DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 12 JULI 7930 No. Uit myn aanteekeningen Het geslachtsleven der wilden door Dr. Th. H. van de Velde E ENIGE weken geleden verscheen bij Grethlein & Co te Leipzig een boek, dat ik met groote belangstelling heb gelezen. Het heet Das Geschlechtsleben der Wilden" en behandelt het lief des- en huwelijksleven bij de inboorlingen der tot Britsch Nieuw-Guinea behoorende Trobiand-eilanden Bronislaw Malinowski (hij is hoogleeraar in de anthropologie te London en het boek is dan ook oorspronkelijk in het Engelsen geschreven) heeft met dit werk voor de eerste maal een volledig over zicht van het geslachtsleven van een oorspronke lijk volk gegeven. De beteekenis daarvan wordt door Havelock Ellis in een korte beschouwing, waarmede hij het boek inleidt, op geestvolle wijze in het licht gesteld. Werd zoo zegt hij in de achttiende eeuw, voornamelijk door de Franschen, de edele" wilde, de verkeerdelijk zoo genoemde primitieve mensch" ontdekt en schreef Diderot zijn beroemd geworden Supplément au Voyage de Bougainville, om zijnen landgenooten de uitne mendheid der bewoners van Tahiti met betrekking tot de oplossing der vraagstukken op het gebied der geslachtelijke zedeleer voor te houden, zoo werd in de negentiende eeuw de griezelig-sombere op vatting omtrent de sexueele zeden en gewoonten van onbekende volken overheerschend. De reden van die verandering ligt voor de hand: thans waren het voornamelijk de, hun puritanisme mee op reis nemende, Engelschen, die ter ontdekking uittogen. Geen woord werd in hunne beschrijvingen mér gebruikt dan obsceen" en de lezer mocht zich verbeelden, wat dat beteekende. De sexueele gebruiken der wilden lieten zich, naar het dien onderzoekers toescheen, in de meeste gevallen niet met woorden weergeven. De bij vele Australische stammen uitgevoerde insnijding van de mannelijke urethra ??de zoogenaamde Mika-operatie, waar over ik in Deel III mijner Trilogie De vrucht baarheid in het huwelijk" uitvoerig heb gesproken werd slechts als de ontzettende gewoonte" aangeduid. Eerst in onzen tijd, in de twintigste eeuw dus, is, dank zij het genie van Freud, het werkelijke onderzoek omtrent deze duigen mogelijk geworden. Hoeveel afzonderlijke (en op zich zelf zeer waardevolle) gegevens tot daartoe ook ver zameld waren, het ontbrak ons ten eenenmale aan een het geheele sexueele leven omvattende studie van en aan het inzicht in de wijze van geslachtelijk denken en voelen van wilde volks stammen. Malinowski vult deze leemte aan. Hij is noch aanhanger, noch tegenstander van Freud; hij twijfelt echter niet aan de bevruchtende kracht van diens gedachten en hij brengt deze gaarne in toepassing, zoodra hij ervan overtuigd is, dat zij in staat zijn, de te onderzoeken verschijnselen te verduidelijken. Deze verschijnselen beschouwd hij met een breeden blik; zonder de techniek van de kunst der liefde bij de bewoners der Trobiandeilanden te verwaarloozen, gaat hij verder en doet onderzoek naar hun geheele sexueele leven, het welk hij, in zijn verhouding tot de aesthetica, tot het gevoel, de familie en de algemeene samenleving, aan een uitvoerige beschouwing onderwerpt. ^, ' De geslachtsdrift is een drang, die ten alle tijde de hartstochtelijke belangstelling der menschen heeft gewekt. Men kan zeggen (ik citeer nog met algeheele instemming Havelock Ellis) : hot gebied, waarop deze drift tot uitwerking komt, vermogen zekere volken ook dan te cultiveeren wanneer hun beschavingspeil voor het overige op vele Zeist als Woonplaats. BOUWTERREIN TE KOOP In het centrum van Zeist, aan den verkeersweg Utrecht Arnhem, in de onmiddellijke nabijheid van het Raadhuis, de Hotel» Hermitage en Figi en bet Slot van Zeist. Prachtig