No. 2769 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 28 JUNI 1930 Spaansche Literatuur geschiedenis DOOR Prof. Dr. G. F. A. van Dam r p OT een van de grootste aantrekkelijkheden l van de studie der Spaansche letteren behoort liet feit, dat er nog zooveel werk verricht moet worden, dat voor andere literaturen vaak al op ?meesterlijke wijze tot stand is gebracht. De hispanist hoeft niet te vreezen over plat getreden paden te gaan. Ben historie van de Spaansche letterkunde van een opzet en een nauwgezetheid en een volle digheid als Te Winkel's Ontwikkelingsgang om nu maar bij honk te blijven of van een boeienden stijl als Kalff's Geschiedenis moet voor Spanje nog geschreven worden. Een geschiedenis van het Spaansche tooneel en de hoogst belangrijke dra matische literatuur, die het voor zijn tijd verdien stelijke, maar nu stellig verouderde werk van den geestdriftigen Schack (1845) vervangen moet, laat nog steeds op zich wachten. Wie op grond hiervan meenen mocht ongunstige gevolgtrekkingen voor de Spanjaarden te moeten maken, is onrechtvaardig en vergeet dat de weten schappelijke beoefening der Spaansche letteren nog slechts enkele tientallen jaren oud is. En het hispanisme in de niet-Spaansch sprekende landen, dat vooral de laatste twintig jaar zulk een groote vlucht genomen heeft, richt nog steeds sterk het oog op de praktijk en de intensiteit van de studie laat vaak nog te wenschen over. Niettemin hebben de Spanjaarden aan de Engelschen en de Amerikanen in dit opzicht zeer veel te danken. Engeland is alle naties van de beschaafde wereld voor geweest in het bestudeeren van en het commentaar leveren op het meest gelezen en meest bewonderde Spaansche boek, den Don Quijote van Cervantes. Een Amerikaan was het, George Ticknor, die het eerst een degelijke geschiedenis van de Spaan sche letterkunde (1849) schreef die, vooral in de Duitsche en Spaansche vertaling, nog altijd geraad pleegd wordt. En het was een Engelschman, van wiens hand het meest betrouwbare werk over Spanje's letterkunde is verschenen, de History of JSpanish Literature (Londen 1898) van James Fitzmaurice-Kelly. Van dit handboek van den voor weiziige jaren gestorven auteur ligt thans de derde Fransche uitgave voor ons 1). Weinig boeken hebben zulk een enorm succes gehad als dit. Vertaald in het Fransch door den schrijver zelf, in het Spaansch door niemand min der dan den betreurden Adolfo Bonilla y San Mar tin (auteur van een schitterend werk over den Spaanschen wijsgeer en humanist Vives, den vriend van Erasmus) met een inleiding van den groot meester der letterkundige kritiek in Spanje, Marcelino Menéndez y Pelayo (1850?1912), en ten slotte vertaald ook in het Duitsch, is het de vraag baak geworden van alle aankomende hispanisten. Het werk van Fitzmaurice-Kelly heeft in de jaren die verloopen zijn sinds zijn eerste verschij nen grondige veranderingen ondergaan. Wat is er in die drie decenniën ook al niet gebeurd ! Bepalen we ons alleen tot het oude Spaansche tooneel, dan dient te worden opgemerkt dat de stu die van Lope de Vega, Calderón en Tirso de Molina juist in de eerste jaren van onze eeuw pas ernstig is ter hand genomen. En wat een stroom van ge schriften van zeer verschillend gehalte brachten de beide eeuwfeesten van Cervantes, dat van 1905 de herdenking van het verschijnen van het eer ste deel van den Quijote en dat van 1916 het sterfjaar van den grooten man uit Alcala de Henares. En dan de studie van dat eigenaardige Spaansche literaire genre dat romance heet, hoeveel heeft die niet gewonnen in de laatste jaren dank zij vooral .Spanje's grooten romanist Ramón Menéndez Pidal! Tegen het einde der 18de eeuw stelde Nicolas Masson de Morvilliers, een belangrijk vertegenwoor diger van de Fransche hispanophobie, die geen ge legenheid liet voorbijgaan om op het clericale en onverdraagzame Spanje af te geven, in de EncyEerste Hulp. i Om in het gezin aan groot en klein, dadelijk hulp te kunnen verleenen bij Brandwonden en Snijwonden en alle andere Huidverwondingen, mag in geen enkel huis een doos of tube Puiol ontbreken. De vervolgde Delftsche Studenten Teekening voor de Groene Amsterdammer" door Joh. Braakensiek (?Voor het Paleis der Koningin moet ieder eerbied hebben. Het Paleis moet heilig zijn voor den Nederlander." Mr. Massink) Het Vaderland gered! clopédie méihodique deze twee hatelijke vragen: ,.Mais que doit-on a l'Espagne? Et depuis deux siècles, depuis quatre, depuis six, qu'a-t-elle fait pour l'Europe?" Bij Fitzmaurice-Kelly wordt voor de zooveelste maal het antwoord op deze beide vragen gegeven: acht eeuwen letterkunde, waarvan anderhalve eeuw van de troonsbestijging van Keizer Karel V tot den dood van koning Philips IV den. glorierijken sirjlo de oro vormen. Deze periode, het pièce de résistance van het boek, l'Epoque de Chai-les-Quint. l'Epoque de Philippe II en l'Epoque de Lope de Vega zijn met bijzondere voorliefde geschreven. Ze bevatten zeer nauwgezet bewerkte biographieën van (Vrvantes, Lope de Vega en Calderón, die lederen belang stellenden lezer boeien. Dat kan niet altijd gezegd worden van de blad zijden aan de dii minores gewijd, wier vermelding niet altijd voldoende gemotiveerd is en wier samen hang met het geheel den lezer niet duidelijk wordt. Dit geldt b.v. voor de KOO interessante figuren als den heterodoxen auteur Juan de Valdés en zijn broeder Alfonso. Men verlangt van lederen geschiedschrijver, en vooral van dien der letteren; dat hij op kunstzinnige wijze den lezer een beeld voor oogen brengt van de gebeurtenissen die hij behandelt. Wie echter be halve waarheid ook schoonheid zoekt bij Fitzmau rice-Kelly, zal zeer teleurgesteld worden. Maar het wat zakelijke boek, waartegen wat de indeeling betreft ook eenige bedenkingen to maken zijn, is, vooral door zijn uitmuntend verzorg de bibliographie, een hoogst betrouwbare gids voor ieder die den wat moeilijk toegankelijken tuin der Spaansche letteren betrtden wil. Doch niet alleen voor hen die den tuin ingaan is dit boek van beteekenis, maar ook voor de be langstellenden, die door de tralies van het lick naai den rijkdom daarbinnen gluren. Immers in een tijd waarin steeds meer aandacht geschonken wordt aan de vergelijkende literatuurgeschiedenis, kan Hotel Duin en Daal" - Bloemendaal Str, koud en warm water op alle kamers PRIVÉBADKAMERS - LIFT - Telefoon 22223 een bock als dat van Fitzmaurice-Kelly, dat voort durend de aandacht vestigt op den invloed van vreemde letteren op de Spaansche en van de Spaan sche op de Westeuropeesche, uitnemende diensten bewijzen. (Van de vereenvoudigde in de gewone spelling overgebracht). 1) Librairie C'. Kliticksieck, 11, Ruc de Lille. PERZISCHE TAPIJTEN NIEUWE ZENDING