No. 2762 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 10 MEI 1930 Uit de Natuur: De drukke Planten door Dr. Jac. P. Thijsse ONLANGS waren wij in de gelegenheid eenige films van plantengroei te zien, vervaardigd op de ateliers van de maatschappij Multifilm te Haarlem. Jo ziet dan het plautenbeeld in enkele seconden al de veranderingen doorloopen, die in werkelijk heid plaats vinden gedurende evenveel minuten, uren of zelfs dagen. Iedereen weet natuurlijk dat een bloem open gaat en zich dikwijls weer sluit, dat een knop ontluikt, dat een rank zich krult. En men stelt zich misschien dan ook wel voor, da-t dit heel langzaam gebeurt, maar dan meestal toch zonder te beseffen, welke bijzonderheden van kracht en rhytmus en evenmaat zich hierbij voordoen. De veisnelde film geeit in dit opzicht een openbaring. Hoe fraai is de ontplooi ngsbeweging van de crocusjes en hoe direct afhanke lijk van de temperatuur. Een handvol afgesneden papavers, achteloos in een vaas met water ge plaatst, bevinden zich in een voor hen ongewonen, onnatuurlijken toestand. Gelukkig echter hebben ze een fijn gevoel voor de richting van de zwaar tekracht en nu is het een lust om te zien hoe ze zich oprichten en den Terticalen stand zoeken. Aanvanke lijk zwaaien ze er door heen, maar dan keeren ze weer terug en na nog eenige schommelingen is de gewenschte stand gevonden. Dan kan de bloem zich openen, de beide kelk bladeren worden afgestooten en de kreukelige kroonbladeren ontplooien en strekken zich, tot ze den fraaien bloembeker vormen. Vierentwintig uur vroeger zouden diezelfde knoppen hun tijdelijken ruststand juist in tegenge stelde richting hebben gevonden. Sommige van do plantenbewegingeii gebeuren met vrij groote snelheid. andere zijn trage:1. In het voorjaar zien wij wel de meeste voorbeelden van vlugge verandering en bij mijn wandelingen tegenwoordig is de herin nering aan de Multifilm-film al bij zonder gemakkelijk en levendig. Ik zie de bladbundels tuimelen uit de knoppen van de linden, de jonge beukeloten kruipen te voorschijn uit de bruine knoppen. de frissche pinksterbloenien knikkebollen tegen den avond in, maar 's morgsns om (J uur verheffen ze zich weer, om tegen zevenen schuin omhoog te staan. De hooge toppen van Judaspenning en Lookraket staan eventjes krom gebogen, net of de plant te weinig water heeft, maar uur na uur verandert de richting van die kromming en als we de film versnelden, dan zouden we zien, dat die toppen al draaiend en wentelend omhoog groeien. Do rnadeliefjes openen en sluiten zich al naar do tem peratuur, de paardebloem gaat dicht al vroeg in den middag. Maar de sleutelbloemen blijven open als ze eenmaal open zijn, zonder rekeningte houden met dag of nacht, regen of zonneschijn, warmte of koude. Alleen groeit de bluemkroon watuit. Maar als de bloei op zijn end raakt, dan gaan de groene bladeren zich strekken niet groot e snel heid, totdat ze wel hun dubbele lengte krijgen. En nog oen poosje later trekken de wortels de heele plant een eindweegs den grond in. Zoo gebeurt er van allerlei on hot is wel goed, dat do versnelde film ons daaraan herinnert. Ben van de grootste druktemakers is de Bryonia of Heggorank. In de duinbosscheii komt deze plant veel voor en ook wel elders. Het is een kom kommerachtig gewas, dus van dezelfde familie alg de kauwoerde van den profeet Jorui. Deze plant heeft ook een fabelachtig snellen groei. 's Winters is er niets aan te zion, dan zit de plant onder don grond als oen dikke wortel, vaak zoo groot als een monschenhoofd of zelfs groot er. In hot eind van April komen de loten uit den top van dien wortel, grijs groen, met mooi gevormde bladeren. Dio loten schieten recht de hoogte in, een bundel van een stuk of acht. ^"a een paar dagen hebben zo een hoogte bereikt van een deci meter of vier. Maar dan kan do klhnplant niet moer op eigen boenen staan en dan vallen die loten in alle richtingen uit elkaar. Dit uit elkaar vallen gaat heel snel, als jo hot treft kun je het zien gebeuren. Daarvoor is het noodig, eens een Mei morgen door te brengen in een bosehje. waar oen stuk of vijfentwintig van die planton bij elkaar staan. Inmiddels gaan die loten nu hun ranken uit spreiden. Die zaten horlogoveervormig opgerold verscholen tusschen de bladeren. Nu ontrollen zo zich, groeien onderdehand nog eens uit tot twee. driemaal hun oorspronkelijke lengte en gaan dan Nederlandsche Munt Hofland*! beate 10 ccnta Heggerank, klauterend over duindoorn. Langzaam in