'?*. DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 7 JUNI 1930 No. 2/65 " Jv, v' 7 *?" M," v Frankrijken Itali door Dr. Jan Romein DB afgeloopen Mei-maand is van veel grooter beteekenis voor de internationale politiek geweest, dan men tot nog toe heeft ingezien. Deze meening blijft zelfs dan gelden, wanneer men zich tot Europa beperkt en de revolutionaire bewegingen van Indiëen China, waarvoor deze maand wellicht beslissend zal blijken geweest te zijn, buiten beschouwing laat. Voor Europa is haar belang geconcentreerd op den dag van den 17den. Zaterdag, den 17den, toch was de dag waarop het lang-verwachte memorandum van Briand over de Europeesche federatie aan de 26 bij den Volkenbond aangesloten Europeesche Begeermgen is uitgereikt, terwijl diezelfde dag de verrassing gebracht heeft van Mussolini's gerucht-makende redevoering te Florence. Hun volle beteekenis krijgen echter beide, op zichzelf reeds belangrijke, gebeurtenissen pas, wanneer men ze in verband met elkaar beschouwt, gelijk Wij in het onderstaande hopen aan te toonen. * * * Wat wil Briand met de 16 gedrukte zijdjes van Vat officieel Memorandum sur l'organisation 4'un régime d'union federale europóenne" heet? Wil hij werkelijk, wat deze officieele titel schijnt te zeggen, een soort bovenstaatsche organisatieVorm voor Europa, zooals de Vereenigdo Staten van Amerika of de Sowjet-Unie die kent? Om dan daardoor te komen tot een slechting van de tolmuren binnen het gebied dier federatie en een beslechting van de geschillen der gefedereerde staten door zijn Europeesche conferentie"? De gedachte zou allerminst verwerpelijk zijn, maar men kan rustig zeggen, dat, indien Briand werkelijk dit wilde of zelfs ooit gewild had, hij nooit minister van B. Z. van Frankrijk zou geweest zijn en dat althans op dit moment zeker niet meer zijn zou. Doch het ontwerp is op dit punt zeer duidelijk Het eenige punt trouwens, waarop het duidelijk is : de volstrekte souvereiniteit van de 27 bedoelde Staten zal volkomen onaangetast blijven. Daarmee alleen reeds heeft het ontwerp, als grondslag voor een federatie, natuurlijk elke beteekenis verloren, want een organisatie waarvan de kden ten idotte vrij blijven, is geen organisatie. De voor gewende politieke doelstelling zal met behoud van de souvcr^initeit der Staten stellig niet bereikt worden in een federatie", die bovendien Rus land en Turkije buitensluit, al is die uitsluiting dan zoogenaamd gebeurd, omdat deze staten geen lid van den Volkenbond zijn; en de economische doelstelling heeft op die manier al even weinig kans. Is Briand vergeten, dat er een wereldeconomische conferentie geweest is, die eenstemmi ge besluiten ten opzichte van een matiging der tariefpoliiiek heeft, maar dat geen staat er aan gedacht heeft, ze door te voeren integendeel? Natuurlijk is hij dat niet vergeten. Wat wil hij dan wél? Want Briand is, sinds niemand hem meer bij zijn voornaam Aristide zal noemen, sinds hij niet meer den rechtvaar dige" uithangt en zijn woest-radicaal verleden volledig heeft afgeschud, nog wel altijd geen nuchter, maar wel een practisch politicus, en. wanneer hij dus na negen maanden beraad de conceptie was ons al op de vorige volken bondsvergadering in het najaar van 1929 aange kondigd met de voldragen vrucht zijner over peinzingen voor den dag komt, dan moet hij daar mee een bedoeling hebben. Dio bedoeling nu is geen andere, dan die de buitenlandsche politiek van Frankrijk nu al twaalf jaar met beminnelijke hardnekkigheid nastreeft, en die zij securité" noemt; een veiligheid" die berust op garanties voor het intact laten van het vredesverdrag van Versailles en alle verdragen, die daaimee annex zijn. Briand's Europeesche federatie" is inderdaad dezelfde Tante Veiligheid", op jaren al, maar naar Parijschen smaak telkens weer aangedaan" als een jong ding. Weer moet