l « v ie Grqoie cckbl ff voor Nederland Telefoon 37964 Postgiro 72880 Gem. Giro G. 1000 ONDER HOOFDREDACTIE VAN A. C. JOSEPHUS JITTA Redacteuren: L. J. JORDAAN, F. G. SCHELTEMA EN M. KANN. Secretaris der Redactie: C. F. VAN DAM KEIZERSGRACHT 355, AMSTERDAM C. Alom verkrijgbaar OPGERICHT IN 1877 No. 2768 ZATERDAG 21 JUNI 1930 R ADIO-VREDE door Floris Vos U het onweer voorbij is en de ergste bui is overgedreven, lijkt het mij niet kwaad om in kalmte de radio-quaestie eens onder- de oogen te zien, te meer daar ettelijke onjuistheden hierin een plaats hebben veroverd, die gemeengoed zijn geworden nu de publieke opinie zich er van heeft meester gemaakt, en een wanhopige verwarring hebben gesticht. Eén zaak schijnt wel tamelijk vast te staan, n.l. dat het Nederlandsehe volk behoefte heeft aan een neutralen radio-omroep, een die programma's uit zendt tot onderricht en amusement. Mij lijkt dit wel de hoofdzaak. Wat zeker vast staat is dit: dat in 1925 in de wet is vastgelegd, dat de beschikbare tijd der zenders in Nederland zou worden verdeeld tusschen de omioepvereenigingen en ieder toen zeer goed heeft begrepen, dat die verdeeling zou zijn gebaseerd op het ledental der verschillende radio-omroepveroenigingen on het is meer dan waarschijnlijk, dat de leiders der politieke partijen en de propa gandisten van een bepaalde levensbeschouwing zich zeer wel hebben gerealiseerd wat van deze maatregel het gevolg zou zijn. De anderen, de niet-politiek priricipieelen of wil men liever de niet-principieel politieken, begrepen in het geheel niet, wat deze wet, die wij allen te zamen in dit land, waar het democratische regeeringsstelsel wordt toegepast, hebben gemaakt, ten gevolge zou hebben. Dit is op zichzelf niets bij zonders en slechts een uiting, zij het dan een geheel onwillekeurige, van de sociale onverschilligheid van een groot deel van ons volk; iets wat niet erg zou zijn, wanneer men zonder te morren of de boel in de war te sturen de gevolgen maar aa-nvaardde. Ook de leiding van den reeds in die dagen belang rijksten radio-omroep heeft het niet doorzien. Ze heeft niet begrepen dat, om de grootste te blijven, ze haar voorsprong moest behouden. Ze bouwde uit in ledental, ze gedijde op technisch ge bied, maar noch op cultureel, noch op artistiek gebied ontwikkelde ze een bijzonder groote energie. Dit alles is geenszins verbazingwekkend. Hoeveel jaren heeft het niet geduurd, voor men een film kunst ontdekte en hoeveel bioscoop-gangers hebben onderscheidingsvermogen genoeg om de werkelijk goede films, die zeldzaam zijn, van de slechte te onderscheiden ? De A.V.B. O. dan, om het kind nu maar bij den naam te noemen, rustte_artistiek gesproken op haar lauweren. Ze had het monopolie van de groote symphonie-concerten en vond dat ze daarmede wel kon volstaan al speelde zoo nu en. dan een goed ensemble of een goed soüst voor den uitzender, waarvan helaas als regel moet worden gezegd, evenals van de vroegere grammofoonplaten, dat de weergeving slecht, althans onvoldoende is. De artistieke techniek van het opnemen is nog zeer onvolmaakt. De eigenlijke radio-kunst is nog niet uitgevonden. * * * Hoe zou het ook? De leiders van onze omroepvereenigingen zijn allen, hetzij technici, hetzij menschen, die om hun propagandistische of commereieele quaüteiten zijn benoemd. Geen van deze omroep -vereenigingen heeft een erkend eerste-rangs musicus als adviseur en eerst na de debacle van de zendtij d-verdeeling is er een groep intellectueelen gevormd die in de radio-rede verandering wenschen te brengen, zoodat ze zal voldoen aan de meest elementaire eischen t.w. kortheid, afwezigheid