het rond zwaaien, zoekend naar een steuntje'. Op het eerste gezicht lijkt zoo'n plan! niets uit te voeren, maar binnon hef. kwartier zie jo do richting van do ranken veranderen en men behoeft niet voel verbeelding te hebben om zich voor te stellen hoe die plant riu met zijn tientallen van ranken om zich hoon staat te graaien. Kindoli.jk raakt zoo'n rank een, takje en nu verandert hij opeens van gedrag, ligplaats van rond te zwaaien. drukt hij zich nu tegen dat takje aan en draa.il zijn topoind er om heenL Do beweging is net even tjes zichtbaar voor het ongewapend ooir. Heeft de rank zich verankerd, dan gebeurt er weer iets nieuws, hij gaat. zich samentrokken tot twee knrkotrekker-windingen, en daardoor wendt de loot natuurlijk omhoog en verder getrokken. Da.u on nacht gaat dit door; 's nachts nog wat sneller dan overdag on zoo kan zoo'n ffeggerauk dan binnen vooition dagen vrij groote heesters geheel overwoekeren, landelijk gaat de plant bloeion mot geelachtig groene bloemen die óf alleen stam pers of alleen meeldraden hebben. De eerste geven mooie karmijnroode vruchten, die in het najaar als do plant afsterft, lango loocle kralenkett iimeii vormen in do ontbladerde struiken. De vogels zaaien den inhoud van die roodo bessen uil en zoo komt hot dat do hoggerank in onze duinen in grooteii overvloed voorkomt. Hebt go geen heggerank bij de hand. dan kunt ge snelle on indrukwekkende bewegingen ook wol te zien krijgen bij andere' klimplanten: hop, hoggewhide en kamperfoelie, vooral die kamper foelie. MIJNHARDT's Hoofdpijn-Tabletten 6Oct Laxeer-Tabletten.. 6Oct Zenuw-Tabletten . 75ct Staal-Tabletten..9Oct Maag-Tabletten 75ct Bij Apoth. en Drogisten KRONIEK AAVcr s<'liïIiliM*ij«'iivr r va l welling E H is in Parijs weer een schilderijenvervalsching ontdekt, waarbij de affaire der valsche Van Goghs maar een kleinigheid is. Doch men /.iet eigenlijk niet in waarom de wereld zich daarover zoo boos maakt. I fet is immers geen vervalsching van boter of van bankbiljetten. Hoewel dit laatste ook veel eerbied waard is, want het eischt oen uiterst geschoolde, gevoelige hand en ongelooflijk veel geduld en nauwgezetheid. Maar hot nadeel voor do Maatschappij is hier duidelijk, terwijl bij do vervalsching van kunstwerken slechts hot snobbisme in hot gedrang komt, want het geldt hier enkel oen vervalsching van naam. Kn de naam be hoorde toch zeker niet- een essentieel deel van 0011 schilderij te zijn. Wel de schoonheid, de eigen visie des moestors, zijn persoonlijke kijk op natuur en. merischen. Maar die is bij zulke- vervalsehingen aanwezig, of do schilderijen /.ouden voor zulke prijzen niet verkocht zijn. Men kan gerust gelooveii, dat, als het den vol koop van Millet's. ('orot'sen dergelijke geldt aan .. rijke liofhebbeis" of zelfs musea, oen ga,nsch leger va/i experts, deskundige handelaars, kunsthistorici bij do zaak gemoeid K. die hel schil derij t onlege ondel- de Iculpe Helllen. Kil a's dat examen uioed doorstaan i^, dan mag men gerust aannemen, dal de eiu'ei:a.a"diue sein M >nheid \ a,n den bedoelden .Meest er ook inderdaad in het stuk gevonden wordt. 11 et geen hot eokent. dat de ..handige eopii'st " zich den geest v;:n zijn voorganger volki noen eiLVeii n laakt e en waarlijk tech niek genoeg bezat om iliell geest nuk nog tot uiting Ie brengen. Die ..eophst" ecipiecrt echter niet- wanl het zou niet lukken ('lipteen van be roemde schilderijen voor voel geld als echte te verkoopzelfstandig schild' of liet ..genre" hei dit iu de essentie enkel in foefjes experts zijn geen knip voor hun deskundigen speurneus uaard. . Dit echter zoo zijnde, wie is hier bedrogen d(j'i de snob alleen, die uu-t een naam pronken uil. <>f de handelaar, die aait de zeldzaamheid een bijkomeiiile (of voornaamste ': ) waarde out leent ? /ui lic verva.lsehingskwest ies leggen Wel heel vooze groiiilen van kunstlielde en kunstgevoel liloot. om va \ het akeligst commercialisme niet te sprekoii. Terwijl Sta.at en .Maatschappij vervolgens ooi doelen en berechten naar principes, die een gansuli andere reden van bestaa.n helilieii en op ga-nsHi a.'ideren dingen slaan. \Va:it' ..vt-rvalsrhen". a,ls men den kunst ha.lulel er niet bijdeiikl, beteekoi:! hier geenszins minder-wa.ardiu'heid.nia;ir uit lM v i dinu va,n geli j k wa.a.r<!igheid. onder een a.udere toevulltL--- \lag. Kn ijdelheid en geldzucht- zijn de werkelijk schuldigen. ?n maar is ei:i--. die do ..manier" l'l ."l'gekeken. Doch in den geest. niit'i ?n truc jes, of al d1'