een nieuwe rem geschoven worden voor de pogingen, die verdragen te herzien, juist nu, nu dienzelfden l Ten Mei immers de derde Rijnland-zone op grond van de Haagsche overeenkomst ontruimd, en daarmee de militaire greep op Duitschland eindelijk los gelaten moest worden. Een rem te noodiger, omdat hetzelfde streven naar garanties van don status-quo in Europa op de vloot-conferentie van Londen ten eenenmale gefaald had en daar niet alleen gebleken was, dat er noch van Amerika noch van Engeland in die richting meer iets te halen viel, maar bovendien Italiëor getoond had, zich niet met de tweede-viool-partij te willen vergenoegen. Het plan als zoodanig is overigens niet onvernuftig. Want, hoe los Briand zich dien tand ook gedacht heeft, het spreekt van zalf, dat, ging hot door, de Anschluss" van Oostenrijk bij DuitscKland of een wijziging in de PoolschDuitsche grens dan niet zijn beslag zou kunnen krijgen, zonder dat de Europeesche conferentie" en haar vast secretariaat waar Fiankrijk, alleen al als initiatief-nemer, de leiding zou hebben, een woordje mee zouden spreken. Zal het dit keer gelukken? De kans lijkt uiter mate gering. De consequentie van Briand's streven zou de hegemonie van Frankrijk over Europa beteekenen. Reeds viermaal is hiertoe in de nieuwere geschiedenis een poging gewaagd, door Karel V, door Lodewijk XIV, door Napoleon en door het Duitsche Keizerrijk. Viermaal is het door toedoen van Engeland mislukt en er is geen reden om aan te nemen, dat Engeland ditmaal wél de hegemonie van een vastelandsmogendheid over Europa zou dulden. Do Engelsche pers was ha zijn oordeel dan ook op zijn best sceptisch. Bovendien, Briand heeft niet alleen Engeland tegen. De critiek van een gematigd, maar steeds meer gezaghebbend blad a'.s de Kölnische Ztg." in haar No. van 18 Mei, dat tevens de tekst van het officieele uittreksel bevat, was vernietigend en nog feller was die van de Italiaansche bladen. Verzoeke gunstig antwoord vóór 15 Juli" aldus het slot van Briand's memorandum. Het antwoord is al gegeven: een weigering; de kanselarijen hebben nog slechts de taak om die weigering met sierlijke stijlbloempjes te omranken. * * * liet duidelijkst antwoord op Briand's poging was de redevoering van Mussolini op de Piazza della Signoria, want a!s zoodanig heeft men meen ik het schijnbaar zinlooze gebral van den Duce daar, die van Briand's stap uiteraard reeds op de hoogte was, te beschouwen. Het Itaüaansche volk, wel verre van de gevangene te willen blijven in de zee, die eens aan Rome behoord heeft, zou tot offers in staat blijken, ver boven het gewone. . . Niets kwetsendcrs voor de trots van het Italiaansche volk, dan de verdenking, dat ons jongste vlootprogram niet zou worden verwerkelijkt. Ik verzeker hier, dat het ton voor ton zal uitgevoerd worden en dat de 29 eenheden van het nieuwe program van stapel zullen loopen. . . woorden zijn een zeer schoone zaak, maar geweren, machine-geweren, schepen, vliegtuigen en kanonnen ?ijn nog veel schoonere dingen, want recht zonder kracht is een ijdel woord." Niemand heeft ontkend, dat deze passage, en trouwens de heele redevoering, tegen Frankrijk gericht was, doch zij krijgt toch pas inhoud, wanneer men de Fransche politiek haar werkelijken inhoud gegeven heeft. Tegenover het Fransche imperialisme, dat steunt op die nieuwe staten, die eveneens belang hebben bij het intact laten van het vredesverdrag van Versailles, in de eerste plaats Tsjecho-Slowakije, Joego-Slaviëen Polen, richtte Mussolini zich tot die Staten, die integen deel bij een herziening dier verdragen gebaat zijn, met name: Duitschland. Oostenrijk en Bulgarije. Pas als m-jn deze tegenstelling in het oog houdt, krijgt de huidige politieke constellatie in Europa zin en verstaat m>n zoowel het werken van do geheime diplomatieke agenten, als do finantieele