Historisch Archief 1877-1940
o.. 2766
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 7 JUNI 1930
Arme Boe
door A. Werumeus Buning
Teekening voor de Groene Amsterdammer" door Is. van Mens
WERKELIJK, het was zoo'n
lief en goed inlandsch meiske
en de meneer, die haar als njai" of
huishoudster had, kon tevreden zijn.
Maar.... dit, in dit geval, was het
geen gewone O.I.
huishoudster-vereeniging, zooals er, zooals wij weten,
honderden door de Europeanen in
Indiëworden gesloten en dan alleen
vereenigingen zijn van sexueelen" en
huishoudelijken" aard. Neen, hij, de
toewan", Meld van haar; zij was
toen, in Indië, voor hem alles ! En
ook zij hield van hem, was hem
trouw, deed al haar best, al wat zij
kon, om zijn huishouding zuinig te
besturen. Hij had toen niet veel meer
dan zijn tractement, en dat was niet
bijzonder groot. En.... toen er kin
dertjes kwamen, was.... Ja, hoe
heette zij ook maar weer... . Nu, we
zullen haar maar weer Sarina noemen
of, zooals zij gewoonlijk genoemd
werd Ina". ? Ina dan, was 'n
gelukkig moedertje en hield zielsveel
van haar kleine njo" en non" en,
ja, het waren ook werkelijk zoo'n
paar aardige kleine apostels.... Ze
was gelukkig, Sarina. Maar ziet, toen
kwam er ineens 'n verandering in
haar leven. Haar toewan kreeg op
zekeren dag ineens een telegram uit
Holland en, niet lang daarna, een
brief, een soerat", waarin stond, dat
er een Oom van hem gestorven was,
die erg rijk was en.... alles aan hem
had vermaakt! En nu had zijn moeder
(die weduwe was) hem geschreven, of
hij nu niet over kon komen, uit Indië;
bij haar in Holland. . . . Hij had nu
immers geld genoeg en kon daarvan
in Holland ruim leven. En zijn
moeder voelde zich zoo alleen". . ..
Toen had hij aan zijn moeder open
hartig geschreven, hoe hij een
inlandsche huishoudster had en....
twee kindertjes ! Hij was 'n goeie
toewan; hij kon niet goed besluiten,
zóó maar weg te gaan; (eerst met
verlof en daarna ontslag) uit Indië.
Toen had zijn moeder geschreven,
dat hij die kindertjes maar mee
moest nemen. Van de moeder had
zij niet gesproken; niet geschreven",
wou ik zeggen.
De toewan had Ina Hollandsch
geleerd, zij kon heel goed Hollandsch
lezen; ze kon zelfs schrijven, al zag
haar schrift er wel wat zonderling
uit.... De toewan liet haar echter
die brieven niet lezen. Nu, dat ver
wachtte zij ook niet en ze
onbemerkt, stilletjes, te gaan lezen, al
had ze dat ook best kunnen doen ,
dat deed zij niet.... Maar, toch, zij
merkte het wel aan hem, dat er iets
niet in orde was; dat hij broeide"
over iets, dat hij niet durfde uiten....
Eindelijk, op zekeren dag, kwam
het eruit. Zij zelf gaf er de aanleiding
toe; zij kon het niet langer hebben,
dat haar toewan daar zoo onder
leed.... Bilang sadja, zeg het
maar", zei ze, met tranen in de
oogen
En nu zal ik dit maar heel kort
behandelen; het is te treurig, om er
lang over te spreken. Op zekeren dag,
een bitter treurigen dag, ging haar
toewan weg; met de kindertjes !
Nog zie ik haar (in mijn verbeelding)
staan.. .. Alleen ! heelemaal alleen.
Ze ziet haar kleintjes, kleine Njo en
Non, heel duidelijk staan, aan boord
van het groote kapal api", de
mailboot, waarmee haar toewan met de
kindertjes, haar kindertjes, naar Hol
land gaat.... O.... ze heeft er zelf
in toegestemd, dat ze mee gingen
met hem. Immers, haar kleine Njo
en Non zullen nu groote, voorname
orang blanda" worden. Ofschoon
het schrijnt" aan haar hart, heeft ze
familie; heeft ze ook lief, maar toch....
leven" nog altoos die twee, daar in
Holland, in haar hart; ze heeft er
portretjes van; kleine portretjes, die
ze altoos bij zich draagt, onder haar
kleeding.... Als ze 's nachts gaat
liggen slapen, kijkt ze er altoos eerst
nog even naar....
Dan komt er, na jaren, een bericht,
dat haar toewan, omdat zijn moeder
zoo oud" begint te worden en de
kinders andere hulp zoo noodig heb
ben, met 'n blanke vrouw is getrouwd;
die nu voor die twee zal zorgen. . . .
En, ziet, na dien dag begint ook
Ina ouder" te worden. Het lijkt
wel, alsof haar iets scheelt. Ze zegt
tegenwoordig zoo weinig. Toch is ze
nog altoos even lief voor de kinder
tjes, die aan haar zorg zijn toever
trouwd; zij houdt van die kindertjes;
die ook van haar zoo veel houden.
t*X*K««
'V!t' **,$*>.
dat voor haar kindertjes overgehad....
Zij, de moeder ! Ja, ze heeft het goed
gevonden, zelfs nu J Maar. als straks
het groote kapal api, de mailboot,
weggaat van de kaai en ze kleine Njo
en Non nog hun handjes uit ziet
steken, terwijl de boot al verder en
verder weggaat, dan. . . . ja, ook dan
blijft ze nog staan en wuift haar
kindertjes en haar goeien toewan
nog toe; zoo lang zij kan, maar dan....
schreit binnen in, haar hart, maar ook
nu.... Zij is Moeder en heeft alles
over voor die kleine twee; zelfs nu,
in dit oogenblik, nu ze van haar los
worden gescheurd.... Arme, arme
inlandsche vrouw !