van statistische gegevens, enz., die dus zal werken in den geest var) de cur sussen aan de volksuniversiteit. Waarschijnlijk is het, dat de A.V.B.O. in deze bij de andere groote omroep-vereenigingen in Europa niet achteraan komt; ik wil er slechts op wijzen, dat het zoo is en dat het heel natuurlijk is, want dat we analoge dingen hebben beleefd met de film en de grammofoon. Maar ter zake. Het is nu eenmaal een feit, dat er intrinsiek geen in het oogloopend qualiteitsverschil bestaat tusschen de verschillende uit zendingen en dat dit klaarblijkelijk voor de volks vertegenwoordiging voorzoover deze heeft gespro ken geen reden was om de eene omroep-voreeniging te bevoordeelen ten koste van een andere. Ook de neutraliteit is maar een gradueel-, geen principieel verschil, hetgeen ik bij 't radiodebat in de Tweede Kamer met een enkel woord heb aangeroerd. Morgenwijdingen van protestantsche domino's zijn niet te aanvaarden voor een katholiek, anti-Bussische voordrachten niet voor een communist. Het verschil tusschen de A.V.B.O. en andere omroepen, is quantitatief, niet qualitatief en waar de zaak zoo staat, gaf dit aan de volksvertegen woordiging geen voldoenden grond om van inzicht te veranderen. Ware dit anders geweest, dan is het» volstrekt geen utopie om te meenen, dat een andere verdeeling was tot stand gekomen. Aan. een culINHOUD : 1012. 13. 14. 15. 16. 17. 18, 19. 20, Floris Vos, Radio-vrede. Dr. W. van Ravesteijn, Een Operagebouw nood zakelijk l Prof. Dr. H. Brugmans, De Russische revolutie. Joh. Braakensiek, Het bandietisme in Chicago. Spreekzaal.?Melis Stoke, Organisatie, ieekentngen dnor Harmsen van Beek. Prof. Dr. J. Prinsen J.Lzn., Boekbespreking. L. J. Jordaan, De musici en de mechanische muziek. Dr. F. Feenstra, Tikblaadjes. Dr. P. van Olst, Wetenschappelijke Varia. Mr. F. Coenen, Kroniek. Mr. I. E. Prins?Willekes Macdonald, De sociale kant van het werken met de drukpers. 11. A. Plasschaert, Over SchiIders en Beeldhouwers. L. J. Jordaan, Bioscopy. Dr. A. Perdeck, Amerikaansche Romans. Edo J. Bergsma, De beteekenis van de Zevenmijls" voor de industrie. C. A. Klaasse, Ford als econoom. C. K., Beursspiegel. Nieuwe Zakelijkheid. Melis Stoke, Rijm. Charivarius, Schopenhauer. . Otto van Tussen broek, Toegepaste kunst. Lou Lichtveld, Muziekgenot. Uit het kladschrift van Jantje. Alida Zevenboom's croquante croqueljes. Cel 2, Telefoon. Charivaria. Letterraadsel. Omslag: Spelproblemen. Bijvoegsel: Joh. Braakensiek, De werkloosheid in Engeland. tureele radio bestaat behoefte, hiertoe zullen wij moeten komen.. Het strijdt tegen het gezond verstand, dat in een klein land als liet onze, zonder wereldtaal en met een beperkt aantal krachten, niet door de omroepvereenigingen kan worden samengewerkt om zoo doende liet beste te prestoeren. Zeker is, en ook hierop wees ik reeds vroeger, dat de A.V.B.O. een groot percentage van haar zendtijd gebruikt voor cultureele on artistieke prestaties en daarom is het zeker te betreuren, dat ze nu iti dezen zendtijd is beknot, maar een gezonde reden om de wet te wijzigen was er niet. Dit alles neemt niet weg, dat het mijn vaste overtuiging is, dat hier in Nederland plaats is voor, en behoefte bestaat aan oen goeden neutralen omroep. Hot ligt in den aard van ons volk: vrijheid van het woord, vrijheid van drukpers, ook vrijheid van radio. Zulk een radio-omroep die kan rekenen op steun van het publiek, zou recht hebben op steun, op raad en op bescherming van den Staat. Kan do A.V.B.O. zich tot zulk een metamorphose opwerken dan zou er veel zijn gewonnen, want een bestaande organisatie heeft alles voor boven nieuwe experimenten.