manoeuvres, die het begeleiden. Praag, Belgrado en Wavschau zijn met gouden koorden aan Parijs gebonden. Rome bindt Sofia en heeft zijn proconsul in Tirana; Parijs organiseert vloot en leger van Joego-Slaviëen ondersteunt de Joego-Slavische dictatuur. Parijs en Rome betwisten eikaar de sympathie in Athene, Angora, Boekarest en Weenen. En dat alles krijgt pas zin, we herhalen het, wanneer men die, op dit moment fundamenteele, tegenstelling ziet, als een conflict tusschen, do Versailles en de niet-Versailles-staten. Met een beginselstrijd, zooals, men het van Fransche zijdewel voorgesteld heeft, tusschen dictatuur en demo cratie of zelfs mot die tusschen oorlogszuchtigheicl. en vredelievendheid, heeft het niets te maken. Ondanks hot Young-plan en wat er vorder ook. in die richting gebeurd of nagelaten mag zijn, is Europa nog steeds bezig aan het na-oorlogsche; hoofdstuk van de liquidatie, niet van den wereld oorlog, maar van don vrede", die hom heette besloten te hebben. Zoo iets, dan zijn de gebeurte nissen van den 17don Mei geschikt, om ojis dit duidelijk te maken. En de ernst van dio tegenstelling? Is Frankrijk in wezen even oorlogszuchtig als Mussolini in. woorden zegt te zijn ? Staat la guerra di dornani", een regel uit het fascistische strijdlied?staat de oorlog van morgen" hierdoor werkelijk voor de deur? Beeldt de lugubere optocht van oorlogsverminkten, voor wie Mussolini do smakeloos heid had, zijn Florentijnsche redevoering nog: eens met andere woorden te herhalen, d _'i daad weer do werkelijkheid van morgen at'? Aan een bewust drijven naar een oorlog behoeft men bij geen van beide partijen te gelooven, mit» men daarbij dan niet vorgote, dat oen dergelijk be wust drijven ook niet noodig is om te eeniger tijd een oorlog te doen ontbranden. Daarvoor i& al genoeg, dat het hier besproken memorandum. inderdaad een soort rioodschot van Frankrijk zou zijn, dat zich geheel geïsoleerd hoeft; daarvoor behoeft de economische crisis in beide landen slechts dieper door te werken, on reeds zou een anderen uitweg, altha'is voor de Italia-i-s^he dictatuur onmogelijk kunnen blijken. En die crisis is er al, in Italiëduidelijker dan in Frankrijk. maar de gevoelvolle woorden van Briand bedekken toch evenzeer een beginnende misère, als de duizen den banieren en vaandels, waarmee het misleide Italiaansche volk zijn leider" hooft toegejuicht de stijgende ellende van dat volk voor een oogenblik aan het gezicht onttrokken hebben. Hotel Duin en Daal" - Bloemendaal Str. koud en warm water op allékamers PRIVÉBADKAMERS LIFT Telefoon 22223 Nieuwe Uitgaven F. Mül!er l yor, De Ontwikkeling (.Ier Beschaving,. in tijdporkm gos;li3tst en ontwikkelingslijnen van. den vo rtitgang. Mot een voorwoo d van i rot'. Ir. S. R. Steirrmetz. Vertaa'd naar de Duitsche uitgave do.ir T. Hastingius en J. B. Moyer. De schrijver geeft geen eigenlijk studie!.ook $ hij onderste t geenerlei vakkennis, alleen algenieene ontwikkeling en veel belangstelling. Dit boek is niet voor geleerden en v;.kii!a,nnen. MülLr Lyer heeft dit werk bedoeld als oirsto van /es boeken en geeft in dit eerste in hoofdzaakde verschil.ende j basen der economische ontwik keling. Verd'.r: beschouwing over cultuurwetenschapden oorsprong der cultuur, hare indeeling, deontwikkeling dor voeding, die van het werktuig, de kleeding, do woning, den ai beid en de a beidsvordeoling, d> goeder, nverd* elirig. d;: oorzaken der oekonomische ontwikkeling, elus do vivax:wat eigenlijk de ce:no phase in do andere deed overgaan; on wat in het alge-mee n don vooruit gang ten gevo'g.' had. Uitgave van W. J. Thiemo & Ge., ZutphenBERGT UWEN INBOEDEL BIJ VOORGENOMEN VESTIGING IN DEN HAAG OF IN HET BUITENLAND BIJ DB FIBMA BATENBURG & FOLMBK TB 'S-GRAVENHAGE,HuuGEN8PABK23 TELEFOON l 1030 EIGEN GEBOUWEN. Bespreking kosteloos OPEC. BINNENL. EN INTERN. TBANSPOBWEN