Xl'JOH'l Tu.\ N -I01 mv ? '