Jaren en jaren gaan voorbij; ze
hoort van tijd tot tijd nog wat van
haar kindertjes: dat ze nu door hun
grootmoeder worden verzorgd. Ze
had eerst ook nog geld gekregen van
haar toewan, maar straks niet meer.
Ze heeft het niet noodig; is nu baboe
geworden bij een fanvlie, geeft nu
haar leven aan de kindertjes van die
Maar. ... ja, Ina wordt voortdurend
ouder"; inlandsche vrouwen worden
gauw oud....
Weer gaan jaren voorbij. Dan
komt de verrassing" ! De toewan
(die werkelijk een goeie toewan is)
schrijft, dat hun oudste, vroeger
kleine Njo", nu al 'n heel heer" is
geworden en in Indiëzal komen; haar
zal komen bezoeken....
Het komt; dat bezoek ! dat door
haar zoo smachtend verlangde oogen
blik ! Het jonge meneertje, dat hier
in de buurt moet wezen, doordat zijn
vader heel veel aandeelen heeft in
een suikerfabriek, hier vlakbij; aan
deelen, geërfd van dien rijken Oom....
Het jonge meneertje dan, die nu al
heelemaal een groote, knappe toewan
blanda is, komt zijn moeder bezoeken;
die nu baboe is hier bij deze familie....
Mooi, nietwaar:1 Heelemaal niet
trotsch o neen, neen ! Hij is ook heel
lief voor haar, voor zijn moeder; heel
heel lief, maar toch, helaas, helaas,
hij voelt, dat deze oude vrouw heel
iemand anders is, dan hij zich haar
gedacht heeft. En zij ? Och, laat ik
Nieuwe
Aanplakbiljetten
Voor het 12e Internationale Stu
denten-Congres, ditmaal in Brussel
te houden, heeft de teekenaar Yent
een uitstekend reclame-biljet ont
worpen (afgedrukt in zwart, licht-grijs,
cobalt-blauw en rood door de
StudioLréy te Brussel).
Een groot zwart profiel-silhouet
van een kop, gedekt met de
studentenpet, is in het middenvlak gezet waar
omheen, zacht vervloeiend, hetzelfde
motief eenige malen herhaald is.
Daaronder op een dwars-band, de
emblemen der verschillende facul
teiten en eenige dikke studieboeken.
Boven en onder, als afsluiting,
duidelijk leesbare letters. De op
lossing is gezocht in moderne accenten
en het geheel trekt sterk en ook
onmiddelijk de aandacht, juist doordat
hier zuiver decoratieve beginselen
gehandhaafd bleven.
De kleuren, vroolijk en frisch herin
neren onwillekeurig aan
vlaggewappering en er is ook iets in deze
plaat dat als een roep is tot ver
zamelen.
Ik zal eens navragen bij den drukker
wie die Yem (een pseudoniem) is en
het u later zeggen. Want wij zullen
goed doen dien naam te onthouden !....
Heel wat tammer, niet het minst
door de al te fletse, korrelig opge
brachte tinten, hoewel, laat ik het er
dadelijk aan toevoegen: niet van
oorspronkelijkheid ontbloot, is het
aanplakbiljet dat verspreid wordt ter
aankondiging van de Vliegende Hol
lander" welk spel bij gelegenheid der
aanstaande lustrum-feesten van de
Universiteit te Leiden aan de Kaag
zal worden opgevoerd.
Het is geteekend door J. R. van.
Blom (een student?) en gedrukt door
Kotting te Amsterdam in zwart,
licht-blauw, en rood-bruin op witten
grond.
Men ziet op het in don wind bollend
grootzeil van een schip den titel van
het te geven stuk vermeld, schuins
opgesteld en daaronder de data der
opvoeringen. Op een daartoe be
stemde strook onderaan het biljet
is in een blokletter-type typografisch
nader alles vermeld wat de toegangs
prijzen tot het terrein enz. betreft.
Te loven valt het juiste inzicht om
deze regelen druks zich volkomen te
doen aansluiten bij het geheel. Men
ziet dat vaak anders, ja zelfs dikwijls
zóó, dat door aangeplakte
onderstrook het gansche biljet wordt dood
geslagen !. . . .
Samenvattend: een beschaafd affiche
dat echter onvoldoende aanspreekt.
O. v. T.
maar niet trachten te beschrijven,
wat er in dit oogenblik omging in het
gemoed van deze twee menschen. . . .
Hij is 'n heer" geworden, en zij
.... is gebleven, wat zij was:^een
inlandsche vrouw; die nu al i zoo
oud" is, zoo gerimpeld van gelaat....
* *
*
Dien nacht, daarna, snikte oude
'boe' en huilde. . . . Eerst nu gevoelde
zij, dat zij haar kind verloren had. . . .
Ze heeft niet lang meer geleefd,
onze ouwe ,,'Boe".... Ik heb haar
gekend; heb haar zien sterven. . . .
Ongelukkig? Neen, zij was te
vreden", dat haar kinderen zoo groot
en gelukkig' waren geworden. . . .
Toewan Allah pocnja soekat .'"
waren haar laatste woorden. Het is de
wil van Toewan Allah !
Zoo stierf deze inlandsche moeder !
IJ Verkorting van Baboe"; kin
dermeisje.
F»,