voor Nederland Telefoon 37964 Postgiro 72880 Gem. Giro G. 1000 ONDER HOOFDREDACTIE VAN A. C. JOSEPHUS JITTA Redacteuren: L. J. JORDAAN, F. G. SCHELTEMA EN M. KANN. Secretaris der Redactie: C. F. VAN DAM KEIZERSGRACHT 355, AMSTERDAM C. Het meest gevraagde merk OPGERICHT IN 1877 No. 2763 ZATERDAG 17 MEI 1930 Amerikaansche Efficiency * , J, Sk «* v' t* ONDER de dingen, waarop de burgers van deVereenigde Staten, van Noord-Amerika prat plegen te gaan en dat aantal dingen, waarin Gods own country" de rest van de wereld overtreft, is niet gering wordt gewoonlijk in de eerste plaats genoemd: de groote doeltreffendheid der organisatie, efficiency. De huizen, de hotels, de straten, de steden, de spoorwegen, de stations, de telefonen en in het bijzonder de fabrieken in de Vereenigde Staten overtreffen alle inrichtingen van dienzelfden aard in de geheele wereld in doelmatigheid. Voor een belangrijk deel kan die trots van den Amerikaan gegrond worden geacht. De bad- en toiletinrichtingen en de liften in de huizen, de in richting van de hotels, de plattegrond van de steden, de organisatie van den spoorwegdienst zijn voortreffelijk en al deze dingen zijn vermoede lijk nergens ia de wereld zoo goed ingericht als in de Vereenigde Staten. Het gemak dient den mensen, doch geen enkelen mensch in zoo hooge mate als den Amerikaan. * * * Als een toonbeeld van efficiency plegen de fa brieken van Ford te worden aangevoerd. Elke bezoeker wordt getroffen door de tot in de kleinste details verzorgde doelmatigheid der organisatie. De belangrijkste grondstoffen, die in dat bedrijf verwerkt worden, worden in ondernemingen, die deel uitmaken van het concern, afgeleverd in het passende formaat en in de meest geschikte kwali teit. Alle onderdeelen, waaruit de auto wordt samengesteld, worden in groote hoeveelheden tegelijkertijd vervaardigd. Zij hebben zeer nauw keurig dezelfde maten, zoodat zij allen onderling verwisselbaar zijn, wat n bij het ineenzetten van de auto's n bij herstellingen een buitengewoon groot gemak oplevert. Op een groot trottoir-roulant worden ten slotte de auto's in elkaar gezet. Elke werkman verricht voortdurend slechts n of zeer enkele dezelfde handelingen, waarin hij is gespecialiseerd. De snel heid van het trottoir-roulant en de plaats van eiken werkman is nauwkeurig zoo berekend, dat elks arbeidskracht het hoogste rendement oplevert. Het is het Taylorstelsel tot volmaaktheid opge voerd. Ik treed op het oogenblik niet in de vraag, die zich onmiddellijk opdiingt, of zulk een organi? satie niet groote schade oplevert voor den werkman, die dag in dag uit en van uur tot uur voortdurend hetzelfde geestdoodende werk verricht. Ik bepaal mij tot het constateeren van het feit, dat de or ganisatie van het Fordbedrijf tot zulk een mate van efficiency is opgevoerd, dat men veilig kan zeggen, dat nergens ter wereld in zoo korten tijd, met zulk een minimum van grondstoffen en met zoo weinig arbeidskrachten een betrekkelijk zoo voortreffelijken auto kan worden afgeleverd. Wanneer de invoerrechten het verkeer niet zouden belemmeren en de hooge tariefmuur van de Vereenigde Staten de kosten van levensonder houd in dat land en dientengevolge ook de loonen aldaar niet zouden opdrij ven,zou men in redelijkheid mogen verwachten, dat dit product van Ameri kaansche efficiency alle producten van dezelfde soort in de geheele wereld van de markt zou ver dringen. De lust om machines te gebruiken, ten einde een hooge mate van efficiency te verkrijgen, wordt door den Amerikaan echter tot in het paradoxale door gevoerd. Men krijgt somtijds den indruk, dat hij machines gebruikt, alleen om het plezier van ze te gebruiken, ook in die gevallen, waarin het ge bruik van een machine welbeschouwd niet bij zonder efficiënt is, omdat men hetzelfde werk zonder een machine gemakkelijker zou kunnen verrichten. Een Hollandsche boodschappenjongen zal zijn fiets gebruiken om een brief naar de post te brengen, ook wanneer hij dezelfde boodschap in minder tijd, langs een korteren weg en met minder moeite te voet zou kunnen verrichten. Heel wat volwassen Amerikanen hebben iets van de kinderlijkheid van deze Hollandsche boodschappenjongens. Tot in de kleinste plaatsen zal de bediende in de bar, bij wien gij een glas limonade hebt besteld omdat ik voor een oogenblik aanneem, dat gij er de geringe moeite niet voor over hebt de Ameri kaansche drankwet te overtreden voor die uiterst simpele handeling een keurig vernikkelden electromotor gebruiken, die in vijf seconden het in een fabriek vervaardigde sinaasappelsap met ijswater en suiker mengt tot den drank uwer keuze. Het verkeer wordt in