£^:'V ..": --Ofrafci--'--/*-^'--? v w- . » -V* W *** ' ' HET gebeurde te Mélun, waar eanige dierenvrienden aan den lijve moesten ondervinden waar het bij een stierengevecht om gaat, heeft de heele wereld, die op deze jongste Parijsche sensatie niet voorbereid was, in opschudding gebracht. ? Stierengevechten zijn in Frankrijk nu eenmaal niet bij de wet verboden en menige Nederlander heeft dan ook gemeend zijn droom van de Proverice te moeten completeeren met het aanschouwen van een dier kinder achtige en halfslachtige schouwspelen, waarby de stier tenslotte weer behendig, achter Moeder de Vrouw of jonge lokstiertjes aan, de arena wordt uitgeloodst, om een volgende maal opnieuw tot vermaaksobject te dienen. In den laatsten Spaanschen stierenvechters-almanak lees ik, dat in het vorige jaar 26 zulke voorstel lingen in Frankrijk plaats vonden. Hieraan namen weliswaar enkele eer ste klas toreros deel, maar aan zulke parade-voorstellingen zitten voor den Spaanschen torero ook nog wel andere kanten dan. alleen een exhibitie van zijn kunst. Als een natuurlijke volksbehoefte, blijven deze circenses" beperkt tot een gebied, dat zelfs belang rijk kleiner is dan het Iberische schiereiland. Want in Noord-Spanje en in Cataloniëgaat Zondag na Zon dag voorbij zonder de elders onont beerlijke lidia", met als uitzondering het bolwerk Barcelona, waar het sei zoen al weer in begin Februari geopend wordt. En in Portugal heeft een soort corinthian-beweging succes ge had: de jongste sterren aan den vechtershemel komen daar weer uit adellijke en vooraanstaande families, de stier krijgt leeren kogels op zijn horens gezet, terwijl die in Spanje zelf nog eens extra door den torero worden bijgevijld en de paarden blij ven uit de Portugeesche arena veelal weg. Toch zijn al die hervormingen .in consequent. Men kan het stieren gevecht aanvaarden of niet, doch dan beiderzijds voor het volle honderd. Het stierengevecht, dat in ZuidSpanje nog een spontane uiting is van een volksmentaliteit, die tot de Middeleeuwen, ja tot de Romeinen terug gaat, duldt geen verzachtende maatregelen. In den Portugees, die het met zijn primitief humanisme wil goed praten", leeft het stierengevecht evenmin als levensbehoefte, als in den toerist, die het uit nieuwsgierig heid bezoekt, en dan de keus heeft tusschen de gepreoccupeerde mentali teit van een Engelschman, wien een hypocritische Baedeker beveelt om het te verafschuwen, of althans plaat sen dicht bij den uitgang te nemen wheii ladies are of the party, as exit is then possible at any moment without attracting attention", en die van den decadenten en op sensatie belusten Parij zenaar, die Montherlant op zijn divan gelezen heeft en nu met hysterische zenuwen en uit contrast-behoefte het barba risme verheerlijken gaat. Om onbevangen een stierengevecht te zien, ga men niet met een geverfd vriendinnetje naar Mélun, of met een dwergachtig Portugeesje naar zijn Praga". Zelfs niet met een praatgragen aficionado" naar de monsterachtig-monumentale arena van Ma drid, waar een corrida" een pure impresario-zaak geworden is en Gij Uw geld verliest met weddingschap pen, die Gij hebt afgesloten op een bedriegelijk plaatje van een der zes stieren, die met bijnaam, kleur, huidstreep en gewicht op TJw programma prijken. Een goed stierengevecht is het privilege van het Zuiden, waar toro, torero en publiek een natuurlijke eenheid vormen, die al uw ethische of aesthetische vooroordeelen van de andere zijde der Pyrenaeën te niet doet. Een goed stierengevecht kan men nog altijd genieten in Jerez, LA F I E S T Schoonheid en Wreedfa Cadiz of het liefst in Ronda, dat alle pogingen tot ontdekking ten spijt, nog een half-Moorsch rooversnest op de ontoegankelijkste rotsen gebleven is, met de mooiste arena, de