DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 21 JUNI 1930 13 Nieuwe Amerikaansche boeken door Dr. A. Perdeck J N het verre Zui'd -Westen van de Vereenigde Staten, temidden van een op de wonderlijkste ?wijze gevormde natuur, wonen op een der uitgestrektste reservaties de dertigduizend Navajo][ndianen, algemeen bekend om hun prachtige, uit de wol hunner schapen geweven dekens en hun zilversmeedwerk, de twee voornaamste bronnen van hun inkomen. Dit volkje heeft oude tradities en gewoonten en zelfs den godsdienst tamelijk goed bewaard, en zoo is er nog genoeg eigens en merk waardigs onder hen te vinden, dat een kunstenaar kan. inspireeren. Oliver La Farge heeft zijn gron dige kennis van deze Indianen gebruikt voor een verhaal, Laughing Boy l ), dat een levendig beeld van den tegenwoordigen toestand pp de reservatie geeft ea als letterkundig product tot het betere soort maj gerekend worden. Kort opgesomd lijkt de intrige wel wat conven tioneel: het heele conflict komt neer op de liefde van den jongen, onbedorven Laughing Boy vooi Slim Girl, ook een Navajo, maar een, die door haar opvoeding op een blanke school al haar zedelijken hoüvait heeft verloren en nu op de grens van. de reaervatie de maitresse van een blanken Amerikaan is. Ma»? dit conflict wordt in dezen, roman symbo lisch voor wat er zich tegenwoordig op al die reser vaties afspeelt, en La Farge heeft er een aangrijpend en boeiend boek van gemaakt. Niet, dat het ver haal een en al somberheid zou zijn. Integendeel, ook in dit opzicht is deze roman verrassend nieuw dat wij hier nergens een spoor van den sinisteren, fantastisch-ernstigen Boodhuid van vroeger zien, mnar gewone menschen van vleesch en bloed, met de kinderlijke opge wektheid, een primitief ras eigen. De naam van den held zelf is in dit opzicht revolutionair ! Ook is de schrijver nergens sentimenteel; liij laat ons maar al te duidelijk de, voor ons blanken althans, donkere zijde van het bestaan dier Navajo's zien. Niemand zal door het lezen van zijn roman naar dat Ie ven gaan verlangen l Trouwens, wij voelen onder het lezen, hoe hier een we reld wordt beschreven, die ook in laar huldigen, gedeeltelijk aan de beschaving der blanken aangepasten vorm, snel aan het verdwijnen is. En het is, alsof de schrijver nog eenmaal, vóór liet onvermijdelijke einde, de bekoring van deze vreemde wereld heeft willen vastleggen. Wij maken alles mee: d 3 dajelijksche bezigheden; de feesten, die Hog altijd een godsdienstig karakter d^ajen ; den omgang m t de paar blanken, regeeringsbepnibten, handelaars of toeristen; wij zien de vrouwen aan het weefgetouw, de mannen aan hun smeedwerk; wij slaan zelfs een blik in de gedachtenwerdld dezer menschen. Het boek heeft een welverdiend succes gehad; in Amerika waren er in het begin van dit jaar reeds de eerste honderdduizend exemplaren van ver kocht; in Engeland kwam de voorspelling, door Punch in dichtvorm gegeven, uit, en volgden ver scheidene herdrukken elkaar. Thornton Wilder heeft, zooals men weet, met zijn Bridge of San Luis Rey een geweldig, een over weldigend succes gehad; de verschillende oplagen ?zullen nu, in Amerika en Engeland samen, zeker liet millioen wel hebben overschreden ; het boek is vertaald en verflimd, kortom, de betrekkelijk jonge Upton Sinclair M O TOR- a» ZEI JACHTEN Lijsten van aanbiedingen gratis en franco op aanvrage Pand NIEUNEHMEN 136 hoek Kodiaat 1 - ROTTERDAM. schrijver heeft er voor goed naam en fortuin mee gemaakt. Toch zal het niet gemakkelijk vallen een afdoende verklaring voor het succes te vinden; wij zullen er ons op het oogenblik ook niet in verdiepen. Het zij voldoende hier als mijn overtuiging uit te spreken, dat deze schrijver in de geschiedenis der nieuwe Amerikaansche letteren niet zulk een plaats zal innemen, als zijn tegenwoordige populariteit allicht doet verwachten. Zij n-nieuwe boek The Woman of Andros 2), een kort verhaal van honderd bladzijden wijden drak, is gebaseerd op Andria, een der blijspelen van den Romeinschen tooneelschrijver Terentius. In de hoofdtaken komt de roman met het origineel over een: de rijke koopman Simo wenscht een huwelijk tot stand te brengen tussshen zijn zoon Pamphilus en de dochter van een anderen rijken koopman. Bij de begrafenis van de hetaere Chrysis, nadert de zuster (of de veronderstelde zuster) van deze, Glyeerium genaamd, op gevaarlijke wijze den brandstapel en wordt onder de oogen van al de omstanders op de teederste wijze door Pamphilus uit het gevaar gered; het blijkt maar al te duidelijk, welke verhouding er tusschen de geredde en den redder bestaat, zoodat het plan, dat de oude Simo voor zijn zoon had, niet kan worden uitgevoerd. In het origineel is dit alles tot een vroolijk blijspel verwerkt. In het verhaal van Thornton Wilder wor den deze incidenten tot een trage die. Bovendien is bij hem de hetaere Chrysis een der hoofdpersonen; zij wordt ons voorgesteld als een vrouw die onder de leegheid van haar bestaan lijdt. Als zij dan in