DE GROENE AMSTERDAMMER VHN 12 JULI 1930 I, tt Paviljoen Vondelpark" Tel. 80190-82595 Oroote en kleine Zalen voor Déjeuners, Diners, Soupers, Bals en Recepties Huize ZOMERDIJK BUSSINK. De verpletterde oppositie in Moscou Teekening voor de Groene Amsterdammer" door L, J. Jordaan MUZIEK door Constant van Wessem Een symphonie van Henk Badings HET genus van den modernen Hollandschen componist telt nog te weinig vertegenwoor digers dan dat wij niet met vreugde een interessant en hoopvol werk van een der jongeren zouden noemen en bespreken; een symphonie van Henk Badings, een 23-jarig Hollandsch componist; een werk, dat op het Zondagavondconcert in het Concertgebouw als noviteit werd uitgebracht. Naast het geknutsel van modern doende jongeren in Holland, naast werk van jonge componisten, (die meenen, dat het voornaamste is, dat men een muziekstuk maakt" met wat rhythmen en wat klanken, die modern aandoen, zonder dat er waarlijk iets uit te drukken viel, en met vooral geen gevoel" er in ??geen gevoel" is thans in de mode; gevoel belemmert maar dat de muziek zichzelf" uit drukt?,) naast dit vele, onderden dwang van moderne leuzen geboren, meelooperswerk is de symphonie van Badings eerlijk, en zoowel in haar fouten, als in haar deugden een ware verrassing. Natuurlijk, deze muziek is nog niet volmaakt, nog niet uitgebalanceerd; er overheerschen nog vele vreemde invloeden, (die zich overigens ongemaskeerd laten herkennen), soms hooren wij Mahler, door Strawinsky geïnstrumenteerd, soms Debussy. En in de structuur, in het tegen elkaar spelen van onafhankelijke melodische toonlijnen, vooral in het onbekommerd voortstroomende, herinnert veel aan Hindemith. Maar toch, door alles heen klonk iets eigens, en dat was ongetwijfeld, dat Badings in ieder van de onderdeelen van zijn symphonie iets uitdrukte, niet alleen iets, dat het zichzelf der muziek heet, met klanken en rythme opgebouwd, doch dat tevens niet uitsluitend van den klanken vinder, ook van den gevoelsmensch stamde. Daar was het vermaledeide gevoel, zelfs het menschelijk pathos, weer! En toch, hoe had dit nog zoo onvol maakte werk den weg naar ons hart anders ge vonden? Eindelijk dan toch een jong componist, die zonder in neo-classieken, gewilden eenvoud te vervallen, ronduit durft op te schrijven, wat hij voelt, klankstukken durft te scheppen, die hij als visionair voor zich ziet leven en bewegen en die hij daarna weer in de stilte laat verzinken. Wij zien met spanning naar ander werk van dezen Henk Badings uit, van wien wij tot nu toe slechts een nog te weinig expressieve cellosonate kenden. Zijn werk is meer dan alleen interessant, het is levend. BOEKBESPREKING Bewustzijn en Werkelijkheid, Vooroefening tot een Bewustzijnsleer, door J. Hessing en J. G. Wattjes. Prof. Wattjes heeft een gedeelte van de cur sussen, welke Hessing gedurende eene reeds lange reeks van jaren in verschillende steden heeft gegeven, onder bovengenoemden titel gepubli ceerd 1). Hessing heeft de door Wattjes uit gewerkte dictaten nagezien, aangevuld (o.a. met een buitengemeen diepgaande doordenking van het begrip Nu") en verbeterd, en er een drietal slothoofdstukken aan toegevoegd, waarna Wattjes zooveel mogelijk eenheid in de zeggingswijze heeft gebracht". Wattjes hoopt, dat door zijne vereen voudiging van Hessings ingewikkeld systeem van BENNER 6 ZOON GEVESTIGD 18*1 Stalin: Ziezoo, en roep nu zoo hard je kunt: leve de vrijheid!' PIANOHANDEL HOfLEVEKANClEBS ? DEN HAAG 97 NOORDEINDE l aaneengekoppelde zinnen en bijzinnen vormende volzinnen" dit boek minder moeilijk leesbaar is dan Hessings eigen geschriften. Ilessing name lijk bekommert er zich weinig om of velen of weinigen den voortgang kunnen volgen". Ik krijg wel den indruk, dat Wattjes' bewerking de lectuur wat gemakkelijker heeft gemaakt, al blijft de zaak voor beginnelingen" moeilijk genoeg, zelfs of juist als ze reeds philosoof", al of niet van professie, zijn. Hos >ings bewustzijnslcer gaat uit van Kants kri:icisme, d.i. van de doordenking der ,.ervaring", om langzaam en geduldig alles wat daarbij bedacht ru'>et worden zich te laten ontwikkelen van aan schouwing" door voorstelling", beeld" en ,,teeken" tot de waarheid als bewustzijn van zichzelf". Kritiek op een wijsgeerig werk kan geschieden op de gewone, onnoozele wijze van het beweerde te beamen of te weerleggen, met of zonder argu menten". De redelijke kritiek echter argumenteert niet pro of contra, doch vult het beweerde op die wijze aan, dat zij de eenzijdigheid van hetgeen gezegd werd zich laat verkeeren tot eigen tegen deel; m.a.w.: de dialektiek, welke den schrijver ontging, brengt zij aan het licht, laat zij gelden en zich verwerkelijken. Aangezien de ontwikkeling van de zelfbewustVAN DER HELST SIGAREN OOEDE SIGABEH IR EEH BESCHAAFDE VEBPAKKINQ wording van den geest bij Hessing volledig dialektisch haar gang gaat, alle momenten gesteld, en opgeheven worden, en zoodoende alles geldt zooal$ het zich doet gelden, daar valt over zijn boek naa het wezen der zaak geen kritiek uit te oefenen^ Hier verwerkelijkt zich de ware volledigheid van de volledige waarheid. Tegen zoo'n gesclirift valt niets te beginnen; als men het begrijpt laat men het gelden, en als men het niet begrijpt zal men zich alleen maar kunnen ergeren. Op blz. 279 staat eene vergissing: de modi" moeten de attributen" zijn. S. A. VAN LUNTEREN 1) Hij de y. V. Uitij. Mij. ..Kosmos", Amsterdam, 442 blz. (1!K!0). Makelaar J. D. R.Nienaber G RAT/S TOEZ. maand: WONINGGID5