opgaand geboomte, stofvrije wegen, voorzien van rioleering, ga», water en electrieiteit. Kadere gegevens worden verstrekt door de N.V. PAUK KERMBERtiEK, Hontauban?traat 4, Zeist. belangrijke punten verre van hoog staat. Men kan zelfs beweren, dat een beschaving, die zich zeer intensief op andere, gebieden uitwerkt, aan een veredeling en verfijning der geslachtelijke verhoudingen m den weg staat. Wij weten het immers: een wonderbare bloeitijd van sommige kunsten en maximale praestaties van intellectueelen aard kunnen gepaard gaan met een graad van. sexueele beschaving, waarbij men niets anders kent dan conventie en sleur en die mogen dan nog niet eens besproken worden. Een mensch kan een levendigen zin voor de hoogere menschelijke kunsten hebben en^ tegelijkertijd in de fundamenteelere ruw en ongepolijst blijven. Ook de tegenovergestelde ontwikkeling is echter mogelijk. Dat toonen ons de bewoners van deze eilanden, temidden waaWan de schrijver twee jaren verbleef, wier taal hij leerde, wier zeden en gewoonten bij in alle 'richtingen bestudeerde. Hoezeer ook sommige gewoonten op geslachtelijk gebied ??b.v. de reeds <^P zeer jeugdigen leeftijd beginnende sexueele omgjtng en de groote mate van vrijheid, die er in dit opzicht buiten het huwelijk bestaat tegen onze wijze van beschouwing dezer dingen indruischen,-hoe ook enkele (trouwens min of meer legendarische en tot weinige dorps stammen beperkte) ruwheden ons afstooten ? de ernstige lezer van dit boek wordt toch getroffen door de werkelijke beschaving en verfijning, waar van deze menschen in hunne sexueelen omgang in menigen zin blijk geven. En dat niet alleen of zelfs niet in de eerste plaats met betrekking tot de techniek" van dien omgang, doch vooral wat hunne stemming ten aanzien van de(n) partner, hunne teederheid mag men wel zeggen, betreft. Is het naspel", dat Malinowski uit den mond van een zijner zegslieden opteekende, niet een gedicht ?: Bin ich deine Eiebste" Ja, du bist meine Liebste; ich liebe dich sehr; Immer, immer werden wir uns veremigen. Ich habe dein Gesicht sehr lieb; es ist das Gesicht der rechten Frau für mich". Ich will nicht, dass du eine andere Frau nimmst; nur du und ich". Hoe vele van onze jonge echtparen zouden ge lukkig zijn, als het hun zóó te moede was, niet avant", maar après". In dit verband is er nog iets, wat ons interesseert: het is de herhaaldelijk blijkende neiging tot liefdestrouw, ook waar die trouw in geenen deele van buiten af wordt opgelegd, een ook elders, en onder zeer verschillende omstandigheden, telkens weer waarneembaar feit, dat een dankbaar punt van uitgang voor beschouwingen op het terrein der sexueele psychologie zou kunnen vormen. Ik weersta echter de verleiding daartoe, teneinde de gelegenheid te behouden op een der hoofdzaken te wijzen, die in dit boek besproken worden. Bij de volksstammen, die hier beschreven zijn, is het verband, dat tusschen geslachtsgemeenschap en zwangerschap bestaat, onbekend. Dientenge volge is de belangrijkste factor in het rechtsstelsel dezer menschen de voorstelling, dat het kind alleen uit de moeder voortkomt en dat de man in geen enkel opzicht tot zijn ontstaan bijdraagt. Deze opvatting belichaamt zich in de voorschrif ten omtrent afstamming, erfrecht, en opvolging in rang, waardigheid (van opperhoofd), andere erfelijke ambten en magie, in het kort overal, waar de verwantschappelijke overdraging van goed en van waardigheden geregeld wordt. De plaats in de samenleving wordt in de moederlijke lijn van den man op de kinderen zijner vrouw vureri'd. Deze zuiver matrilineale opvatting der verwant schap is van de grootste beteekenis bij huwelijksvoorschril'ten en huwelijksbeperkingen, en in het algemeen met betrekking tot de