DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 14 JUNI 1930 il: kt * K v K Een onzedelijke" overeenkomst door Mr. E. van Bolhuis WAT is een onzedelijke" overeenkomst? En wanneer is er sprake van een onzedelijke" overeenkomst ? Het is niet gemakkelijk om op deze vragen een antwoord te geven, daar het subjectieve gevoel bij dergelijke beoordeelingen zulk een groote rol speelt. Toch is het echter noodzakelijk, dat de rechter wanneer een overeenkomst, welke aan onzedelijkheid" mank gaat, binnen zijn arbeidsveld komt een objec tieve maatstaf aanlegt. Voorwaar geen sinecure ! Wat zegt ons burgerlijk wetboek van de on zedelijke" overeenkomst? Artikel 1371 bepaalt, dat eene overeenkomst, zonder oorzaak of uit eene valsche of ongeoorloofde oorzaak aangegaan, la-achteloos is. En volgens artikel 1373 is o.a. eene oorzaak ongeoorloofd, wanneer dezelve strijdig is met de goede zeden. De problemen, waartoe de oorzaak" van de overeenkomst aanleiding heeft gegeven, laten wij natuurlijk varen. Daarom nemen wij eenvoudigheidshalve aan, dat volgens artikel 1373 van het burgerlijk wetboek een overeenkomst niet in strijd mag komen met de goede zeden. Strijd met de goede zeden". Ook hier dus weer de moeilijkheid van het subjectieve gevoel en de zoo noodige objectieve maatstaf. Immers een ieder voelt wel, dat de rechter bij de toetsing van een overeenkomst aan deze bepaling niet maar zijn eigen inzichten den vrijen loop mag geven, maar meer een objectief criterium moet toepassen. Wat denkt u echter van het volgende geval? Een dame, die in een hypernerveuzen door angst gevoelens overprikkelden toestand verkeerde, deed een vondst. Zij ontdekte een psychologisch insti tuut, dat een mooien naam droeg, welken wij echter maar verzwijgen. De leider van het instituut bleek een man te zijn, die haar niet afstootte. Want onze dame meende bij hem steun te kunnen vinden om zich uit haar allesbehalve aangenamen geestestoestand te kunnen opheffen. Dat kon evenwel maar niet zoo een, twee, drie gaan. Nee, dat zou den noodigen tijd vergen. En daarom verbond zij zich tot het volgen van een schriftelijken cursus Zelfvertrouwen en Zelfbeheersching" welke uit 26 hoofd- en 13 vervolglessen bestond. Het reglement voor dien cursus hield o.a. in ook hier gold het: voor wat moet wat ! dat het lesgeld moest worden voldaan in 18 maandelij ksche termijnen van ? 5.50, bij vooruitbetaling, met dien ?verstande dat bij wanbetaling van een of meer maandelijksche termijnen het geheele lesgeld of het nog verschuldigde gedeelte ineens zou worden opgeëischt, alsdan te verhoogen met een boete van ? 10.?. De leider van het Instituut kende dus blijkbaar zijn Pappenheimers ! Die eene cursus ?was echter niet voldoende. Als je iets doet, doe het dan goed. Daarom nam de dame ook op zich om ?den. schriftelij ken cursus Angstneurosen" te "volgen, welke uit niet muider dan 26 lessen bestond. JDaarvan moest het lesgeld betaald worden in 12 maandelijksche termijnen van ? 8.25, bij voor uitbetaling te voldoen. Wat gebeurde er vervolgens? De geschiedenis Jeert het ons niet met zekerheid. Wij wagen echter te veronderstellen, dat onze heldin na het aangaan van deze overeenkomsten" tot zich zelve kwam, ?de lessen niet volgde en den moed had hoe velen voor en na haar is en zal het anders vergaan ! ? ?om het overeengekomen cursusgeld niet te betalen, -althans na verloop van eenigen tijd niet. Want >de leider van het instituut vorderde van haar voor den kantonrechter te Gouda in totaal uit .hoofde van de gesloten overeenkomsten de som van ? 132.33. De kantonrechter vond evenwel, dat aan de ?overeenkomsten, waarop de leider van het instituut bouwde, geen rechtskracht kon worden toegekend, Wethouder Polak aan het Jongejannen Teekening voor de Groene Amsterdammer" door Joh. Braakensiek ,En thans kruip ik uit de huid van den wethouder." (Wethouder Polak bij het Arbeiderssportfeest) omdat zij rechtens niet hadden bestaan. Immers door de dame was gesteld en door den leider van het instituut niet weersproken waardoor tusschen partijen kwam vast te staan , dat eerstgenoemde, toen zij zich bij hem vervoegde, verkeerde in een hypernerveuzen door angstge voelens overprikkelden toestand. Daarom moest, althans kon volgens den kantonrechter de leider van het psychologisch instituut als psycholoog en aankweeker van energie, wilskracht, zelfver trouwen en beheersching, die dus uitermate des kundig mocht worden geacht, den toestand, waarin zijn patiënte" toen verkeerde, hebben gekend en moest hij zijns inziens weten, dat een dergelijke zenuwpatiënte haar gedachten moeilijk kan concentreeren noch haar wil bepalen. (Dit bleek trouwens uit het feit, dat zij de eenzijdige wilsverklaringen, aan haar door den leider van het instituut ter teekemng voorgelegd, teekende op aanstichting van een derde, die haar vergezelde). Om dit alles was het zijns inziens dan ook een niet te qualificeeren en met de goede zeden ten eenen male strijdende handelwijze van den leider van het instituut om met de dame overeenkomsten als de onderhavige aan te gaan. Het aangaan van die overeenkomsten, aldus de kantonrechter, was onder die omstandigheden in strijd met de goede zeden en daarom waren die overeenkomsten volgens hem nietig. Dit hield natuurlijk in, dat de man naar zijn ? 132.33 kon fluiten. Het mooiste volgde echter nog. De overeenkomsten waren nietig. Kn in verband daarmede veroordeelde de («oudasche kantonrechter hem tot slot om aan do dame een bedrag van / 89.43 dat zij hem als cursusgeld onverschuldigd had betaald en dat tusschen de beide partijen onbetwist was met renten terug te betalen ! Wij vermoeden wel, dat de lezers deze beslissing evenals ons bevredigen zal. Zeer zeker toch han delde de leider van het psychologisch instituut in deze zaak in strijd met de goede /.eden. De kantonrechter bleef met zijn vonnis objectief, daar de maatschappelijke moraal aan zijn kant staat. Zijn uitspraak van 12 'Maavt 1028 is daarom niet alleen van belang als voorbeeld van toetsing van een overeenkomst aan artikel 1373 van hot bur gerlijk wetboek welke toetsing gelukkig vrij CRETONNE INDANTHREN LICHTECHT WASCHECHT TROPENECHT 80 CM. BREED PER 1 M T R. ZONEN zelden voorkomt blijkens de gepubliceerd wordende jurisprudentie , maar ook als middel om prak tijken als van dezen, leider van het psychologisch instituut tegen te gaan. Want er zijn helaas altijd nog menschen. die munt trachten te slaan uit den tijdolijketi of doorloopenden ongelukkigen toestand van anderen. Vooral het psychische levert natuur lijk een vruchtbaar terrein en goed jachtgebied op voor dit doel. maai' ton opzichte van het physieke zijn dergelijke handelingen toch ook nog wel mogelijk. De praktijk van hot leven toont dit zoo nu en dan aan. Paviljoen Vondelpark" Tel. 80190-82595 Groote en kleine Zalen voor Déjeuners, Diners, Soupers, Bals en Recepties Huize ZOMERDIJK BUSSINK. i*"