No. 2767 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 14 JUNI 1930 l.A TEMPETE La mer se facbe, de temps en temps. et pour de bon. Vindredi soir. elk1 tait courroucéi' . b nuit tait sombre Un baieau a beurtédes i'ueils. sa coque a etc trouee. Ie bateau a coulé. On a irouvt trois hommes noyés dans lf sable : Corentin Morvan ei un homme de Concarneau. La femme de Cortnttn v>> :!ait se ji-ter a la mer ; des fem mes !a retenaient. L.e dooteur ei un gendarme som venus La femme du n.iufragéde Concarneau est venue en auto prendre Ie corps de son man elle criait el pleurait aussi. Ceuit iristc. © EEN DRUKPERS OP DE SCHOOL door Mr. J. E. Prins-Willekes Macdonald DE beteekenis va,n het boek voor de moderne school, die van den passief-luisterenden leerling een actief-bezigen wil maken, is niet hoog genoeg te schatten. De voorstanders van de Daltonmethode "weten dit maar al te goed door de groote moeilijk heid om werkelijk goede boeken te verschaffen. Tegelijk voelt men het gevaar voor jonge kinderen om altijd met hun neus in. de boeken te zitten. De moderne school wil een zelfwerkzaamheid, ?die dieper gaat dan het lezen en onthouden van het werk van anderen. Al die lectuur, die we den kinderen voorzetten, zijn de gedachten van vol'wassenenen het werk van de kinderen is afhankelijk van en gebonden aan de gegevens, die de schrijvers op hun manier opgesteld hebben. Zoodra we met handboeken te maken hebben ?die over een bepaald onderwerp geraadpleegd worden, is het onvermijdelijk en natuurlijk, dat ?wij terecht komen bij de schrijvers, die dat onder werp bestudeerd hebben maar als het nog niets met wetenschappelijk werk te maken heeft en al leen maar te doen is om de hulpvakken onder de knie te krijgen, is het heel goed denkbaar, dat de kinderen hun eigen oefen-materiaal zelf maken «n dit beter kunnen dan een volwassene. Het geschreven schrift is een machtig hulpmiddel in het verkeer van de menschen en hoe leeren onze kinderen het gebruiken? Op de gewone school is Tiet schrijven bijna voor iedereen een corvee en ?zonder eenig verband met de gesproken en gelezen woorden, die wel vreugde kunnen geven. Er wordt verteld op de school, er wordt gepraat anet medeleerlingen en in boeken staan dikwijls mooie verhaaltjes. Maar ze leeren niet zich zuiver uit te drukken, ze worden niet geoefend in het mee-?deelen van hun gedachten en dat is juist wat ze in het leven het meeste noodig hebben. Het praten, -alleen maar omdat het niet mag, kan heel op_ ljDcrjuist vecscftenen, lij'denj UITGEVER. X7> H-J-PAK.IS BES* M MENSENDIECK runcÜoneeie «voor ae Vrouw ea hst Kind rrrieL eenSVacrrvecie van> ' PROF. I* B- J-KOUWER. TWEEDE DRCK 179 Afbeeldingen Prijs Gebonden l 5.75 windend zijn maar het ontaardt meestal in onbe langrijk geklets zonder ander doel dan een verzetje. Hetzelfde geldt voor het schrift, men schrijft niet met belangstelling alleen om het door meneer of de juffrouw te laten nakijken; met een doelbewuste mededeeling heeft dat niets te maken. Daarbij komt nog voor de kleintjes de moeilijk heid van het verschil tusschen het geschreven en gedrukte woord. Kinderen, die toevallig een schrijf machine van nabij kennen, beginnen meestal met dit hulpmiddel hun gedachten mede te deelen, lang voordat ze het in schrijfletters willen of kunnen doen. Op de paedagogische tentoonstelling te Elsinör was verleden zomer een eenvoudige schrijfmachine voor kinderen te zien en op vele Duitsche scholen heeft men al een drukkerijtje ingevoerd. Op de Decroly-school drukken de leerlingen een echt maandblaadje: ,,Le Courier de l'Ecole", in Frankrijk wordt L'Oiseau bleu" door en voor kinderen geschreven maar door een drukker uit gegeven. Deze laatste schoolkrantjes zijn kostbaar en kunnen alleen door de leerlingen van een particu liere school gelezen worden. De zoo even genoemde bezwaren worden door zulke uitgaven niet opgeheven, het verband tus schen het geschreven en het gedrukte schrift be grijpt alleen de leerling, die zelf meewerkt. In de Montessorieschool wordt het maken van woorden, zinnen en korte verhaaltjes met de losse letters met groot succes toegepast maar ook hier blijft de overgang van schrijfletters naar drukletters een moeilijkheid, behalve in de scholen, diehetblokschrift aanvaard hebben en het duurt te lang om ook door oudere kinderen, die al schrijven kunnen, gebruikt te worden. De moeizame techniek houdt het weergeven van hun gedachten tegen. * * * In October 1924 heeft een Fransche onderwijzer, C. Freinet, een handdrukpers op zijn school ge nstalleerd, die ,,La Lino" heet en volgens hem aan alle eischen voldoet, die de volksschool stellen kan. Hij wist er zelf even weinig van als zijn leerlingen en hij begon het experiment met velerlei twijfel. Hij had toon een klas van 25 jongens, en vroeg zich af of het nieuwtje er niet gauw af zou zijn en of kinderen tusschen 6 en 9 jaar in slaat zouden zijn om zonder hulp van den onderwijzer hot ma teriaal te onderhouden. Hij was niet van plan hot