haar liefde voor Pamphilus, de stilste onder de jongelieden, die zich dagelijks in haar huis en aan haar tafel ophouden, iets blijvends meent gevonden te hebben, wordt deze verwachting op wreedewijze verstoord, wanneer zij van haar zuster Glyeerium de ware toedracht verneemt. Voor haar (en voor den schrijver) is de eenige oplossing de dood, en ook Glyeerium en haar pasgeboren kind sterven. Hoe weinig overtuigend deze tragische gebeurtenissen ook zijn, zij passen wel bij de wijze, waarop Thornton Wilder zijn karakters heeft opgevat. Net als in zijn vroeger werk hebben wij hier weer alle maal levens, die door het lot gedwarsboomd zijn en er zich niet boven kunnen verheffen. En ook hier vinden wij die eenigszins melancholieke toon, dat droomerig vragen naar den zin des levens. En ook hier een vaag heenwijzen naar een christe lijke" oplossing, nog iets positiever misschien, dan in The Bridge. Ook in dit verhaal komen verder weer treffend schoone gedeelten voor: prachtig opgebouwde zinnen in een zuiver gevoelde taal uit gesproken, die het lezen tot een genot maken. Het zou mij niet verwonderen of Mountain City 3) de zoo juist verschenen nieuwe roman van den onvermoeiden Upton Sinclair, zal door menig lezer, samen met OU, tot het beste van Sinclair's werk gerekend worden. De roman is korter, de compo sitie duidelijker, dan wat wij in het meeste werk van den schrijver gewend zijn. De typeering van al de in het verhaal voorkomende personen is raak en scherp: maar dat is wel bij al zijn werk het geval. Verrassender is iets anders in dit boek. Terecht is Upton Sinclair vaak een gebrek aan humor ver weten. Welnu, na zijn nieuwen roman zal niemand hem meer dit verwijt kunnen maken. Hier vinden wij niet alleen dien echten Amerikaanschen humor, maar hier komen ook voortdurend beschrijvingen voor, die in geestigheid niet veel voor een Sinclair Lewis onderdoen. Het heele verhaal zelf moet in een geestige bui ontstaan zijn. Hier hebben wij Jed Rusher, een doodirme jongen uit de streek d«r veeboeren en der suikerbietencultuur in Colorado, dicht bij de llocky Mountains. Hij is vast besloten zich aan al de ellende en vernedering van zijn jeugd te ont worstelen. Al vroeg ontdekt hij daarvoor een for mule: meet the rich". En hij ontmoet ze en wordt L Smalfilm-Amateur-Kinematografie onder Kino-technische leiding van Joris Ivens Vraagt brochures eu demonstraties CAPI 115 KALVERSTRAAT Amsterdam C. BI] CAPI vakkundige raad «n voorlichting. zelfs een soort particulier secretaris bij den schatrijken ouden heer Warrener, een prachtfiguur, die als een hobby er een soort radicale ideeën op na houdt, een hobby, die hem niet verhinderd zich ten koste van de genieenschap nog steeds verder te verrijken. Toch zou het Jed niet veel geholpen hebben, als Lulu Belle niet op zijn pad was geko men. Lulu, een der kleindochters van den ouden heer Warrener, is veertien jaar oud, maar door de exclusieve opvoeding verstandelijk veel te kinder achtig. Zij is nog dol op poppen, die al haar denken in beslag nemen. Tenslotte gaat ze naar een levende pop verlangen en zij vraagt den aardigen" heer Rusher, hoe ze daaraan komen kan. Die wordt door zulk een vraag erg in zijn puriteinsche opvattingen geschokt en verwijst haar Iie3l terecht naar haar moeder voor de beantwoording van die vraag. Maar de moeder is over zoo'n nieuwsgierigheid ver ontwaardigd. Ten einde raad gaat Lulu naar een. anderen aardigen" jongen, uit haar eigen kring en van haar eigen leeftijd. Deze licht haar volledig en afdoende in. Upton Sinclair vertelt ons in een voorwoord, dat hij de geschiedenis van Lulu Belle aan een rapport van de kinderrechtbank in Mountain City heeft ontleend. Deze stad is natuurlijk geen andere dan Denver, de stad dus van Ben B. Lindsey, den kinderrechter, die ook in ons land door zijn beide sensationeele boeken bekend is. Van deze geschiedenis heeft Upton Sinclair een allergeestigst gebruik gemaakt. Jed Busher weet Lulu er toe over te halen heimelijk met hem te trouwen, opdat hij dan voor den vader van, haar kind zal doorgaan en op deze wijze de eer van de familie zal redden. Tegelijk bereikt hij zijn doel, en is nu voor goed in den kring der millionairs opgenomen. Waar over ze later nooit meer berouw zullen hebben, want hij blijkt als koopman en financier in elk op zicht hun gelijke te zijn. 1) OJiver La Farje, Laughing Boy. (Londen, Cons'able, 193u). 2) Thornton Wilder, The Woman of Andros. (Londen, Longmans, 1930). 3) Upton Sinclair, Mountain City. (Londen, Laurie, 1930). Hotel-Pension 'T V EL T-H U Y S" HATTEM. Eigen dennenbosch van 5 H.A. Ten nisbaan. Garage. Kamers met stroomend water. Centrale verwar ming.?Prosp. op aanvrage.?Tel. 17. Vertalingen Sinclair Lewis, Dodsworth. Geautoriseerde ver taling van A. Moresco. Van dit voortreffelijke boek van Sinclair Lewis verscheen een vertaling bij Vanllolkema en Warendorf's Uitg. M. te Amsterdam. Do oorspronkelijke uitgave werd uitvoerig besproken in ,,üe Groene" van 22 Juni 1929.