de kleinere steden en in de buitenwijken van de grootste steden geregeld door automatische stopseinen, die om de 30 of 40 se conden het verkeer in n bepaalde richting stop zetten of doorlaten. Wanneer het 's avonds doodstil is in de straten van Washington, ziet men op alle hoeken van de straten de auto's geregeld stoppen voor zulk een automatisch sein, ook wanneer er geen enkele voorbijganger in velden of wegen te bekennen valt. De prijs van zulk een automatisch stopsein is niet minder dan 600 dollar. Ik neem aan, dat zij in Amerika goedkooper zijn dan verkeers agenten, omdat de loonen er zoo bijzonder hoog zijn. In Europa kan men met minder kosten en dus doelmatiger hetzelfde resultaat bereiken door meer verkeersagenten op post te zetten, die op elk oogenblik met de bijzondere omstandigheden rekening houden, omdat het loon van die agenten in dollars omgerekend heel wat geringer is, dan dat van hun Amerikaansche collega's. Men heeft in de grootste steden van Amerika skyscrapers gebouwd van HO, 50 en hier en daar zelfs van meer verdiepingen, omdat de prijs van den bouwgrond in het centrum van die steden tot zulk een fabuleuze hoogte is gestegen, dat het bouwen anders de kosten niet zou loonen. Maar het moet als niet anders dan bluf beschouwd worden, dat men in Amerika ook in de kleinere steden, waar de prijs van den grond niet zoo hoog is en waar men zelfs in het centrum van de stad ge makkelijk bouwgrond kan vinden, skyscrapers gaat oprichten. Het heeft geen zin in Europa dergelijke sky scrapers te bouwen. En het feit alleen, dat men in de groote steden van Amerika hoe langer hoe meer skyscrapers gaat bouwen, is op zichzelf nog geen bewijs van een grootere mate van efficiency, dan in Europa. Het is een dwaasheid altijd om meer en grootere kameelen te roepen, ook als er voldoende kameelen in een geschikte maat voorhanden zijn. Iemand aan wiens woord ik niet twijfel heeft op een Amerikaansch kerkhof een grooten ijskelder gezien, die des winters gebezigd wordt om 500 lijken te bergen, omdat het begraven in den winter buitengewoon kostbaar is, zoodat men het meer DE GROENE AMSTERDAMMER Prijs per jaargang ? 10.?bij vooruitbetaling. Per No. 25 Cent. Advertentiën ? 0.75 per regel. Postgiro 72880, Gem.-Giro G 1000. INHOUD : 1. Mr. A. C. Josephus Jitta, Amerikaansche Efficiency. 2. J. Brummelkainp, Nansen. 3. Prof. Dr. Brugmans, Boekbespreking. J. Braakensiek, Het Koningschap in Spanje. 4. Melis Stoke, Schatgravers. Dr. C. F. Haje, boekbespreking. 5. Mr. A. C. Josephus Jitta en L. J. Jordaan Mr. P. J. Troelstra. 6. Alics van Nahuys, Duitsche boeken. 7, Dr. Jac. P. Thijsse, In Pruisen. Mr. Frans Coenen, Kroniek. 9. C. Bakker-van Bosse, Fusie. 10?11. A. Plasschaert, Schilderkunst. 12. L. J. Jordaan. Bioscopy. 13. H. K. Teune, Oude Ontspanningsplaatsen. 14. C. K. Beursspiegel. 15. C. A. Klaasse, Symen en de Nordlloyd. 16. Nieuwe Zakelijkheid. 17. Maurits Hamburg, Het Joodsche Koor op H M V Melis Stoke, Nederland. 18. Charivarius, Schopenhauer's Aphorismen van levenswijsheid. Const. v. Wessem, Muziek. 19. Alida Zevenboom's Croquante croouetjes Jantje's kladschrift. Cel 2, Telefoon 20. Charivarius, Charivaria. Letterraadsel. Omslag: Spelproblemen. Bijvoegsel: Joh. Braakensiek, Macdonald's koloniale politiek. doelmatig heeft bevonden, de lijken van de irTden winter overledenen tot den zomer in het ijs te consei'veeren en /.e eerst des zomers te begraven. En zelfs heb ik een betrouwbaar journalist ge sproken, die verklaarde in de uitstalkast van een winkel een smoking te hebben zien staan, die van voren van laken wai vervaardigd en van achteren van katoen. Op zijn vraag in den winkel, waartoe dit zonderlinge kleedingstuk diende;, had hij het onverwachte antwoord gekregen, dat heel wat Amerikanen de lijken van hun nabestaanden in smoking gekleed plegen te begraven, doch dat het zonde is daarvoor een goede smoking te gebruiken, zoodat deze gedeeltelijk uit laken en gedeeltelijk uit katoen vervaardigde srnokings voor dit bij zondere doel in den handel plegen te worden ge bracht. Ik veroorloofde mij de vorige week zonder nadere toelichting de stelling neer te schrijven, dat wij Nederlanders in veel opzichten van het voorbeeld van de Amerikanen kunnen loeren, doch dat wij er ons voor moeten hoeden, zonder nauwkeurig onderzoek en zonder zorgvuldige overweging het voorbeeld van de burgers van Oods own country" te volgen, liet kornt mij voor, dat de lezers van dit tweede artikel zonder eenig nader commentaar bereid zullen worden gevonden ten aanzien van de Ainerikaausche efficiency de juistheid van deze stelling te beamen. A. C. JO.SKPÏIUS JITTA fc, U*