taboes in het geslachtelijk verkeer. En hoe zich dit begrip van verwantschap uitwerkt, blijkt wel het sterkste en op zeer dramatische wijze in geval van over lijden; want alle voorschriften voor de zeer in gewikkelde ceremonieën, die een sterfgeval ten Hotel SEINPOST - Zandvoort. Ie klasse Familie-Hotel met alle moderne comfort Pensionprijzen: Vóórseizoen f 6.?per dag. Hoofdseizoen vanaf f 7.?per dag. gevolge heeft, berusten op den grondslag, dat menschen die van moederszijde met elkander verwant zijn, een nauw tezamen hangende groep vormen, die door gelijkheid van gevoelens, van belangen, en van het bloed bijeen gehouden wordt. Streng gescheiden van deze groep zijn allen, die met haar door echtelijke banden of door de ver houding tusschen vader" en ..kind" verbonden zijn; het verlies van <le(n) overledene treft hen niet. Wij moeten daarbij bedenken, dat het woord vader" voor den Trobiander een zeer bepaalde. hoewel uitsluitend sociale, beteekenis heeft: het duidt den man aan, met wien de moeder gehuwd is, den. man, die met haar in hetzelfde huis leeft, den man ook, onder wiens liefdevolle bescher ming het kind zijn eerste jeugd doorbrengt. (Wanneer het verder opgroeit, ondervindt het kind, dat de broeder van zijn moeder aanspraak heeft op steeds grooter wordende autoriteit). Het huwelijk is bij deze inboorlingen een goed opgebouwde instelling, doch het ontbreekt hun ten eenen male aan kennis omtrent het aandeel van den man aan de verwekking van kinderen. Op dien bodem zien wij een matriarchale gemeen schap voor ons, een matriarchale gemeenschap evenwel waarin de man toch hoe overheerschend ook de invloed van de vrouw moge zijn in alles, wat de continueeririg van familie en stam betreft de leiding heeft, als opperhoofd, als echtgenoot en als der moeder broeder. Een hoogst interes sante combinatie, waarin, al is zij dan op de basis van gebrek aan kennis ontstaan, de voornaamste physiologische en psychologische eigenaardig heden van vrouw en man op merkwaardige wijze tot hun recht komen. T\ IE UWE" VERZE IN" Parlando, door E. du Perron,[bij A. A.' M. Siols, Maastricht, 1930. Nadrukkelijk neem ik alle afkeuringen, die ik in No. 2721 van dit weekblad naar aanleiding van Du Perrons bundel, Poging tot Afstand, overdezen dichter in het algemeen schreef, voor de hier te bespreken verzen terug. De geestesgesteldheid. van dezen dichter is nog steeds tragi-comiscli, maar zij is in hare tegengestelde onderdeelen veel evenwichtiger, meer beheerscht en zij doet zich als eene door den kunstenaar in de productie van verzen zeer goed te hanteeren eenheid aan liet bewustzijn voor. Uit den aard der zaak ontleenen deze gedichten hunne bijtende! ontroering aan. dr; tegenstrijdigheid hunner elementen. En dit niet alleen in redelijke beteekenis dezer maar meer nog in de gevoelswaarde;, die de dichter aan zekere elementen van het leven toekent. Een dub bele dorpsmoord behandelt hij als een afgezogeii karamel en een afgezogen karamel als een liefdes nacht. Scherp en bijtend als een. etser grift hij zijne miniaturen in de fantasie en ontroering van dea lezer. Ik ken in de jongere Nederlandsche letter kunde slechts n schrijver, die hem in het schrij ven van zulke verzen evenaart: Greshoff. Ik meen dan ook hier on daar een nog al sterke invloed vu-i dezen opgemerkt te hebben. Wandeling zonder maan bijv. herinnert mij sterk aan Deemoed. van Greshoff, terwijl Landelijk Treurspel over eenkomsten met Piet Paaltjens vertoont, liet aan wijzen dezer onoorspronkelijkheid. zij slechts be(Zoald als kleine aanmerking op deze overigens zeer goede verzen. A. DKtMiESXK Kon, Meubeltransport-Maatschappij DE GRUYTER 6 Co. ?« M *? DEN HAAG ?**?»? AMSTERDAM - ARNHEM Verz. van Tentoonstellinggoederen