' " K. t *,GROENE AMSTERDAMMER VAN 24 MEI 1930 J»' MUZIEK door Constant van Wessem Over Strawinsky, naar aanleiding van het a.s. Amsterdamscnen festival SINDS de Strawinsky van 1912, van Petrouchka", van ,,Le Sacre", in ongeveer 1917 de groote man werd, sinds men in Frankrijk en elders hem met festivals eerde, ging hij zelf door met componeeren en er veranderde veel. Reeds in 1917 was Strawinsky allang niet meer die van Petrouchka" en de Sacre", hoewel zijn toen gecomponeerd ballet Noces" uit deze oudere werken nog eenige consequenties trok. Hij zelf veranderde voortdurend, getrouw aan zijn stelling, dat men, na in een bepaalde werkwijze bereikt te hebben wat men zich tot doel stelde men deze werkwijze niet langer moet voortzetten. Deze verandering werd Strawinsky als een zwakheid aangerekend. De bewonderaars van de ,,Sacre" waren al niet meer de bewonderaars van Mavra", de bewonderaars van L'Histoire du soldat" niet meer van het latere Pianoconcert en zelfs zijn laatste bewonderaars maakten in hun bewonde ring halt bij het laatste tot nog toe bekende werk van Strawinsky, het ballet Apollon". De bewonde raars van den barbaar" Strawinsky, van de georganiseerde catastrophe" van Le Sacre du printemps" ergerden zich aan den neo-classicist van het pianoconcert, aan den neo-romanticus van Apollon". Men constateerde in die gedaante verwisselingen" steeds weer een muzikale verminde ring. Sommigen spraken zelfs van humbug, van infantiliteit, van een verzwakking der inspiratie, die steeds nieuwe dingen zocht om er door opgewekt te worden. Strawinsky heeft zich weinig aan dit mépris gelegen laten liggen, hij is voortgegaan zooals hij meende, dat hij gaan moest, en slechts een enkele heeft erkend, dat het zijn goed recht was om na fauve", neo-classicist te worden. Ten slotte bleef Strawinsky toch Strawinsky, en die hem later afvielen gaven toe, dat hij in zijn vroeger werk toch groot en belangrijk was geweest. Voor onze hedendaagsche muziek bleef hij toch een der groote figuren, in de schatting van sommigen zelfs is hij nog de grootste gebleven. In Holland is de waardeering voor Strawinsky 'eerst vrij laat begonnen, mede doordat de uit voering van zijn grootere werken, aanvankelijk beperkt gebleven tot Feu d'artifice", eerst vrij laat bij ons plaats vond. Aan den ondernemenden Franschen dirigent van ons Concertgebouw-orkest, Monteux, dankten wij de eerste kennismaking met Petrouchka", met Le Sacre" (ook in onze concertzaal een datum !). Mengelberg bracht de muziek voor L'oiseau de feu". Het pianoconcert volgde, Le Rossignol", L'Histoire du Soldat", de concertvorm van Mavra", het opera-oratorium Oedipus rex", het ballet Apollon Musagete". Wij zijn thans vrij volledig op de hoogte geraakt en Strawinsky kwam ons ten onzent zelf zijn eigen opvatting van zijn werken leer en. De beteekenis van den thans 48-jarigen Strawins ky?hetzij nog in het kort herhaald ligt in den stoot, dien hij, vooral in Frankrijk, tegen het impressionisme gaf, al was zijn muziek niet zoo nieuw als oogenschijnlijk leek, met duidelijke wortels met de Duitsch-romantische periode wat haar instrumentale middelen betrof, en voorname lijk overweldigend door de motorisch-rythmische drijfkracht van zijn muziek; maar ook in den opzet van zijn compositie, die de muziek weer aanvaardde als een wereld van rhythmen en klanken, niet als bespiegeling van gedachten of metaphysica. Hij