maken van opstellen en verslagen verplicht te stellen en als het gebleken was, dat er niet spontaan gewerkt werd met dit nieuwe leermiddel, zou do Lino opgeborgen zijn en niemand zou ooit iets van deze poging gehoord hebben. Zouden ze niet afge schrikt worden door het sorteeren en schoonmaken van de letters, een dagelijks terugkomende plicht en zouden ze het zetten snel genoeg leeren doen om er werkelijk profijt van te hebben on nog tijd over te houden voor hun andere werk? Natuurlijk waren de jongens dadelijk vol be langstelling voor deze echte machine, de tech nische termen leerden ze zonder moeite, de eersto tekst word gezet en. na wat tegenslag, afgedrukt. Triomfantelijk ging de heele school, zwaaiend mot het oigon drukwerk, naar huis. De lees-, taal- en geschiedenisboekjes weiden successievelijk opgeruimd d.w.z. de beste werden uitgezocht om een bibliotheekje te vormen waar de kindoren boeken uit leenen konden. Elke morgen komen er twee of drie op school met oen stuk, dat ze thuis bestudeerd hebben en aan hun klasgenooten mogen voorlezen. De luisterende kinderen zitten onder het voorlezen te teekenen, bedenken illustraties van wat ze te hoorcn krijgen. Dit was als vooroefening bedoeld om een eind te maken aan do verveling van een klassikale leesles waar twintig keer hetzelfde lesje opgedreund wordt. Voor de drukkerij zocht men eerst een onder werp wear de heele school belang in stolde, de zigeuners, die in het dorp waren gekomen, de storm, het binnenhalen van de oogst of de een of andere persoonlijke beleving van de kinderen. Iedereen maakt er van wat hij kan, alle opstellen worden voorgelezen en gekeurd, tenslotte maken de kin doren zelf uit wolke gedrukt moeten worden. Do gokozcn verhalen worden ook op het bord geschre ven on als gewone loos- on schrijfoefcning gebruikt. Het werk mot de pers wordt besproken on ver deeld, do jongsten krijgen don titel of korte regels te zetten, de grooten een of meer regels, vijf of zos FRANCOIS QUITTE L'ECOLE Francois quitte l eole aujourd'hui II faut qu'i! aille garde, IeOn s les ol. cc-re de la neig.' Mors il faut les eonduire dan. lts chjmps autoiu du villa)"', ou l'berbe nouvelle poussv deja ou bien dans K-s eöles qui devtennent vertes au soleil du pmnemps L'annee denm'ie c lan Manns qui pardait les mouton;de I'iaiKoi. l! l.illaii Ie pjyer, cmq francs par bete; kinderen gaan aan den gang, de rest van de klas gaat door met ander werk. Voordat het definitief afgedrukt wordt, kijken ze het zetsel nog eens na, óén jongen krijgt het eerebaantje van inkter, an deren loggen het papier op zijn plaats en weer een bladzij van het ,,Livre de Vie" is klaar. De illu straties liggen gereed en zoo is het verband gelegd tusschen vier manieren om gedachten weer te geven n.l. de spreektaal, het schrift, de druk en de teekening. Tot verbazing van Freinet zelf bleef de belang stelling voor het zelfde verhaal na het afdrukken zoo levendig, dat hij naar aanleiding hiervan nog een taalles kon geven zoodat er waarlijk geen ge brek aan herhaling was. In het jaar 1924?1925 werden 2000 regels ge drukt ongeveer gelijkstaande met een leesboek van 199 pagina's wa?,rvan ieder woord van alle kanten bekeken was. Het volgende jaar ging het al voel vlotter en de geregelde uitwisseling kwam tot stand met een andere jongensschool in LyonVilleurbanne. Hot is duidelijk, dat de handigheid on nauw keurigheid bevorderd worden door het hanteeren van do betrekkelijk kleine lel tors en de onver biddelijke kritiek van de colloga's-typografen! Maar do oefening van de aandacht is waarschijnlijk nog belangrijker, ledere onderwijzer on leeraar weet hoe moeilijk het is om oen hoelo klas er toe te krijgen op te letten als er gelezen wordt, met allerlei trucjes probeeren. beide partijen hun zin te krijgen, de leerling wil niet opletten en toch op een bepaald moment weten ,,waar we 7.ijn" en de leeiaar van zijn kant probeert hem dat te beletten. Noch het lozen noch het schrijven hooft in een ge wone school een doel, dat de kinderen accepteeren. Met do drukpers is hot een heel ander geval, wat ze denken, vertellen en opschrijven is voor andere kindoren, die het zeker begrijpen zullen on die hun ook weer vertellen zullen van hun leven. Sommigen komen telkens weer met eenzelfde soort verhaal of praten na wat een ander heeft bedacht. Dat wordt zo gauw aan hun verstand gebracht en unaniem kiezen ze de echte verhalen, die iets nieuws beteokenon, hoc onbeholpen de vorm ook is. Nooit is er gebrek aan copie, vóór achten staan ze al bij do school en vertellen mekaar wat ze be dacht hebben. De klas maakt niet alleen uit wat er gedrukt zal worden mapA1 ook in welke volg orde, zoodat ze zich goed rekenschap moeten geven van hun meening. Niet de boste vorm wordt be waard maar de beste inhoud zoodat het lang niet altijd de oudsten zijn, die het eerst aan de beurt komen. Over den socialen kant van den arbeid zullen wij in een afzonderlijk artikel schrijven. KENNERS KOOPEN BOTER VAN OUD-BUSSEM