mooiste stieren, de mooiste vrou wen en de dapperste toreros van Andalusië. Voor den Spanjaard is het stieren gevecht een natuurlijke zaak, wars van nieuwsgierige sensatie, een midden tusschen geloof en kunst. Als een dappere stier gesneuveld is, applaudisseert en brult hij voor hem. En zelfs voor het cadaver, waar alle tien duizend bezoekers bij den uitgang langs schuifelen, heeft hij nog woorden van bewondering en affectie: Bravo toro !" Het sangre y arena" is een ritueel. Er is geen feest, waarbij de wetten talrijker en strenger zijn. Bij lage namiddagzon en onder hoorngeschal DOOR HENE gekomen is, gaat de matador eerst in verzen, die den lof van stieren en vrouwen bezingen, het verzoek doen den stier te mogen dooden". Geen dappere torero zal, voor hij zijn degen loodrecht aan zijn wang legt, vergeten om een kruis te slaan, evenmin als hij vergeet om voor het gevecht in de kapel die elke arena heeft, naast een hospitaal en een slagerij den zegt n af te smeeken. En heeft hij achteraf uit den razenden jubel van het publiek de zekerheid gekregen, dat hij zijn werk op een uitzonderlijke manier volbracht heeft, dan smeekt hij even solemneel om het voorrecht, een oor, en bij hooge uit zondering beide ooren, af te mogen snijden, welke tromaakt de processie der cuadrilla" haar entree, voorop de twee ruiters in zwarte, oud-Spaansche kleederdracht en poederpruiken onder hun plechtige steek. Daarachter in rijen van drie, naar etiquette, faam en anciënniteit gerangschikt en met paradepas marcheerende toreros, picadores, banderilleros en gevolg. Zij gelijken tengere rococo-figuren, doch met gespierde beenen, getailleerde heupen en als harlekijnen geëxposeerde billen. Geen zenuwen. Hun gala-kleedij is zwaar van goud en zilver, rose en witte kousen onder hun kuitbroeken en de gekleurde capas over den rechter arm. Rood en geel overheerschen in deze zijden doeken, niet zoozeer omdat zij den stier het meeste prikkelen, dan wel omdat het Span je's nationaalkleuren zijn en de Spanjaard meer iri het algemeen op rood verzot is. Men hoort de heldere stem van den eersten alguacil, die met het gelaat naar de eereloge, waaruit de bonte manilladoeken der vrouwen hangen, het uur van den dag aankondigt: Seiïor Presidente, las cuatro y me dia". Waarop de sleutel van Rome" met traditioneele behendigheid in den hoed van den helper geworpen wordt. Het stierengevecht is geopend en staat van nu af onder de leiding van den opperpriester - ceremonie meester. Als straks, in de derde phase van den strijd, el ultimo tercio", het oogenblik van leven en dood voor toro en torero beide phaeën in zijn woning naast het Madonna-beeld ko men te hangen. Zoo gaan stieren gevecht en kerk nauw samen. Het seizoen te Sevilla opent op Paaschzondag, na den Hoog mis. In het trappenhuis van de theologische universiteit te Salamanca, ja aan de zuilen der dorpskerken, wisten vorige generaties geen passen der versiering aan te brengen dan de bas-reliefs van befaamde stierenge vechten, en monniken bezoeken de corrida". Het stierengevecht is een kunst. Wel is het naar oud-Spaanschen trant hoogeschoolrijden der ruiters zoo goed als verdwenen, maar de danspassen worden door de capeadores en banderilleros verricht volgens een even rigide school; op balschoenen met_ roset voert men halve en heele veronicas uit, al dan niet in knielende houding, wat het wegkomen" soms bijna onmogelijk maakt, en er zijn honderden passen met honderden namen, die den leek veelal ontgaan, doch waarop de kranten-critiek van het stierengevecht gebaseerd is. Deze critiek is in Spanje veel en veel hooger ontwikkeld dan b.v. de tooneelcritiek, en het is voor den leek een vreemde gewaarwording, van een gevecht op leven en dood te moeten lezen, dat die en die faena" niet