consolideerde daarnaast een nieuwen symphonischen kunstvorm: het ballet, nieuwe opbouw van plastiek, architectuur en klank. Een toon is een toon": hoofdstelling voor Strawinsky, die zijn muzikale vinding vooral leidde. De Russische folklore uit zijn eerste periode, het pittoreske" schakelde hij later geheel in zijn muziek uit; hij wil muziek zoo objectief mogelijk stellen: lijn, beweging, klank. De Amsterdamsche Studenten-organisatie voor moderne muziek neemt thans het initiatief voor een Strawinsky-festival, op Woensdag 28 Mei in den Stadsschouwburg. Amsterdamsche Bohème (?De Kring"} door Victor E. van Vriesland Teekeningen voor de Groene Amsterdammer" door E. Harmsen van Beek De bloem der jeugd verflenst aan deze tafels. De meisjes houden yeen moment haar wafels. De lucht is zwaar en ruikt naar alcohol. Iedereen twijfelt aan zijn eigen lol. De vrouwen hier hebben op haar gelaten Geen spoor van het verleden meer gelaten. Wij voeren ze verveeld en moe ten dans Want authentiek is toch heur oogenylans. Wij zoenen zonder lust elkanders meid, Verslingeren ons geld en onzen tijd. Een veeg muziekje begeleidt het dazen Van leege hoofden boven volle glazen. Wij weten dat het hier hoogst ongezond is Wijl 't vaal vertier ontbloot van allen grond is; Toch tijgen wij getroost weer alle nachten Hierheen zonder ons zelve te verachten. Het liefste spreken wij over elkaar. Beroddelt u mij? dat is geen bezwaar, Want nauwelijks zult u uw hielen lichten Of ik zal op mijn beurt van u berichten. Wij krijgen van elkander nooit genoeg, Want dit lijkt niet op een gewone kroeg: Hoe zou ooit het gezelschap gaan vervelen Van kunstenaars en intellectueelen? De menschheid schrijdt al bijna ten kantore... Nog vullen w ij met Kunst elkanders ooren. Eén drankje nog; er hangt hier stank en rook; Wanneer mijn buurman lacht dan lach ik ook. Ten slotte staan we op het glimmend glad Asfalt, en ook van binnen nogal nat; Berooid, 'maar eigenlijk niet ontevreden, Dat nu ook deze nacht weer is geleden. Uitgevoerd zullen worden het Octuor pour instruments a vent, het opera'tje Mavra" en L' Histoire du soldat". Het Concertgebouw-orkest, Jo Vincent, Hans Gruys, Suze Luger, Paul Huf, Frits van Dijk, de decorateur Schuhmacher, het damespaar van der Vies werken mee. Strawinsky dirigeert zelf. Het zal een merkwaardige avond worden. Nieuwe Uitgaven Siegfried van Praag, Het flhetto. Een Beschouwing en Bloemlezing van West en Oost Joodsche Ghettoschetsen, geïllustreerd. Bandteekening van Wybo Meyer. Siegfried van Praag heeft thans getracht de ziel van het ghetto nader tot ons te brengen. In dit boek beschrijft hij ons de ghetti van Amsterdam, Londen, Parijs, ^Warschau, enz. Met kennis van zaken vertelt hij van de vele verschillende typen, die het bewonen, van den humor welke er nog leeft, de geestelijke stroomingen, die het verdeelen en bezielen, van het oude, dat er bewaard werd en het nieuwe dat er groeien wil. In een kleine brochure, uitgave van het Silvikrin-laboratorium te Rotterdam, die onder den titel Ons Hoofdhaar is verschenen, vinden wij vele merkwaardigheden over den groei en de verzorging van ons hoofdhaar. Het boekje is een reclame voor Silvikrin-haarverzorgingsmiddelen. Gedenkboek van het 25-jarig bestitan der Wereld bibliotheek, uitgegeven in samenwerking met de W.B.-Vereeniging door de X.V. Maatschappij tot verspreiding van goede en goedkoope lectuur te Amsterdam. Ni>"